38
de actuele archiefproblemen mede op internationaal niveau werden besproken.
Uit dezelfde gedachte werd ook de bekende Stage technique international
d'archives geboren.
Het spreekt vanzelf dat, toen Braibant in 1960 in verband met de leeftijds
grens dit alles uit handen moest geven, in ruime kring de behoefte werd gevoeld
deze bij uitstek internationale archivaris te huldigen. Een internationaal trium
viraat de Poolse, Italiaanse en Belgische archiefleiders -vormde een
comité, dat hem bij zijn afscheid een bijzonder instructieve bundel1) aanbood
waartoe 54 auteurs2) 30 leiders van buitenlandse archieven en 24 deelnemers
aan de Stage boven genoemd uit 21 landen hebben bijgedragen. Van hun
artikelen, alfabetisch gerangschikt en gesteld in het Frans, Duits, Engels,
Italiaans of Spaans, moge hier een, naar de aard der onderwerpen enigermate
gesystematiseerd, overzicht volgen. Wij moeten daarbij, uiteraard, volstaan
met een enumeratie der titels; slechts van enkele kan op een of ander deel
van de inhoud worden ingegaan.
Archivistiek: Mr. H. Hardenberg, Le classement par matières des archives.
Overzicht van de opvattingen hier te lande. De meningen zijn bekend, maar
wij willen niet nalaten te vermelden wat de schr. in fine over Braibant's stand
punt ten deze zegt: je crois que Charles Braibant, lui-même créateur d'un plan
de classement extrêmement simple des archives du Ministère de la Marine
a prononcé, avec sa perspicacité habituelle, le mot de la fin. A la Table
Ronde des Archives, tenue a Namur et consacrée aux archives en formation,
il disait qu'un système de classement des „archives chaudes" ne doit pas être
,,un corset qui déforme les lignes de l'administration, mais une méthode trés
souple".
Verder; I. Andersson, Le problème der triage dans les archives de l'admi-
nistration suédoise; S. Carbone, Criteri metodologi per l'ordinamento dell'
Archivio Centrale dello Stato Italiano; A. Libois, Doctrine et pratique archi-
vistique au moyen age: le cartulaire du béguignage de Léau; H. Loetzke,
Zur Planung und Organisation der Archivarbeit; M. Miller, Kommunale
Archivpflege und Selbstverwaltung. Bericht und Programm aus Baden-Würt-
temberg; J. Papritz, Die Motive der Entstehung archivischen Schriftguts;
G. Winter, Bewertung und Aussonderung von Schriftgut des 20. Jahrhunderts;
F. Zimmermann, Der Anspruch der Staatlichen Archive auf die Archivierung
amtlichen Schriftgutes.
Archieven en archivaris: F. Arribas Arranz, Le plus ancien règlement des
Archives de Simancas (betreft de uiterst merkwaardige instructie, in 1588 door
Filips II vastgesteld voor het beheer van deze ook voor onze historiografie zo
belangrijke archieven); R. Baudry, Les archives de France et l'histoire du Ca
nada (daar het grootste deel van de archieven der kolonie bij de capitulatie der
Fransen in 1760 naar Frankrijk is overgebracht, wordt thans een deel daarvan
gemikrofilmd t.b.v. de Canadese geschiedvorsing); F. Biljan, La Semaine des
1) Mélanges offerts par ses confrères étrangers a Charles Braibant. 1959. Comité
des Mélanges Braibant. Bruxelles. XX en 572 blz.
2) Uit West-Duitsland en België 9, uit Italië en Spanje 6, uit Zwitserland en Yoego-
slavië 3, uit Engeland, Portugal en Hongarije (waaruit één oud-stagiaire, werkzaam
aan de Archives Nationales) 2, uit Canada, Denemarken, Finland, India, Luxemburg,
Nederland, Oostenrijk, Roemenië, Sovjet-Republiek, Tsjecho-Slowakije en Zweden ieder
één. Uit de Verenigde Staten onbegrijpelijkerwijze geen enkele.
39
Archives (betreft Tsjecho-Slowakije); G. Belov, Nouveau statut du Fonds des
Archives d'Etat de l'U.R.S.S.; D. Evans, The Public Record Office 1954-1959;
M. T. Geraldes Barbosa, Les archives de l'Inquisition portugaise; A. Lombardo,
Fonti per la storia dell' organizazione degli Archivi di Stato in Italia; J. E. Mar
tinez Ferrando, Prospes Mérimée aux Archives de la Couronne d'Aragon;
A. May, Un petit pays a l'ecole des grands (betreft Luxemburg, in de Middel
eeuwen een belangrijke staat, maar een in zijn eigen territoir zowel als in zijn
archieven gesmaldeeld land. Zo zijn bv. c. 30.000 stukken van kasteel en heer
lijkheid van Clervaux in 1890 verkocht aan de departementale archieven te
Metz; zij zijn, in ruil voor heel wat minder waarde, teruggegeven „grace
a l'extrême obligeance du Directeur Général des Archives de France Uit
Nederland zijn „quelques fonds d'archives d'une grande importance" ontvan
gen; België liberaliseerde de raadpleging van archivalia en beloofde mikro-
filmering van alle charters, afkomstig van de Luxemburgse graven en zich be
vindend in het Algemeen Rijksarchief te Brussel. De, misschien vrome, wens:
„Espérons qu'un jour tour les pays unifiés dans une Nouvelle Europe échange-
ront entre eux dans un esprit d'entreaide et de compréhension les documents
historiques en faisant prévaloir le principe du „respect des fonds" is ons allen
uit het hart gegrepen); R. Petit, Les archives administratives du Luxembourg
sous le règne de Louis XIV (1681-1697); I. Paraschiv, La nouvelle législation
des Archives d'Etat de la République Populaire Roumaine; Z. Samberger, Les
archives tchécoslovaques et l'organisation actuelle de leur activité; A. Szedo,
La question de la centralisation des archives et les expériences réalisées en
Hongrie; G. Vaucher, Archives hospitalières aux Archives de Genève.
„Archives extension" behandelt het artikel van H. Jorgensen, Les Musées
d'archives et les Expositions documentaires. Over archiefgebouwen: P. Roth,
Un projet de construction souterraine pour les Archives de Bale. Over de
archivaris: G. Santé, Der Archivar. Wandel eines Berufes. 1°. Van huis uit een
„Verwaltungsbeambter, beauftragt mit der Aufbewahrung und Ordnung der
Erzeugnisse, welche die Verwaltung hervorbringt"; van historische vorsching
is geen sprake. 2°. Het ontstaan van grote zelfstandige archieven tengevolge
der Franse Revolutie voorop de Archives Nationales in Parijs dwong de
archivaris zijn kennis uit te breiden. „Das Archiv loste sich aus dem Schatten
der Behörde, der es bisher gedient hatte, und bildete sich zu einer eigenen
Behörde um. Die moderne Archivverwaltung und in ihrem Gefolge der moderne
Archivar entstanden". 3°. De moderne historicus is buiten de archieven ontstaan.
„Er klopfte als Benutzer an ihre Türen und fand, in 19. Jh., öffene Türen
Die Welle des Historismus ergriff auch den Archivar". Palaeografie en diplo
matiek werden nu zijn bijzonder domein; oorkondenboeken, regestenwerken e.d.
werden door hem in het archief bewerkt. „So wandelte sich der Archivar
alterer Art zum Archivar und Historiker jüngerer Art". In deze „historische"
samenhang behoort ook de ontdekking van het herkomstbeginsel. En verder:
„Die Archive miissen mehr als Helfer der Forschung sein, denen im Vorwort
gedankt wird. Sie müssen selbst Mittrager der Forschung sein. Die Forschung
hat von einem Beruf Besitz ergriffen, der ursprünglich der Verwaltung ange-
hörte". Maar de administratie behoudt een aandeel; „so ist ein Beruf sui generis
entstanden"1) Hieraan aansluitend: K. H. Schwebel, Staatsarchivar in der
1) Terzijde: Wat zal de vierde fase zijn, waarvan de voortekenen zich al aankon
digen? (Ref.).
