Forumdiscussie
Pirenne, voorzitter van het forum: Dames en heren, we zullen onze tijd hard nodig
hebben en ik moet u wel bekennen, dat de vragen die ingeleverd zijn naar aanleiding
van de lezingen van de heren Van der Laan en Dekker niet zo goed meer konden
worden verwerkt als gisteren is gebeurd met de vragen op de lezingen van de heren
Fox en Mentink. De heer Graafhuis zal de vragen stellen, zoals die zijn samenge
steld uit de zes gespreksgroepen. U kunt, hoewel niet onbeperkt, deelnemen aan
de discussie, waarvoor we anderhalf uur hebben.
Graafhuis: We gaan de eerste drie kwartier praten over de stellingen en lezingen
van de heren Fox en Mentink, de tweede drie kwartier besteden we aan de inleiders
Van der Laan en Dekker. Het kan zijn, dat u bepaalde opmerkingen, die in uw
groep gemaakt zijn, niet in de vragen terugvindt. Indien u het nodig vindt, dat uw
opmerking toch ter discussie komt, dan bent u vrij om dat te zeggen. Alleen wil ik
u, in het belang van een juiste verslaggeving, vragen of u bereid bent om als spreker
achter de microfoon te komen, uw naam te zeggen en uw opmerkingen zo kort mo
gelijk te formuleren. Er is met de forumleden afgesproken, dat de vragen, die soms
erg kort en wel eens wat scherp aandoen, in algemene zin bedoeld en niet persoonlijk
van aard zijn. Voor het goed volgen van de discussie is het wel nodig, dat u de
stellingen bij de hand hebt.
Vraag 1: Wat is volgens de heer Fox de betekenis van het begrip 'rubriek'? Bedoelt
hij, als hij over 'rubriek' spreekt, niet 'afdeling'?
Fox: Het is mij gisteren al gebleken, in een discussie met één van de aanwezigen,
dat hij onderscheid wilde maken tussen die beide termen. Het is inderdaad wen
selijk om dat te doen, als men zich beweegt op het terrein van de moderne archieven,
een terrein waar ik zelden mee te maken heb. Ik heb de termen 'afdeling' en 'rubriek'
min of meer als synoniem bedoeld, maar ik wil graag meegaan met de gedachte,
dat het toch beter is om hier een onderscheid te maken. Waar ik dan de term
'rubriek' gebruikt heb ten aanzien van afdelingen 'Algemeen' en 'Bijzonder', wil
ik erkennen, dat men beter het woord 'afdeling' kan gebruiken.
374
Vraag 2: De heer Fox heeft in Stelling 9 gesproken over 'concrete termen'. Wat
bedoelt hij daarmee?
Fox: Ik doel op de tegenstelling abstract-concreet. Ik dacht dat die tegenstelling
wel duidelijk was. Concreet is iets dat je betasten kunt, abstract is een term als
'vrijheid', 'geest', 'rekenschap', 'verantwoording', etc. Ik heb gezegd: wij beschrijven
in een inventaris concrete stukken. Dan is het ook nodig deze concrete stukken
met concrete termen aan te duiden. We schrijven in een inventaris bij voorkeur
'verzoekschrift', een concreet iets, dat ik u ter hand kan stellen en dat u mij na
inzage terug kunt geven. Het woord 'verzoek' is een abstractie, die naar mijn idee
in een inventaris niet thuis hoort.
De Booy: Ik begrijp de heer Fox heel goed, alleen heb ik de indruk, dat het ver
warring kan geven, wanneer we bijv. een register van collectegelden beschrijven als
collectegelden, want dat is allebei concreet. Daarom zou ik die termen 'concreet' en
'abstract' toch liever anders zien.
Ketelaar: Ik zou het forum in overweging willen geven om in plaats van de twee
deling 'concreet' en 'abstract' vast te stellen, dat het gaat zoals de heer Fox
ook in zijn lezing heeft gezegd om beschrijving van stukken en dat men dus
het stuk aanduidt met de naam van het stuk en niet de inhoud van het stuk. Ik
geloof, dat dan ook de moeilijkheid, door mevrouw De Booy geschetst, niet meer
bestaat.
Fox: Inderdaad, dit lijkt mij een precisering van mijn bedoeling. Ik wil die graag
aanvaarden.
Vraag 3: Voor wie wordt de inventaris gemaakt? Voor het examen, voor de archi
varis of voor de onderzoeker?
Mentink: Dat hangt er natuurlijk helemaal van af, of het een eerste inventaris is of
een volgende. Een eerste inventaris moet nu eenmaal ter beoordeling worden voor
gelegd aan de examencommissie. Het heeft dus alle zin om naar die examencom
missie toe te spelen, in deze zin, dat men zich op de hoogte stelt van de opmerkingen,
die de examencommissie over soorten van inventarissen heeft gemaakt. Dat is dus
de eerste categorie. De tweede categorie, d.w.z. de inventarissen die als ik het zo
mag uitdrukken door ons als 'volleerde' archivarissen worden gemaakt, hebben
een heel ander doel: of voor de archivaris zelf, of voor de onderzoeker. Deze twee
deling ligt eigenlijk voor de hand. Wij maken natuurlijk geen inventarissen voor onze
collega's, wij maken inventarissen voor de onderzoeker, die ze in onze studiezalen
komt bestuderen, om op grond daarvan publicaties het licht te doen zien.
Bordewijk: Ik krijg uit het antwoord van de heer Mentink het idee, dat de inven
tarissen die men voor het examen moet maken niet voor de onderzoeker bestemd
zijn. De maatstaven, die de commissie dan kennelijk aanlegt, zouden niet in over
eenstemming zijn met de maatstaven die wij in het algemeen aanleggen. Ik vind die
tegenstelling helemaal onjuist.
375
