oordeel van de beheerder een zuiver wetenschappelijk doel beoogt. In deze gevallen ge
schiedt de aanvraag meestal schriftelijk, zodat de toetsing van de aard van het onder
zoek na beraad kan plaatshebben. De wijziging van de tarievenbeschikking echter leidt
er toe dat de chef van de studiezaal in beginsel bij elk verzoek om een xerokopie of een
foto moet toetsen of het onderzoek een zuiver wetenschappelijk doel beoogt. In de
praktijk blijken onderzoekers zich er op te beroepen dat hun onderzoek reeds in een an
der rijksarchief het keurmerk van "zuiver wetenschappelijk" heeft gekregen.
Mijns inziens zou men het onderscheid tussen onderzoek met een zuiver wetenschappe
lijk doel en ander onderzoek geheel moeten schrappen. Toepassing van het onderscheid
leidt in de praktijk tot discriminatie.
Voorshands echter moeten aan onderzoekers die niet een zuiver wetenschappelijk doel
beogen dus hogere tarieven worden berekend. Dat geldt niet alleen voor de rijksarchie
ven, maar ook voor de gemeentearchieven ten aanzien van de door het rijk in bewaring
gegeven bescheiden. In aflevering IX van deze rubriek (NAB 76 (1972) blz. 300) wees ik
er reeds op hoe weinig elegant het is dat de toepasselijkheid van het rijkstarief voor de
gemeentearchieven moet volgen uit de toelichting op de bijlage bij de beschikking6.
Bezoekersreglement rijksarchiefdienst
De staatssecretaris van CRM heeft bij beschikking van 23 januari 1980, nr. MMA/Ar
205.989 (bijlage IV) een bezoekersreglement voor de rijksarchiefdienst vastgesteld. Het
ontwerp voor dit reglement was in 1979 door de algemene rijksarchivaris ingediend,
overeenkomstig voorstellen van een Conventscommissie. De algemene rijksarchivaris
stelde de staatssecretaris voor om, in afwachting van de vaststelling van het in art. 12,
lid 5, van de Archiefwet 1962 bedoelde koninklijk besluit tot vaststelling van de "nade
re inrichting" van de rijksarchiefdienst, het bezoekersreglement in werking te doen tre
den. Een dergelijk reglement, zo was ook het gevoelen van het Convent, kan de unifor
miteit en daarmee de duidelijkheid in de serviceverlening aan het publiek bevorderen.
Voor het organisatiebesluit ex art. 12, lid 5 is overigens reeds in 1975 door de algemene
rijksarchivaris een door het Convent vastgesteld ontwerp bij CRM ingediend. Vaststel
ling van dit organisatiebesluit kan echter volgens CRM pas geschieden als de technische
herziening van de Archiefwet 1962 tot stand is gekomen.
De Archiefraad bracht over het ontwerp-bezoekersreglement advies uit (advies nr.
192). De Raad kon er zich mee verenigen dat het reglement, in afwachting van de
vaststelling van het organisatiebesluit, voorlopig wordt vastgesteld. De Raad stelde ver
der enige verbeteringen voor. Zijn voorstel echter om (in verband met vaststelling van
de identiteit bij verdenking van beschadiging of verduistering van archivalia) voor te
schrijven dat iedere bezoeker zich desgevraagd dient te legitimeren, is niet overgeno
men. Het ministerie van CRM schrok terug voor de consequentie van het niet-nakomen
van zo'n voorschrift, nl. weigering van de toegang tot de studiezaal. In Nederland is
men niet verplicht een identiteitsbewijs bij zich te dragen; zelfs de politie kan niet ie
mand dwingen zich te legitimeren. De bezoeker van een openbare instelling als een ar-
chiefgebouw is dus niet laakbaar als hij zich niet kan legitimeren. Overigens is het opge
ven van een valse naam als men door het bevoegd gezag naar zijn naam wordt ge
vraagd, strafbaar (art. 435, 4o. Wetboek van Strafrecht). Dat geldt ook voor de bezoe
ker van een studiezaal. Het vragen van een legitimatiebewijs is intussen niet verboden,
evenmin als het vragen naar het doel van het onderzoek, het beroep enz. (zie art. 5 van
het bezoekersreglement). De bezoeker staat het echter vrij op deze vragen niet te ant
woorden.
Afgesloten 12 maart 1980 F. C. J. Ketelaar
SUMMARY
Archival law
Review of recent statutes affecting archival management. An English translation of the
Archives Act 1962 and the Archives Decree 1968 has been published in Nederlands Ar
chievenblad 75 (1971) p. 190-208.
On 1 May 1980 the Public Information Act will come into effect. This act will give citi
zens a right to information on government policy, but will not entitle to access to re
cords as the Archives,Act does. The reviewer presumes that the Public Information Act
will not be applicable to records which are public in virtue of the Archives Act after
transfer to the state or municipal archives.
By Royal Decree (annexe I) rules on the supervision by the Provincial Executive on the
records management of semi-public charitable institutions have been laid down.
Annexe II enumerates the archival institutions to which any keeper of a repository has
to lend out archives in virtue of section 23 of the Archives Decree.
The reviewer is opposed to the recent extension (annexe III) to any scientific researcher
of the reduced rates for reproductions by the State Archives, from which already archi
val institutions could profit.
The new rules for visitors to the State Archives are published as annexe IV.
[71]
6 Zie ook aflevering XVI, in: NAB 79 (1975) blz. 401 en Duparc, Commentaar Archiefwet 1962,
II.2.b-4.
[70]
