0
0
w
ruim twee jaar intensieve (vrijwillige) arbeid is mij een volledige concordantie van de
huisnummering van 1794-1952 overhandigd: een boekwerk van 287 bladzijden! In de
praktijk heeft het zijn nut al volop bewezen. Het bespaart de archiefbezoeker en het ar-
chiefpersoneel menig uur werk per maand.
Daar enig voorbeeld ontbrak, heeft de heer Velthorst zijn werkwijze en de verwerking
van zijn gegevens in tabelvorm geheel zelf moeten bedenken. Aangezien het nader toe
gankelijk maken van archiefbescheiden meer en meer de aandacht krijgt, lijkt het mij
nuttig, dat de 'methode Velthorst' ook buiten de kring van bezoekers van het gemeen
tearchief Wisch bekendheid krijgt. Daarom volgt hier de inleiding, aanwijzingen voor
de gebruiker en enige voorbeelden van de tabellen.
R. Wartena
Inleiding en verantwoording
Het 'Handboek van de huisnummering in de gemeente Wisch tot 1952', is gegroeid uit
een andere opzet. Mijn belangstelling voor dit onderwerp werd gewekt toen ik in het
voorjaar van 1979 als tijdelijk medewerker van het gemeentearchief Wisch bezig was
met een onderzoek van de huisnummering in de bevolkinsregisters van 1826-1922. Bij
dit onderzoek werd uitgegaan van de gedachte, dat het raadplegen van deze registers in
veel gevallen efficiënter kan plaatsvinden wanneer men:
a. weet welke huisnummers elk gebouw in de gemeente Wisch in de periode 1826-1922
heeft gedragen,
b. direct kan zien in welk register elk huisnummer kan worden opgezocht.
Op deze wijze kan b.v. de bewoningsgeschiedenis van een huis of een boerderij snel
worden gereconstrueerd, althans wat de periode 1826-1922 betreft. Het doel van het
onderzoek was dan ook de verwante, op hetzelfde gebouw betrekking hebbende huis
nummers in de registers op te sporen en systematisch vast te leggen. Daartoe werd de
volgende werkwijze toegepast.
Telkens werden twee registers uit opeenvolgende perioden met elkaar vergeleken. De
verwante huisnummers in deze registers werden aan de hand van de erbij vermelde per
soonsnamen bij elkaar gezocht en naast elkaar op voorbedrukte lijsten genoteerd.
Daarbij werd steeds uitgegaan van de nummering in het oudste van de twee registers.
Ook de bij de huisnummers vermelde soortnamen van de gebouwen, alsmede boerderij
en andere huisnamen werden overgenomen. Aldus werden alle bevolkingsregisters
doorgewerkt en ontstonden er ruim 150 lijsten, waarvan er als voorbeeld één gedeelte
lijk op de volgende bladzijde is opgenomen.
Met het gereedkomen van de laatste lijst was het onderzoek wat de registers betreft af
gesloten. Het archief bood echter nog mogelijkheden tot uitbreiding van de oorspron
kelijke opzet. Hiervan heb ik dankbaar gebruik gemaakt. Zo worden in het archief de
complete woningkaartsystemen uit de jaren 1922-1951 bewaard. Aan de hand van deze
woningkaarten kon ik het huisnummeronderzoek en het vervaardigen van huisnum-
merlijsten zonder onderbreking tot 1951 voortzetten.
Verdere uitbreiding was mogelijk dankzij de huisnummerlijsten, die door de afdeling
Bevolking van de gemeente Wisch in 1951 werden vervaardigd ter gelegenheid van de
overgang van het oude systeem van de wijksgewijze huisnummering naar het in de ja
ren 1951 en 1952 ingevoerde huidige systeem van de straatsgewijze huisnummering. Ko
pieën van deze lijsten kon ik zonder verdere bewerking aan d^ door mij vervaardigde
lijsten toevoegen. De grote winst hiervan was, dat door de in 1951 en 1952 ingevoerde
straatnamen en huisnummers erbij te betrekken de lijsten van de wijksgewijze huis
nummering ineens veel 'doorzichter' werden.
Blad nr. J4/
/4p
2?b
V*
V*
2?s
i39
292.
*9'
vw
Even heb ik toen nog overwogen om ook de huisnummering uit de periode 1952-heden
te verwerken, doch hiervan heb ik afgezien. In dat geval had ik n.l. ook het relatief gro
te aantal huisnummers van de naoorlogse nieuwbouw moeten opnemen, hetgeen ik
weinig zinvol achtte. In historisch opzicht hebben deze huisnummers ons weinig of
niets te vertellen. Bovendien zijn de gegevens uit die periode alleen te raadplegen bij de
afdeling Bevolking en daar zijn ze slechts toegankelijk voor de medewerkers van die af
deling.
Hoewel de huisnummerlijsten, waarvan het aantal inmiddels tot ruim 300 was opgelo
pen, enerzijds in een behoefte bleken te voorzien, voldeden ze anderzijds toch niet ge-
[335]
[334]
W i j kZ3/4e<//~s>e
Register /y
Reg. 24
Huisnr
Toelicht.
Huisnr.
"A*2e//>
/fitte/S*/;'
22o
'8S*s-
Aajnyb
22/
22/
2/2
2?2
223
2?3
22/
225
224
2/4
22?
Wijk: ff'SKfe re/7
Register
Reg.
Huisnr
Toelicht.
Huisnr.
232
"/feo/s*
234
23?
299
23? a
2f8
23?*
23?-
233
33c
233
3o/
238*
302
AfAZ»'
333
Wijk: c/<*/-esy
Register
Reg. 2é>
Huisnr.
Toelicht.
Huisnr.
2S/
324
232
327
2S3
23/
/ft*
28?
233
233
233
254
ji'rjpr
323
23?
'2>e
4cf </t
32p
253
So/-jo
33o
