Wat, hoe, waartoe? Openingsrede door mr. AE. M. Ribberink
ber een diner aan. De lVde afdeling van het Algemeen Rijksarchief heeft zich met
succes ingespannen voor de technische verwerking van de stukken en het arran
geren van congres- en slaapruimte. Aan mevrouw A. J. Spijkman en de heer R. P.
van Broekhoven van de Gemeentelijke Archiefdienst van Rotterdam is het te dan
ken, dat voordrachten en forumdiscussie op de geluidsband vastgelegd zijn. Me
vrouw Spijkman heeft bovendien voor het verslag de tekst van de geluidsopname
op schrift gesteld.
Het diner, aangeboden in de avond van 1 november, werd opgeluisterd door tafel
redes van diverse aanwezigen. De Belgische algemene rijksarchivaris, dr. C. Wijf
fels, sneed in zijn toespraak op humoristische wijze het thema van de verhouding
tussen kwaliteit en kwantiteit van inventarissen aan. Dit thema leent zich echter
ook voor een meer serieuze benadering, zoals de volgende dag tijdens de discussies
bleek.
Verantwoording
Aan het eind van deze inleiding wil ik niet nalaten een korte verantwoording van
dit verslag te geven. De tekst van de voordrachten is overgenomen uit de syllabi, die
mij door de sprekers verstrekt zijn. Aan de syllabus van de heer Ribberink zijn
enkele elementen uit de toespraak toegevoegd. In de syllabus van de heer Fox zijn
enkele passages ingevoegd, die de rijksarchivaris al improviserend uitgesproken
heeft. Deze aanvullingen verdienen het gedrukt te worden. De heer Mentink heeft
de tekst in ietwat bijgewerkte vorm overhandigd. De door de referenten individueel
gehanteerde spelling is zonder meer gehandhaafd. Het verslag van de forumdis
cussie is opgemaakt op basis van de geluidsopname. Er is naar gestreefd de tekst
zoveel mogelijk bij het gesproken woord te laten aansluiten, omdat op die manier
zo weinig mogelijk nuances verloren gaan en de kans op het toevoegen van door
de spreker niet bedoelde nuances het geringst is. Het feit, dat de zinnen dan niet
altijd even goed lopen, moet m.i. maar voor lief genomen worden. Tijdnood was
er de oorzaak van, dat niet alle vragen die in de groepsdiscussies naar voren ge
komen waren aan de orde gesteld konden worden. Daarom is besloten de reste
rende vragen bij dit verslag op te nemen. Deze vragen zijn opgesteld met behulp van
de vragenlijsten, zoals die aan de heer Graafhuis overhandigd zijn. Wanneer groeps
discussies bij komende congressen gebruikelijk worden verdient het aanbeveling bij
de schriftelijke formulering van hetgeen naar voren gekomen is rekening te houden
met de verslaggeving. Ook opgenomen zijn de stellingen en kernpunten van de
heren Fox, Mentink en Dekker, die vooraf aan de deelnemers uitgereikt zijn en
waarnaar zowel in de lezingen als in het verslag van de forumdiscussie en in de
aan het eind opgenomen resterende vragen en opmerkingen verwezen wordt. De
inleiding tot de voordracht van de heer Van der Laan was ruimer van opzet en
daardoor ook omvangrijker, zodat het verschil tussen inleiding en lezing niet zo
groot was als bij andere sprekers. Bovendien wordt niet rechtstreeks naar deze
inleiding verwezen, zodat er geen reden voor opname aanwezig was.
R. H. Krans
322
Met openbaarheid wint ook de politieke zedelijkheid. Een duidelijk bewijs
van den adel zoowel der menschelijke natuur als van hetgeen politiek bestemd
is te zijn .1. R. Thorbecke.
L histoire qui était un art et qui comportait toutes les fantaisies de I'imagi
nation, est devenue de notre temps une science d 'laquelle il faut procéder
avec une ngoureuse méthode'. A. France, Le crime de Sylvestre Bonnard
membre de l'Institut.
Een selectie uit de banden kan niet dienen als bewijs'. A. Cox, aanklager
in de Watergate-affaire.
Het onderwerp van de studiedagen 1973 is de 'Inventarisatie en de methodiek voor
het nader toegankelijk maken van archieven'. Men mag dit thema ook principieel
stellen als de vraag hoe de papieren neerslag van het bestuurshandelen zonder ver
tekening toegankelijk kan worden gesteld. De wezenlijke moeilijkheid immers is,
dat iedere bewerking tevens verwerking is en vaak meer vertelt over de bewerker
dan over het bewerkte. Traduttore tradittore, een vertaler een verrader, maant het
oude gezegde.
Reeds eerder werd op studiedagen gesproken over de kwestie hoe vervormingen
te voorkomen. In 1970 bezonnen we ons te Woudschoten op de vernietiging. Meer
nog dan bij de inventarisatie dreigt daar voorbeschikking van het latere onderzoek.
In het spoor van Woudschoten eisen algemene richtlijnen nu werkwijzen, die waken
tegen vertekening door de vernietiging
Uitgangspunt van de algemene richtlijnen is de waarde, welke de administratie
hechtte aan de papieren neerslag van haar handelen. Het herkomstbeginsel geldt
ook hier. Bij het door artikel 2 van de algemene richtlijnen voorgeschreven drie-
!972 nr' 109 e" drculaire van de Staatssecretaris van C.R.M
301-302 MMA/Ar 167091, zie Ned. Archievenblad 1972 blz. 211-212 en
323
