belanghebbende amateurs, en in zeer weinig gevallen hebben gekwalificeerde ar
chivarissen van de burgerlijke overheid een taak gekregen met betrekking tot het
oud-archief.
Doorgaans (82 bevinden zich de archieven in de kerkelijke gebouwen; in
ca. 36 der gevallen heeft de archiefbeheerder of het lopende gedeelte of'het
gehele archief bij zich thuis. Drie kerken geven op, dat hun oud-archief in archief
bewaarplaatsen van de burgerlijke overheid gedeponeerd is. De kerken op Schou-
wen-Duiveland bezitten een gemeenschappelijke kluis voor hun oud-archieven in
het kerkgebouw te Haamstede.
Bij de helft der kerken zijn de oudere archiefgedeelten verloren gegaan o.a
door vernietiging, uitlening zonder terugbezorging, vertrek van predikanten, die
het archief als particulier eigendom meenamen, verwaarlozing, brand, inundatie
en oorlogshandelingen. Bij meer dan 80 der kerken wordt niet 'regelmatig
gecontroleerd of alle stukken nog aanwezig zijn.
Het beheer der archieven is in het algemeen zeer amateuristisch. De synode van
Amsterdam heeft het gebruik aanbevolen van de richtlijnen inzake de zorg voor
de archieven der Nederlands Hervormde Kerk. Weliswaar tonen reeds een
70-tal kerken belangstelling voor de mogelijkheid tot deponering van oudere
archiefgedeelten in archiefbewaarplaatsen van de burgerlijke overheid. De meeste
moeten echter kennelijk nog aan een idee wennen, dat bij andere kerkformaties
met oudere archiefbestanden (Ned. Hervormden, Remonstranten, Doopsgezin
den) al lang geaccepteerd is. Enige kerken tonen duidelijk voorkeur voor depo
nering in de archiefbewaarplaats van het algemeen kerkelijk archief. Dit ar
chief is momenteel gehuisvest bij de gemeentelijke archiefdienst van Rotterdam.
Er is nog geen opvolger benoemd voor de in 1968 gepensioneerde en op 22 de
cember 1969 overleden kerkelijke archivaris, de heer H. Hoekstra. Onder su
pervisie van deputaten voor het toezicht behartigt de heer J. C. Okkema de lo
pende werkzaamheden. Aan inventarisatie van de aanwezige archieven is door
hem aandacht besteed voor zover hij daartoe tijd beschikbaar had.
Hoewel ook aan de archieven der classes te weinig zorg besteed wordt, worden
deze toch voor 65 beheerd door speciale archiefbeheerders. Twee classes
hebben hun oud-archieven gedeponeerd in een gemeentelijke archiefbewaarplaats;
82 der archieven bevindt zich in kerkelijke gebouwen en slechts 16,6 in
particuliere woningen. 31 van de 42 classes bezitten archiefstukken van hun insti-
tuering af.
Bijna alle archieven van particuliere synoden worden door speciale archiefbe
heerders beheerd en bewaard in kerkelijke gebouwen. Slechts één archief is over
gebracht naar een gemeentelijke archiefbewaarplaats. De oudste archiefbestanden
dateren van 1836, maar er zijn leemten.
Kerkbladen worden bewaard bij 182 kerken, 5 classes en 2 particuliere synoden.
Het verzamelen van foto's en portretten beperkt zich bijna steeds tot het bij
houden van de portrettengalerij van vroegere predikanten (191 kerken, 2 clas
ses). 49 plaatselijke kerken gaven op, dat zij geluidsbanden bewaren; meestal
bedoelt men daarmee dat preken op de band opgenomen worden voor bejaar
den en zieken.
[232]
Behalve eigen archieven en die van classes en particuliere synoden, bevinden zich
soms ook archieven van zendingscommissies, commissies van beheer enz in de
kerkelijke gebouwen. Op dit gebied schijnt echter veel verloren te zijn gegaan.
Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Kerken te Kampen. Uit het
Nieuw Kamper Dagblad van 2 juli 1971 vernemen we, dat het archief van de
117 jaar oude hogeschool in bewaring is gegeven aan het Kamper gemeente
archief. Van een vochtige kluis zijn de bescheiden nu terecht gekomen in aan
alle eisen voor archiefberging voldoende ruimten, waar zij zullen worden ge
ordend en geïnventariseerd. Eventueel zal de inventaris in druk verschijnen in
het derde en laatste deel van de inventaris der Kamper archieven.
Nu het archief beter toegankelijk wordt, heeft het ook zin aandacht te schenken
aan de stukken die betrekking hebben op de Hogeschool en die her en der in het
land bij particulieren te vinden zijn. De archivaris van de Hogeschool, prof. dr.
I. Plomp, stelt het zeer op prijs, indien een ieder, die in het bezit van dergelijke
documenten is, contact met hem hierover opneemt. Het is voor de geschiedenis
van de Hogeschool en daarmee ook voor die van de Gereformeerde Kerken van
belang, dat zoveel mogelijk bronnen, minstens in de vorm van een copie, be
reikbaar zijn voor elke belangstellende.
Commissies
Het Jaarverslag 1970 van de Algemene Classificatiecommissie voor de Over
heidsadministratie meldt, dat de commissie, die tot taak heeft het bevorderen
van de eenheid van systematiek ten aanzien van de opstelling van registratuur
plannen voor alle onderdelen van het openbaar bestuur, twaalf maal vergader
de. De commissie beraadde zich in het kader van de voorbereiding van een her
ziening van het Besluit Post- en Archiefzaken Rijksadministratie 1950, K 425,
over haar juridische grondslag en haar verhouding tot de Permanente Com
missie voor de Post- en Archiefzaken bij de Rijksadministratie.
Registratuurplannen waren in behandeling van de departementen van Algemene
Zaken, Binnenlandse Zaken, Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Eco
nomische Zaken, alsmede van het onder laatstgenoemd departement ressor
terende Staatstoezicht op de Mijnen.
De commissie beëindigde haar bespreking van de aanvullingen en wijzigingen 'en
behoeve van de zevende druk van de code archiefordening en documentatie voor
de overheidsadministratie (code - V.N.G.). Haar vragen en opmerkingen dien
aangaande bracht zij ter kennis van het Centraal Adviesbureau voor Organi
satie, Documentatie, Registratuur en Personeelsbeheer van de V.N.G. Naar aan
leiding van een vraag van dit bureau meende de commissie geen bezwaar te
moeten maken tegen de nieuwe titel voor deze code, die Basis archiefcode voor
de lagere en regionale organen zal gaan heten.
[233
