Sloten vullen met archieven
pluralistic states'9 leidde tot verhitte discussies. In het Oostblok is Joegoslavië hier een
voorstander van, Roemenië niet, de Sovjet-Unie weer wel maar dan op haar eigen ma
nier.
Problemen en methoden van 'oral history', geschiedschrijving op grond van interviews,
kwamen op vrijdag aan de orde. Voor archiefdiensten die audiovisueel materiaal verza
melen was dit zeker van belang. T. C. Barker wees op het belang van het onverwachte
in het interview: men moet de geïnterviewde de kans geven naar voren te brengen wat
hij zelf belangrijk vindt. Anderen bepleitten juist een vasthouden aan van te voren ge
formuleerde vragen, teneinde de resultaten van verschillende interviews te kunnen ver
gelijken en zo te testen op betrouwbaarheid10. Interessant waren ook bijdragen over in
terviewprojecten betreffende de Spaanse burgeroorlog en over het dagelijks leven en de
opvattingen van de Noorse arbeiders in het begin van deze eeuw11. Demografie, epide
mieën en het milieu kwamen op zaterdag aan de beurt. De Zwitserde demografische ge
schiedenis geeft per streek zeer verschillende epidemische patronen, o.a. door het ont
breken van ratten in wijnbouwstreken12. In Frankrijk probeert men meer over sterfte te
weten te komen door de notities omtrent doodsoorzaken te verwerken die sommige
pastoors soms in de begraafboeken aanbrachten. Vooral in afwijkende sterftepatronen
per sociale klasse is men geïnteresseerd13.
Bij de slotzitting werd aangedrongen op openbaarheid van archieven in alle landen. Het
volgende congres zal over vijf jaar in Hamburg worden gehouden.
Als congresganger bevond men zich te Boekarest in een geprivilegieerde positie. Bij het
woord 'congres' trok de bureaucratie zich terug. Wat de restaurants betreft had men de
keus tussen donker, benauwd en vol enerzijds en traditioneei-luxueus (marmer, spie
gels, strijkjes; met harde valuta zeer betaalbaar) anderzijds. Daar de bediening zeer
langzaam gaat, zit men al gauw een hele avond te dineren. Voor het contact met colle
ga's is dit niet ongunstig; doch van contact met de bevolking komt zo niet veel. De taal
maakt dit ook moeilijk. Wel bood een ontvangst bij de Nederlandse chargé d'affaires
hiertoe enige mogelijkheden. Op straat wordt men voortdurend aangeklampt door per
sonen die (illegaal) geld willen wisselen. Aan vooroorlogse tijden herinnert de inrichting
van de opera, waar een goede Traviata op de planken werd gezet, en de architectuur
van de ambassadewijk, al wordt het genoegen van een wandeling daar enigszins bedor
ven door de militie die voor elk ambassadegebouw geposteerd staat. Het ouderwets in
gerichte museum van de stad Boekarest geeft inzicht in de historische ontwikkeling van
de stad. Het kunstmuseum heeft een bijzonder goede collectie (Breughel, Rembrandt),
9 De bijdrage van J. C. Boogman, 'The federal structure of the Dutch Republic' (Rapports, 1
281-299) werd helaas niet uitgesproken.
10 T. C. Barker, 'Oral history in Britain', Rapports, 1, 555-569. Vgl. daartegenover de
'Program/project guidelines' op biz. 511-515.
11 Ed. Bull, 'Working class ways of life during the early industrialization; a Norwegian project
from the 1950's', Rapports, 1, 579-586.
12 H. R. Burri en M. Mattmüller, 'Demographie-Epidemiologie-Oekologie in der Schweiz',
Rapports, 1,687-704.
13 F. Lebrun, 'Les crises démögraphiques en France aux XVIle et XVIIle siècles, Rapports, 1,
627-666.
[38]
al zou verwijdering van te donker geworden vernis en een betere belichting geen kwaad
kunnen. Boekwinkels vullen hun etalages voor de helft met werken van Ceaucescu; ver
der nemen technische werken, talencursussen en kunstboeken een belangrijke plaats in.
In historische werken probeert men de huidige Roemeense eenheidsstaat terug te pro
jecteren, hetgeen eerst lukt bij de oude Daciërs. Die worden dan ook steeds weer van
stal gehaald. In bijdragen en interventies van Roemeense historici op dit congres speel
den de Daciërs en de ideeën van Ceaucescu steeds weer de hoofdrol. De meeste deelne
mers zullen hun echter vooral dankbaar zijn geweest voor de organisatie van dit con
gres, dat toch weer vele vruchtbare gedachtenwisselingen heeft mogelijk gemaakt.
H. J. Ernst.
Uit een brief van J. Schorer, waarschijnlijk aan Joachim Ferdinand de Beaufort,
15 oktober 1794.
'als zijnde het beeter zig te ontdoen van alle nuttelooze papieren, die in 't vervolg niet
anders dan tot last om te bewaren strekken künnen.
Om deze reden heb ik, als Executeur in den Boedel van wijlen de Heer Ontfanger Gene
raal Sprenger, reeds 2 wagens met papieren na de buytenplaats gezonden, om daar me
de een sloot te vullen, en zoo, met het voeren van eenige aarde daar boven op, het water
weder tot land te maken.'
[39]
