organen met de zorg die de locale bestuursorganen hebben voor hun archie
ven.
Om dezelfde reden kunnen wij in ons concept-rapport weinig aandacht besteden
aan het toekomstig functioneren van de rijksarchieven in de provincies.
Wel kan vastgesteld worden dat toepassing van de aanbevelingen van de Ad
viezen nr. 4, nr. 29 en nr. 47 van de Archiefraad hierop van invloed zal zijn
(zie 5.6).
In dit verband memoreren wij ook Advies nr. 19 d.d. 11 november 1970 van
de Archiefraad, waarin gezegd wordt dat het 'denkbaar zou zijn dat thans
nu inmiddels de culturele functie van het archiefwezen aan betekenis sterk
heeft gewonnen een andere benadering van de organisatie van rijksarchie
ven en provinciale archieven noodzakelijk is.'
1.8 Wij zijn ons bewust dat verwezenlijking van onze voorstellen geld zal kosten,
ongetwijfeld meer geld dan thans door de gezamenlijke gemeenten uitgegeven
wordt aan archiefzorg. Er dient natuurlijk voor gezorgd te worden dat de
gelden, die noodzakelijk zijn voor het functioneren van de door ons gedachte
gewestelijke archiefdiensten, hoe dan ook, gefourneerd worden. Zonder geld
is een efficiënt locaal archiefbeheer nu eenmaal onmogelijk.
1.9 Hoewel onze voorstellen beogen de huidige onbevredigende organisatie van
het Nederlandse archiefwezen op een belangrijk punt te hervormen door mid
del van ingrijpende wetswijzigingen, zijn wij ons ervan bewust dat ons concept
rapport slechts de grote lijnen aangeeft; de gedetailleerde uitwerking moet in
een later stadium gerealiseerd worden.
2 Ontwerp van wet op de gewesten
2.1 Hoewel het ontwerp van wet houdende voorschriften met betrekking tot de
gewesten waarschijnlijk door een nieuw ontwerp vervangen zal worden, kan
aangenomen worden dat de wetgever zich door de aan het oorspronkelijk ont
werp ten grondslag liggende beginselen, die in deze paragraaf aan de orde ko
men, zal blijven laten leiden.
Het (oorspronkelijk) wetsontwerp gaat blijkens de memorie van toelichting
ervan uit dat het dagelijkse samenlevingsverband zich thans meestal uitstrekt
over het gebied van meer dan een gemeente. Het verwijde samenlevingsver
band zal door de instelling van gewesten weer onder één bestuurlijke noemer
gebracht worden. Door middel van het gewest zal een bundeling van krachten
moeten plaatsvinden ter vervulling van die locaalbestuurlijke taken, die het
samenlevingsverband als geheel betreffen en de maat van de afzonderlijke ge
meenten te boven gaan.
2.2 De gewestvorming zal tevens ruimere mogelijkheden bieden voor een gede
centraliseerde uitoefening van overheidstaken, die thans op provinciaal of rijks
niveau worden verricht.
2.3 Voor de gemeenten zullen die locaalbestuurlijke taken en bevoegdheden over-
[12]
blijven, die betrekking hebben op die gemeenten en 'die daar redelijkerwijze
kunnen blijven. Door het gewest moet niet meer worden verricht dan voor een
juiste belangenbehartiging nodig is' (memorie van toelichting).
2.4 Art. 13 van het wetsontwerp stelt vast dat aan het bestuur van het gewest ten
aanzien van de belangen, ter behartiging waarvan de regeling is getroffen, en
voor het gebied, waarvoor zij geldt, zodanige bevoegdheden van regeling en
bestuur worden toegekend als aan de besturen van de aan de regeling deelne
mende gemeenten toekomen. Bij toekenning van deze bevoegdheden wordt te
vens de verhouding van de toegekende bevoegdheden tot die van de besturen
van de aan de regeling deelnemende gemeenten geregeld.
In de regelingen op de momenteel bestaande gewesten wordt dan ook op de
een of andere wijze tot uitdrukking gebracht dat met betrekking tot de binnen
het kader van het gewest toe te passen wetten of wettelijke voorschriften het
bestuur van het gewest die bevoegdheden uitoefent, die ingevolge die wetten of
wettelijke voorschriften aan de besturen van de gemeenten toekomen.
2.5 Art. 17 van het wetsontwerp stelt vast dat de regels, die bij of krachtens de wet
zijn gesteld voor de bevoegdheden van de gemeentebesturen, voor de uitoefe
ning daarvan en voor het toezicht daarop, ten aanzien van de aan het bestuur
van het gewest overgedragen bevoegdheden van overeenkomstige toepassing
zijn.
2.6 De memorie van toelichting stelt dat 'de gewesten door hun, over het alge
meen genomen, grotere schaal in aanmerking kunnen komen voor de uitoefe
ning van taken, die vanwege de geringe kracht van een aantal van de gemeenten
niet aan de gemeenten kunnen worden toevertrouwd. In hoeverre dit in con-
creto mogelijk zal zijn, is een vraag, waarop geen algemeen antwoord mogelijk
is, doch die van geval tot geval in de desbetreffende bijzondere wetten zal
moeten worden beantwoord.'
De gemeentebesturen van Schiedam en Vlaardingen menen, evenals de wet
gever, dat 'bestuurlijke taken, die de gemeentegrenzen overschrijden en het
belang van het gebied in zijn geheel of een gedeelte daarvan betreffen, als
mede die zaken welke om technische en/of economische redenen doeltreffen
der centraal voor het gehele gebied of een gedeelte daarvan kunnen worden
verricht dan door de gemeenten of andere t.b.v. de streek werkzame open
bare lichamen' het best door het gewest verricht kunnen worden (zie drs. L.
van Leeuwen, 'Gewestvorming de les van Rijnmond', blz. 48).
3 Archieven van de gewesten
3.1 De gewesten zullen eigen archieven krijgen. Regeling van de archiefzorg en het
archiefbeheer is dus noodzakelijk. Omdat bij gewestvorming het accent wordt
gelegd op de opbouw van een goede bestuurlijke organisatie, zal men er dili
gent op moeten zijn dat in de regelingen aan archiefzorg en archiefbeheer de
nodige aandacht besteed wordt in die zin, dat de Archiefwet ook op deze over-
[13]
