te leveren voor het provinciaal verslag. In 1959, toen aan het provinciale wapen de zinspreuk Vigilate Deo Confidentes werd toegevoegd, gaf hij onder de titel Insignia Hollandiae een verlucht relaas van de zinnebeelden, die in de loop der eeuwen zijn gevoerd door het gewestelijk bestuur van Holland. In 1961 waren het de overzetveren in Zuid-Holland, in 1962 de grenzen van deze provincie, die een rijk geïllustreerde en gedocumenteerde behandeling vonden. Van der Gouw heeft zijn onderwerpen vervolgd tot de huidige dag toe, waardoor wij de brug bij Gor- kum en het arrest van de Hoge Raad van 27 maart 1939, waarbij werd uitgespro ken, dat de behoefte van de gemeente moet uitmaken hoever in zee het strand tot de gemeente, dus tot de provincie behoort, verbonden zien met gebeurtenissen en ontwikkelingen uit perioden, waarvan wij weinig weten. De in oktober 1963 op de studiedagen te 's-Gravenhage aan de orde gestelde educatieve taak van het archiefwezen is bij een dergelijke opvatting van geschiedenis schrijven ten zeerste gebaat. Het verslag betreffende de inspectie van archieven van gemeenten en waterschap pen in Gelderland over 1962 begint met de verheugende mededeling, dat zorg en belangstelling van de besturen voor hun archieven gestadig toenamen. De nood zaak van een goed archiefbeheer wordt allerwege gevoeld. Het streekarchief werd een vertrouwd begrip bij de Gelderse gemeentebesturen, die zich om inlichtingen over dit instituut tot de provinciale inspecteur wendden. De gemeente Westervoort, waar met het optreden van de nieuwe burgemeester-secretaris verbetering is ge komen in de zorg voor het archief, wil toetreden tot het streekarchivariaat De Liemers en Doesburg. Het streekarchivariaat Tiel-Buren-Culemborg kwam op gang. Bij de bijzonderheden betreffende de archieven, die geinspecteerd werden of waar mede de inspecteur op andere wijze bemoeiing had, valt op, dat vocht wel de meest voorkomende belager van de archieven is. En dan in sluipender vorm, dan te Zutphen, waar op Tweede Kerstdag door het springen van een buis van de brandblusleiding een ernstige lekkage ontstond in het pand, waarin tijdens de bouw van de nieuwe gemeentesecretarie een gedeelte der administratie was on dergebracht,waaronder ook een deel van het nieuwe archief. Dat kreeg veel water over zich heen, maar door snel optreden kon erger worden voorkomen. Onder leiding van de secretaris werden de bescheiden met vereende krachten overge bracht naar de Burgerzaal, waar ze werden gedroogd. De schade bleek tenslotte nog mee te vallen. Ook brandgevaar is nog reëel aanwezig in sommige Gelderse archiefbewaarplaatsen. In Ubbergen stonden in een der archiefruimten met zuur gevulde apparaten opgesteld. We hopen dat ze intussen verwijderd zijn, zoals in Ermelo op verzoek van de inspecteur gebeurde met de fotocopieerapparatuur. In Gendt was een gedeelte van de archiefkluis tot noodverblijf van het gemeente bestuur ingericht. De inspecteur verzocht de daarvoor op zolder geplaatste archi valia weer naar de kluis terug te brengen. In Apeldoorn hebben burgemeester en wethouders een registratuurambtenaar in de gelegenheid gesteld de opleiding tot wetenschappelijk archiefambtenaar te volgen. Tijdens zijn stage te Zutphen inventariseert hij het oude archief van Apel- L 50 j doorn. In Aalten, Nijmegen en Wisch bracht betere toegankelijkheid mede, dat de archieven meer geraadpleegd werden. Hetgeen verder over de gemeenten Bergh, Doetinchem, Doornspijk, Ede, Ewijk, Gorssel, Groenlo, Haaften, Hengelo, Heu- men, Hummelo en Keppel, Kerkwijk, Lichtenvoorde, Putten, Rozendaal, Scher- penzeel, Steenderen, Varik, Wageningen en Zevenaar wordt opgemerkt illustreert het hoopvolle geluid, waarmede mr. P. J. W. Beitjes zijn verslag begon. Kerkelijke archieven Herv. gemeente Amsterdam. In het verslag over 1962 wordt melding gemaakt van het overlijden op 9 oktober van de heer J. F. Neumann F. Czn., die van 1930 tot 1958 als koster van de Nieuwezijds Kapel belast is geweest met de bewaring van de archieven van de Hervormde gemeente. Ook daarna was hij tot zijn over lijden nog ten behoeve van deze archieven werkzaam. De in de bijlage vermelde aanwinsten omvatten 19 archiefbestanddelen, 5 handschriften en 11 bibliotheek bestanddelen; zij werden alle geordend, beschreven en geplaatst. De handschriften, geschonken door de heer D. H. Zwitsers te Apeldoorn, zijn afkomstig van A. P. van Ingen (1793-1862), lidmaat der Amsterdamse Hervormde gemeente. Daar zij van particuliere aard zijn, konden zij niet bij enig archief worden geplaatst, weshalve zij geordend en beschreven werden als een afzonderlijke categorie, welke voor uitbreiding vatbaar is. Van Ingens dagboeken 1836-1838 bevatten grotendeels uitingen van het godsdienstig gemoedsleven van de schrijver en zijn dus in een kerkelijk archief stellig op hun plaats. Een handschrift met leerredenen van de Doopsgezinde predikant ds. J. ter Borg was door de schenker eerst aan de Doops gezinde gemeente aangeboden; aangezien deze er echter niet op reflecteerde, kon het zonder bezwaar door de Hervormde gemeente worden aanvaard. Het aantal bezoekers toonde een stijging. Gegevens werden o.a. verstrekt over kerkgeschie denis van Nieuw-Nederland na 1665, de kerkgeschiedenis van Ghana en Poolse socinianen te Amsterdam in de 17e eeuw. Dr. R. B. Evenhuis zette de studie van de geschiedenis der gemeente voort. Examens Voor het eerste deel van het le kl. examen zijn geslaagd op 3 december 1963 drs. Th. E. Jensma en mr. A. G. L. G. M. van Agt; op 4 maart 1964 drs. J. J. Temminck. Voor het tweede deel van het examen le kl. op 18 maart 1964 mevr. drs. E. P. Polak-de Booy, drs. G. J. Mentink en drs. H. R. van Ommeren. Het examen tweede klasse werd met goed gevolg afgelegd op 18 december 1963 door A. E. Burgrust en B. J. de Groot; op 20 december 1963 door W. van Muiken en op 26 februari 1964 door J. B. W. Hollestelle. Personalia Provinciale inspectie der gemeente- en waterschapsarchieven in Zuid-Holland. Op verzoek is met ingang van 1 augustus 1963 aan P. E r n s t i n g ontslag verleend als adjunct-commies ter inspectie. Met ingang van 1 februari 1964 is benoemd tot commies A ter inspectie J. H. Streefland te Woerden. [51

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Nederlandsch Archievenblad | 1964 | | pagina 29