Afscheid van rijksarchivaris Smeets
Burgemeester Baeten biedt Hospiti' aan. Foto H. L. MordangRijksarchief in Limburg.
Op 25 april werd drs. M. K. J. Smeets 65 jaar. Twee dagen later vond het officiële af
scheid plaats in de Redoutezaal van de Stadsschouwburg te Maastricht. Een kleine
week eerder, 22 april, werd Smeeds uitgeluid door zijn collega's rijksarchivarissen tij
dens het voor die gelegenheid in hotel Maastricht gehouden convent, waarbij zij hem
een fraai boekwerk over de gebroeders Van Eyck aanboden. Bij die bijeenkomst kwam
gouverneur Kremers, met een deputatie van het provinciaal bestuur, Smeets verrassen
met de erepenning van de provincie Limburg. In zijn toespraak wees de gouverneur met
name op de grote verdienste van de scheidende rijksarchivaris voor de geschiedschrij
ving in Limburg, als auteur maar vooral als organisator en stimulator.
Op 27 april spraken, voorafgaand aan de druk bezochte receptie, de algemene rijksar
chivaris, mr. A. E. M. Ribberink, de burgemeester van Maastricht, mr. A. M. I. H.
Baeten, de voorzitter van de V.A.N., drs. C. O. A. baron Schimmelpenninck van der
Oije, M. H. Slangen namens de medewerkers van het rijksarchief en de voorzitter van
Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, jhr. mr. L. M. Michiels van Kes-
senich. De algemene rijksarchivaris benadrukte de continue lijn Panhuysen-Smeets en
de geheel eigen, Limburgse, wijze waarop Smeets daaraan gestalte gaf. 'Hij hield niet
alleen van Limburg, maar ook van het vak en van de dienst; zijn met zuidelijke zwier en
effect gevoeligheid gehouden donderpreken in het convent van rijksarchivarissen ge
tuigden van die liefde'.
Vervolgens bood burgemeester Baeten Smeets het boek 'Hospiti' aan, uit erkentelijk
heid voor zijn werk op historisch en cultureel terrein voor de stad Maastricht in ver
schillende functies. 'Hospiti sit bene luce Trajectensi' zoals de volledige titel luidt, werd
in 1950 in een zeer beperkte oplage gedrukt bij gelegenheid van het bezoek van ko
ningin Juliana aan Maastricht, en wordt sindsdien bij wijze van hoge onderscheiding
uitgereikt.
De voorzitter van de V.A.N. legde daarna in een kunstig betoog een relatie tussen de
voornamen van Smeets en zijn activiteiten als archivaris. Zijn patroonheilige, Marti-
nus, aarzelde niet zijn mantel in stukken te snijden, Smeets daarentegen zorgde er voor
al voor dat de aan hem toevertrouwde zaken ongeschonden bleven.
Namens de medewerkers van het rijksarchief overhandigde Slangen een 19de-eeuwse
kristallen karaf, een ruime voorraad wijn en een fotoalbum waarin Smeets carrière geïl
lustreerd wordt. Slangen, de enige van de personeelsleden die reeds in 1956, toen
Smeets naar Maastricht kwam, bij het rijksarchief werkzaam was, schetste hoe deze het
erf van het rijksarchief bewaakte en daarbij de rust handhaafde 'al sprak hij daarbij
wel hard'.
Tot slot bood jhr. mr. L. M. Michiels van Kessenich, voorzitter van L.G.O.G. de bun
del 'Van der Nyerssen Upwaert' aan. Deze bundel, nr. 7 in de reeks werken van
L.G.O.G., bevat 24 artikelen over uiteenlopende onderwerpen uit de Limburgse ge
schiedenis en heeft een omvang van 430 blz. inclusief een vijftigtal illustraties1.
De lijst van intekenaren telt ruim 700 namen. Het voor Smeets bestemde exemplaar was
door restaurator Steemers in een fraai leren band gebonden met een ingelegde Lim
burgse Leeuw.
In zijn dankwoord zag Smeets, gewoontegetrouw, kans alle voorgaande sprekers op
een enkel punt aan te vullen of te corrigeren. In zijn dank betrok hij allen die voor zijn
loopbaan een grote betekenis hadden, waarbij hij in het bijzonder zijn vreugde uitdruk
te over de aanwezigheid van zijn voorganger Dr. G. Panhuysen en Mr. René Höppener,
o.a. oud-staatssecretaris van O., K. en W. en oud-burgemeester van Roermond. Hun
onderlinge relatie in de 30er jaren was er immers de oorzaak van, dat Smeets in 1938
stagiair werd aan het rijksarchief in Limburg, waar De Win, provinciaal ambtenaar ter
inspectie, van meet af aan zijn compagnon werd in het Limburgse archiefwezen. 'Zij
hebben met hun drieën aan het prille begin van mijn loopbaan in het archiefwezen
gestaan, ja in feite zijn zij er zelfs voor verantwoordelijk, dat ik in dit prachtige beroep
mijn levenstaak heb mogen vinden'.
1 Een beperkt aantal is nog verkrijgbaar bij L.G.O.G., Postbus 83, 6200 AB Maastricht a
50,exclusief verzendkosten.
[125]
[124]
