90
GEMEENTE- EN WATERSCHAPSARCHIEVEN
Het verslag over 1954 van de inspecteur der gemeente- en waterschaps
archieven in Gelderland behandelt in het algemeen gedeelte twee punten,
waarop wij gaarne de aandacht vestigen. N.a.v. de vraag der Staten in hoever
in zijn ressort van provinciewege assistentie werd verleend bij de inventari
satie van gemeentearchieven en bij vernietiging van de daarvoor in aanmerking
komende stukken, wees mr. Van Schilfgaarde op de noodzakelijkheid van
vernietiging op grote schaal wegens toenemend ruimtegebrek in de gemeente
huizen. Tegelijk daarmede dient het overgebleven archief (derhalve het com
plete nieuw-archief van c. 1813 tot 1850 en het gezuiverde nieuw-archief van
1850 tot aan de invoering van een registratuurstelsel) geïnventariseerd te
worden. Deze inventarisatie, waartoe de Inspectie in de bestaande formatie
geen gelegenheid heeft, zou ten laste van de gemeenten komen, eventueel met
hulp van de provincie. T.a.v. de kwestie van de vernietiging gaf hij in over
weging of dit niet een zaak is, die de provincie als van genoegzaam belang
zou achten om daarin het initiatief te nemen en de daaraan verbonden finan
ciële offers op zich te nemen.
In de tweede plaats constateert de inspecteur dat men bij verschillende ge
meenten de behoefte aan een ambtenaar voor het archief gaat gevoelen. Een
oplossing van dit vraagstuk is dat een aantal gemeenten gezamenlijk een
archiefambtenaar aanstelt, die eerst om beurten de archieven inventariseert
en daarna met de verdere zorg ervan wordt belast. De hieruit voortvloeiende
kosten dienen, naar verhouding van de verrichte werkzaamheden, door de
deelnemende gemeenten te worden gedragen. Met de besturen van Elburg,
Hattem, Harderwijk en Nijkerk, waar de noodzaak van inventarisatie en ver
dere archiefverzorging dringt, werd hierover contact opgenomen. Ook in
Doesburg ziet men uit naar een combinatie; daarvoor komt Zevenaar met zijn
rijk en merkwaardig archief, waarvan de heer W. Zondervan een inventaris
heeft gemaakt, in de eerste plaats in aanmerking.
Het gemeentebestuur van Apeldoorn belastte een plaatselijk geschiedkundige
met het behandelen der noodzakelijke onderzoekingen van historische aard. De
inspecteur drong op inventarisering door een deskundige aan. De inventari
satie van het oud-archief van Epe door dr. mr. J. W. Verburgt, met mede
werking van de provinciale chartermeester, kreeg haar beslag. Het archief
van Lochem werd door de heer W. Zondervan geordend. Nu de inventa
risatie van het nieuw-archief van Wageningen 1816—1941 is voltooid ried de
inspecteur het gemeentebestuur aandacht te besteden aan de archieven der ge
meentelijke diensten en bedrijven. Het oud-archief van het polderdistrict
Overbetuwe, dat tot de 16e eeuw teruggaat, werd door de provinciale charter
meester ter hand genomen, waarbij de heer Zondervan voor een bepaald
onderdeel tewerk werd gesteld.
Amsterdam. Het verslag over 1954 meldt dat de vorming van een schaduw-
archief werd voortgezet: van de notariële archieven werden c. 100.000 beelden
opgenomen. Microfilms werden gemaakt van stukken in dit archief, waar
van de toestand tot de uiterste beperking in het gebruik dwingt, en van ar
chieven of archiefbestanddelen, die niet onder het beheer van de archivaris
zijn, als het archief van het Zeepziederscollege (1595—1804) (914 film
beelden), en een deel van het archief der Zeepziederij De Vergulde Hand
91
(1695—1860) (1611 filmbeelden). Verder microfilms van zeldzame stukken,
bv. bijna 3600 filmbeelden van de Prijscourant der effecten te Amsterdam
1796.1820. Een Recordax Film Reader werd aangeschaft, voor de berging
een microfilm-archiefkast en een microfilmstrip-archiefkastje. Het aantal
tewerkgestelde hoofdarbeiders werd uitgebreid van 11 tot 27. het aantal
werkstudenten tot 23. De laatsten maakten c. 30.000 fiches uit de notariële
archieven 1701—1710; begonnen werd met het indiceren der begraafregisters
over 1721 1730; die der ondertrouwregisters over 1751—1811 werd voort
gezet. Het tot nu toe opgenomen schaduwarchief, bestaande uit 441 micro
films van 30 m, werd door de Library of Congress te Washington in be
waring genomen op zeer aantrekkelijke voorwaarden. - In bewaring werden
ontvangen het rijke archief van het R.K. Jongensweeshuis, het familie-archief
Moens, een aanzienlijk R.K. geslacht, met aanverwanten, het archief der Ver-
eeniging van een rij- en wandelpark, genaamd Vondelpark, 1864. 4954, en
dat van de v.m. Sloterdijkpolder, 1876 1952. Het archief der familie Bicker,
verspreid bewaard, is thans in zijn geheel aan het archief geschonken.
M.i.v. 1 juli 1955 zijn bevorderd: tot chartermeester le klasse dr. W. J.
van Hoboken, tot hoofdarchivist A dr. S. Hart, en tot commies A de heer
J. F. M. den Boer.
Breda. Het verslag over 1954 klaagt over het vraagstuk van de bergruimte,
dat steeds urgenter wordt doch onopgelost bleef. Melding wordt gemaakt van
de voltooiing van de inventaris van de Hoofd- en Leenbank en van de Wees
kamer. De nieuwe inventaris van het notariële archief werd uitgewerkt.
Klappering der schepenvestbrieven 17661811 en der notariële protocollen
1800—1810 door tewerkgestelde hoofdarbeiders werd voortgezet. Als be
langrijkste aanwinsten worden genoemd stukken behorende tot het archief
van het Bagijnnof (16e-48e eeuw), en het statutenboek van het kapittel der
collegiale kerk van St-Marie (15e eeuw).
's-Gravenhage. N.a.v. het feit, dat 25 jaar geleden een begin werd ge
maakt met de verzameling Haagse foto's en dat een eeuw geleden de eerste
fotografische opnamen werden gemaakt, werd omstreeks Nieuwjaar in het
archief een tentoonstelling gehouden. Deze werd ingericht door mr. J. E. J.
Geselschap en mej. L. J. van der Haer en bracht een aantrekkelijk overzicht
van de fotografische uitbeelding der stad over d:e periode, beginnend met de
inderdaad artistieke foto's van F. A. Buclcmann (18551 en van de bekende
freule Alexine Tinne (1861).
Groningen. Naar wij eerst nu uit het verslag over 1954 vernemen is de
adm.-ambtenaar C. 3e klasse W. K. van der Veen m.i.v. 1 jan. 1954 bevor
derd tot adjunct-commies. -De inventaris van het archief van het Jacob- en
Annagasthuis kwam gereed; die van het Veenkantoor werd voortgezet. Door
uitgebreide onderzoekingen voor een procedure geraakte de inventarisering
van het stadsarchief 1594-1815 op de achtergrond. De klappering vond ge
staag voortgang.
Haarlem. Tot adjunct-chartermeester is benoemd drs. C. van de Haar (I).
De heer A. C. Sandijck, adm. ambtenaar A 2e kl. heeft wegens het bereiken
van de leeftijdsgrens 31 dec. 1.1. de dienst verlaten; als chef van de leeszaal is hij
opgevolgd door de heer W. F. H. de Lugt (II). die m.i. v. 1 jan. 1.1, is be
vorderd tot adm. ambtenaar B le kl.. met de titel van adjunct-archivist A.
De heer J. R. Persman (II) is m.i.v. 1 jan. 1.1. in vaste dienst gekomen als
