Centraal Register van particuliere archieven
Verhuizing
Het Register is in december 1979 verhuisd naar het nieuwe gebouw van het Algemeen
Rijksarchief. Het adres is thans: Prins Willem Alexanderhof 30, 2595 BE
's-Gravenhage, tel. 070-81 43 81. Aan particuliere archiefeigenaren die hun archief bij
ons geregistreerd hebben en die voor zover ons bekend hun archief nog onder zich heb
ben, werd een nieuwe registratiekaart toegezonden om bij dit archief te leggen. Hierop
is het tegenwoordige adres van het Register vermeld, met het verzoek te melden wan
neer de verblijfplaats van het archief een wijziging heeft ondergaan. Het is voor het
goed functioneren van het Register namelijk van het grootste belang dat wij op de
hoogte blijven van de eenmaal bij ons geregistreerde collecties, zodat wij onderzoekers
steeds naar het juiste adres kunnen verwijzen.
Het register in de jaren 1967-1979
In de afgelopen jaren heeft het Register een sterke ontwikkeling doorgemaakt, die zich
kenmerkte door een uitbreiding van het aantal bezoekers en verzoeken om inlichtingen,
een uitbreiding van de taak van het Register en gelukkig ook een kleine uitbreiding van
het personeel.
De registratie is begonnen in 1965. In de beginjaren verzamelden wij voornamelijk ge
gevens over verblijfplaats en inhoud van familiearchieven. Het bleek echter dat deze
vaak (fragment)archieven bevatten van bijvoorbeeld verenigingen en bedrijven; hieruit
ontstond de behoefte meer te weten te komen over deze categorie van archieven. Deze
behoefte werd versterkt door de vragen die bezoekers tot ons richtten en ook door het
besef dat archieven van verenigingen minstens even kwetsbaar waren als die van fami
lies. Om deze reden zijn er in de afgelopen jaren ook enquêtes uitgegaan naar besturen
van landelijke verenigingen. In het totaal werden er circa 1700 verenigingen aangeschre
ven de respons was ongeveer 40%. Op het Register berusten daardoor nu ca. 700 in
gevulde enquêteformulieren, met gegevens over ouderdom, omvang en toegankelijk
heid van evenzovele verenigingsarchieven, waarop tevens mededelingen voorkomen
over de archieven van voorafgaande of gefuseerde verenigingen. In een aantal gevallen
leidde de enquête tot nader contact met de verenigingsbesturen, die advies vroegen over
Voorheen: Centraal Register van familiearchieven, waarvan mededelingen verschenen in
1966, 1969, 1972 en 1976.
de bestemming van het archief of over een betere bewaring en ordening. Het hieraan
verbonden werk is nog niet beëindigd.
Het verkrijgen van informatie over bedrijfsarchieven was en is de taak van het in
Amsterdam gevestigde Centraal Register van bedrijfsarchieven (Herengracht 220), met
welke zusterinstelling wij uitstekende relaties onderhouden. Ons Register kreeg echter
sinds begin 1978 ook de taak om de archieven van protestantse kerkelijke en semikerke-
lijke instellingen te registreren en om de inspectie van deze archieven te coördineren
door middel van consulenten. Deze taak werd in het bijzonder opgedragen aan me
vrouw drs. M. C. Van Leeuwen-Canneman, die vooruitlopend op de toen in het uit
zicht zijnde verhuizing naar Den Haag dit werk in Den Haag uitoefende en die nu
eveneens haar intrek genomen heeft in het nieuwe archiefgebouw. Dat wij om mis
verstanden te voorkomen de naam van het Register hebben gewijzigd in Centraal Re
gister van particuliere archieven zal niemand na het lezen van bovenstaande mededelin
gen verwonderen.
In verband met de verhuizing naar Den Haag heeft mevrouw dr. E. P. de Booy haar
taak neergelegd als hoofd van het Register. Zij is opgevolgd door mevrouw drs. G. M.
W. Ruitenberg, die al jaren lang als part-time kracht aan het Register verbonden was.
Wij hopen dat spoedig voor deze vacature-Ruitenberg een opvolger/ster gevonden zal
worden. In de tussentijd zal mevrouw De Booy op vrijwillige basis nog enige werk
zaamheden aan het Register blijven verrichten, vooral in verband met de omwerking
van kaartsystemen en dossiers, die in een zodanige toestand behoren te worden ge
bracht dat zij zonder al te veel begeleiding door bezoekers kunnen worden geraad
pleegd.
Hoeveel bezoekers dit zullen worden is niet te voorspellen. Wij verwachten echter dat
de stijging die in de afgelopen jaren te constateren viel zich zal handhaven. In 1977 wa
ren er 77 bezoeken, in 1979 over de 150. Het aantal schriftelijke inlichtingen, in 1976
nog 187, bedroeg in 1979 over de 500. Ook het aantal geregistreerde collecties nam toe.
Op 1 januari 1976 waren dat er 1326, op 1 januari 1980 2072.
Adviezen aan archiefeigenaren
In toenemende mate vragen eigenaren van particuliere archieven advies over de bestem
ming en de ordening van hun archief. Wij zijn alleen in staat dit advies telefonisch of
schriftelijk te geven wanneer de eigenaar zelf over voldoende informatie beschikt inza
ke aard en inhoud van het archief. Vaak zal daarom eerst een nader onderzoek gewenst
zijn, hetzij ter plaatse, hetzij op het Register waar het archief in onderzoek gegeven kan
worden. Voor de eigenaar zijn hieraan geen kosten verbonden; het werk wordt gedaan
in het algemeen belang. Meer en meer wordt immers ingezien dat ook particuliere ar
chieven deel uitmaken van ons nationaal cultuurbezit.
Raadpleging van het Register
Op het Register beschikt men over beschrijvingen van de daar geregistreerde archieven,
die variëren van een ingevuld enquêteformulier tot een uitvoerige archiefinventaris.
Kaartsystemen, zowel op namen als op onderwerpen, geven toegang tot deze beschrij
vingen. Deze indices, dossiers en inventarissen zijn geplaatst op de bibliotheek van het
[42]
[43]
