F. A. M. Fölting-Homan. Catalogus van boeken en tijdschriften, verschenen vóór
1900, aanwezig in de bibliotheek van de Hoge raad van adel. 's-Gravenhage,
Staatsuitg., 1979, f 19,50.
De Hoge Raad van Adel werd in 1814 ingesteld door koning Willem I. In 1915 omvatte
de bibliotheek van deze instelling nog 17 titels, nu zijn dat er 3500, waaronder werken,
die in geen andere bibliotheek in Nederland aanwezig zijn. Het publiceren van al deze
titels is een nogal kostbare zaak, daarom is de keus gevallen op het gedeelte van de bi
bliotheek van voor 1900. Het resultaat is deze catalogus van 1654 nummers.
De titels zijn systematisch gerangschikt in een negental rubrieken, met verschillende
subrubrieken: algemeen, archivistiek, recht, geschiedenis, genealogie, heraldiek, vlag-
genkunde, ridderorden en ridderlijke orden. Binnen de verschillende rubrieken is de or
dening veelal geografisch. Waarschijnlijk om de systematiek niet nodeloos ingewikkeld
te maken, zijn de gebieden die de verschillende rubrieken omvatten nogal ruim geïnter
preteerd. Zo vallen bij de rubriek archivistiek onder het hoofd inventarissen ook biblio
theekcatalogi en jaarverslagen. Verwijzingen zijn niet gemaakt, wel komen verschillen
de titels 2 x in de lijst voor. De lijst wordt afgesloten met drie registers, één op auteur,
één op persoonsnamen en één op geografische namen. Maar een inleiding waarin de ge
volgde werkwijze uiteengezet wordt en de gebruikte systematiek wordt verklaard, ont
breekt.
Het geheel is prettig leesbaar en ziet er goed verzorgd uit. Voor de geregelde bezoeker
van genealogisch georiënteerde bibiotheken een handig naslagwerk in de eigen boeken
kast.
M. B. Lohmann-de Roever.
Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlandse Protestantisme, onder re
dactie van D. Nauta e.a., dee! I, uitg. J. H. Kok, Kampen 1978, 441 blz., f 77,50.
Tot de voor een archivaris onmisbare naslagwerken behoren biografische lexica. Voor
een goed situeren van een stuk zijn, vooral wanneer het ongedateerd is, nadere gegevens
over erin voorkomende personen een belangrijk hulpmiddel. En de kans dat het dan
iemand betreft die een bijzondere rol in het protestantse kerkelijke leven heeft gespeeld,
is niet al te klein. Ook daarom is het verheugend dat het eerste deel is verschenen van
een lexicon dat in zekere zin de voortzeting is van het 'Biographisch woordenboek van
protestantsche godgeleerden' (vooral bekend naar de namen van de redacteuren De Bie
en Loosjes en daarom veelal afgekort als BL) dat in 1949 midden in de letter L bleef ste
ken. Er zijn wel enige verschillen. Een formeel verschil is dat in het nieuwe lexicon in
elk deel (er wordt gedacht aan een totaal van 5 delen) personen worden behandeld wier
namen met de letters A—Z beginnen zoals we dit reeds lang kennen in het Nieuw Ned.
Biogr. Woordenboek. Wél ging in dit eerste deel de voorkeur uit naar personen vanaf
de letter L maar het ligt in de bedoeling ook reeds in BL opgenomen personen opnieuw,
zij het beknopter, te behandelen. Dit beknopter karakter van de artikelen is een tweede
verschil. Er is afgezien van een perfectionisme zoals het streven van BL om van de pre-
[590]
dikanten bij elke wisseling van standplaats de tekst van de afscheids- en die van de in-
treeprediking te achterhalen. Een derde verschil is van meer principiële aard. BL is een
woordenboek van protestantse godgeleerden, dat zijn de hoogleraren en ook de predi
kanten die één of meer theologische publicaties op hun naam hebben staan. In het nieu
we lexicon komen ook personen die een bijzondere rol op kerkelijk gebied hebben
gespeeld zonder dat ze iets behoeven te hebben gepubliceerd. Dit gewijzigde karakter
draagt ertoe bij dat het zich ertoe leent dat men er al bladerende geboeid in leest en een
inzicht krijgt in het kerkelijk leven van vroegere dagen met inbegrip van de sociale be
trokkenheid. Personen als de socialist Domela Nieuwenhuis en zijn oomzegger, de
vlaamse activist (verzuimd is de familierelatie aan te geven), als Cornelis Geel, evange
list en maatschappelijk werker in de 'Duivelshoek' bij de Munttoren te Amsterdam, als
Ludovicus Wolzogen, zoon van een uit Oostenrijk uitgeweken vrijheer, die als de
grootste redenaar van zijn tijd werd beschouwd (hij hield de lijkpredikatie voor Michiel
de Ruyter, maar dit wordt niet vermeld), als Gerardus van der Leeuw, godsdienst
historicus, liturgisch vernieuwer en minister van O., K. en W. in het kabinet Schermer-
horn en als Godefridus Udemans, die in 1638 een boek voor zeevarenden schreef dat
nog in 1965 werd herdrukt, passeren de revue. En er zouden nog veel vogels van diverse
pluimage genoemd kunnen worden die het lexicon tot een allesbehalve dor naslagwerk
maken.
J. P. van Dooren.
Mikrograaf 1980/1981, onder redaktie van de Nederlandse Mikrofilm Associatie,
Sektie van het Nederlands Genootschap voor Mikrografie en reproduktie, Uitgeverij
Venadam, Amsterdam 1980, 124 blz. f 14,75, abonnement ingaande editie 1981/1982
f 11,80.
Van deze gids van leveranciers, produkten en dienstverlening op het gebied van mikro-
verfilming verscheen de tweede editie. Hij zal voortaan jaarlijks in het najaar verschij
nen, zodat gebruikers van en geïnteresseerden in mikrovormen steeds over een recent
naslagwerkje kunnen beschikken.
Het boekje opent met de door het Nederlands Normalisatie Instituut vastgestelde prak
tijkrichtlijnen en normen op mikrofilmgebied. Dan volgen gegevens per leverancier al
fabetisch op bedrijfsnaam. Tenslotte is een systematisch overzicht opgenomen van de
aangeboden apparatuur: opnemen, ontwikkelen, dupliceren, controle en behandeling,
lezen, lezen en afdrukken, terugvergroten, retrieval, vernietiging, opbergen, het te ge
bruiken materiaal en de mikrofilmdiensten, de systeem-, publikatie- en documentatie-
adviseurs en de adverteerders.
J. H. van den Hoek Ostende.
[591]
