Doesburg naam en faam geeft. Op 23 september 1975 werd in grote eenstemmigheid
de Vereniging van Wetenschappelijke Archiefambtenaren in Overheidsdienst ten
grave gedragen in de aanminnige leeftijd van ruim veertien jaar, hoewel de officiële
sterfdatum samenviel met het klokkengelui en het vuurwerk van de overgang van
Oud 1975 naar Jong 1976. Het kind heeft nooit volwassen mogen worden. Voor de
constructie van een nieuwe vereniging, de Vereniging van Archiefambtenaren in
Overheidsdienst, was de periode mei-december 1975 te kort. De inspanningen om zo
ver te komen vinden inmiddels voortgang. De Vereniging van Archivarissen in
Nederland, formeel neutraal, blijft daarbij een belangstellend en bemoedigend toe
schouwer. Het is zoals met Suriname, dat als onafhankelijke staat Nederland nader
blijft dan Nepal. Oude banden kunnen verbroken worden, maar zij blijven voor
het gevoel aanwezig. Vandaag wordt het voorstel behandeld tot uitbreiding van het
V.A.N. bestuur met een lid, dat zich binnen dit bestuur en namens het bestuur meer
specifiek zal bezig houden met de bevordering van de belangen van de bij het
Nederlands archiefwezen werkzame ambtenaren, een taak waartoe artikel 2 van
onze statuten ons roept en die tussen 1961 en 1976 was uitbesteed aan de V.W.A.O.
Ik heb op 23 september op onze vergadering in Amsterdam verklaard, dat de Vere
niging van Archivarissen in Nederland geen vakbondsaktiviteiten wil ondernemen.
Zij streeft meer de algemene belangenbehartiging na voorzover die een goede uit
groei van het archiefwezen als zodanig bevordert of bij gebleken gebreken belem
mert dan dat de zorg zich over individuele gevallen zal uitstrekken. Het zal van het
welslagen van de V.A.O. plannen afhangen of de man het druk krijgt of niet. Ik
hoop van niet, want dan gaat het met de vakbond goed. In het kader van de arbeids
verhoudingen is het wellicht ook voor het personeel binnen de Rijksarchiefdienst
interessant te weten, dat de leiding van het ministerie van C.R.M. positief heeft ge
reageerd op de wens van de vakcentrales dat ook bij dit departement een dienst
commissie wordt ingesteld. Voorwaarde is wel dat 30% van het personeelsbestand
georganiseerd is. De centrales zullen een opgave verstrekken. Verheugend in dit ver
band is eveneens dat Binnenlandse Zaken er inmiddels in geslaagd is een reeks van
schalen te ontwerpen, geënt op de taken van de restauratoren, hetgeen voor een
aantal van hen thans perspectieven biedt.
Vernieuwing huisvesting archieven
De uitgroei van het archiefwezen manifesteert zich ondermeer in nieuwe gebouwen
of uitbreidingen van bestaande. In de rijkssfeer vorderde de nieuwbouw voor het
Rijksarchief in Friesland voorspoedig. Mocht het bestuursvoorstel tot benoeming
in het bestuur van collega Rinzema in Uw ogen genade vinden dan hoop ik niet, dat
de officiële verenigingsstukken voortaan tweetalig moeten worden uitgegeven, in het
Fries en het Nederlands. Ik zie er hem voor aan want er lopen nog al wat jongfryske
mienskip rond in het Nederlandse archiefwezen.
Voor het nieuwe gebouw van het Rijksarchief in Overijssel werd de eerste paal ge
slagen. Het betonskelet rijst reeds zo hoog op dat de lange Eijken er niet meer over
heen kan kijken. Jammer genoeg is de eerste spade voor wat het Mekka van archief
onderkomens moet worden, het nieuwe complex van het Algemeen Rijksarchief, nog
[92]
steeds niet gestoken in de Haagse beemden. Maar op 3 maart van dit jaar schijnt het
toch echt te gaan gebeuren, nadat Muller in zijn te Zwolle uitgesproken jaarrede van
5 juli 1904 reeds had moeten constateren dat het plaatsgebrek in het pas in gebruik
genomen pand Bleijenburg 7 onmiddellijk reeds zo nijpend was, dat men nieuwe
aanwinsten met vrees tegemoet zag en zelfs de overbrenging van nieuwe archieven,
die zich aanvankelijk tot 1848 zou uitgestrekt hebben, uit nood tot 1830 wilde be
perken. Het is voor onze voortvarende algemene rijksarchivaris het verdiende loon
dat aan deze perikelen nu een einde komt. De maquette geeft een geslaagde ver
groeiing te zien van werkvertrekken en depotgedeelten. De voltooiing van een nieuw
gebouw kan aanleiding zijn te overwegen Den Haag weer eens naar voren te schuiven
voor een bijeenkomst van de Table Ronde of wellicht zelfs voor het Tiende Inter
nationale Archiefcongres, dat voor 1984 is voorzien.
In de gemeentelijke sfeer kwamen forse uitbreidingen tot stand in Utrecht en Til
burg. De gemeentelijke archiefdienst van Groningen betrok de Stadskiste en de
nieuwbouwplannen in een historisch milieu voor de gemeentelijke archiefdiensten
van Gouda, Kampen, Maastricht en Schiedam staan er uitstekend voor. In Nijmegen
investeert het stadsbestuur zelfs 5.500.000,in de verbouwing van het Arsenaal
tot een ideaal toekomstig home voor collega Schimmel en de zijnen.
Voor andere gemeentearchivarissen zoals in Deventer en 's-Hertogenbosch begint
de zon ook te dagen.
Bij de tentoonstellingsactiviteiten stak Rotterdam andere diensten weer naar de
kroon met de gemeentelijke archiefdienst van Utrecht als goede tweede. Na de
prachtige tentoonstelling "Archiefschatten uit Keulen", die in 1974 in Rotterdam
onderdak vond, gingen de gemeentearchivaris van Rotterdam en zijn assistenten in
1975 naar het Stadsarchief van Keulen met een keurselectie archiefstukken en druk
werken rond twaalf thema's onder de titel "Rotterdam, Stadtgeschichte in Doku-
menten und Bildern".
Internationale contacten
Nu we het over Keulen hebben zou het op zijn plaats zijn hier nader in te gaan op de
internationale contacten. Mr. Ketelaar en de voorzitter vertegenwoordigden respec
tievelijk de algemene rijksarchivaris en de vereniging op de 16e Table Ronde te
Kiev terwijl in Mainz elf Nederlanders aanwezig waren op de vijftigste Duitse Ar-
chiefdagen. Ik mag me ontslagen achten van een toelichting nu in de vierde afleve
ring van de afgesloten jaargang van het Nederlands Archievenblad door de collegae
Winsemius en Woelderink uitvoerig werd gerapporteerd over Mainz terwijl in de
eerste aflevering van de nu begonnen 80e jaargang een uitgebreid verslag zal worden
gepubliceerd van de jongste Table Ronde in Kiev. Wel verdient het aanbeveling dat
ons land over een uitgebreider Engelstalige documentatie over het Nederlandse
archiefwezen beschikt of dat van bepaalde archivistische studies of inventarissen, die
zich daartoe lenen, vertalingen in het Frans of Engels worden gegeven. Zulk een
advies zouden ook de collegae in de Sovjet-Unie zich moeten aantrekken omdat het
voor Ketelaar en mij bepaald frustrerend was, dat publicaties van de Staatsarchief-
dienst van de Ukraine voor ons en waarschijnlijk voor vele anderen een gesloten
[93]
