28
archieven of wel vernietigd worden, of wel bewaard worden, hetgeen
ook al weer niet de bedoeling is.
Nadat ik U thans zeer vluchtig een indruk heb trachten te geven
van de moeilijkheden, welke zich zooal bij vernietiging kunnen voor
doen, moet ik thans nog in het kort na gaan, hoe deze bij ons ge
regeld is. Het zal niet ondienstig zijn daarbij eerst een summier over
zicht te geven van de werkwijze terzake in eenige ons omringende
landen. Om dit betoog niet te lang te maken, wil ik mij bepalen tot
het doen van enkele mededeelingen betreffende België, Duitschland,
Engeland en Frankrijk.
In België mag geen enkele administratie zonder toestemming
van den Algemeenen Rijksarchivaris tot vernietiging overgaaner be
staan in dit land geen vaste lijsten van voor vernietiging vatbare
stukken,
ln Duitschland is deze materie uitvoeriger geregeld. Ik moet hier
echter dadelijk aan toevoegen, dat er in den Iaatsten tijd nieuwe
regelingen zijn getroffen, waarvan ik nog niet op de hoogte ben,
doch waarover een terzake meer deskundige U wellicht zal kunnen
inlichten.1) Tot voor kort was de regeling als volgtVernietiging van
stukken, welke nog onder de administratie berusten, kan in Pruissen
geschieden na bijzondere machtiging van de administratie en na ver
kregen overeenstemming met de competente archivarissen. Zijn de stuk
ken reeds overgebracht naar een archief-depot, dan kan zulks geschie
den na verkregen machtiging van den General-Director der Archieven.
In het algemeen bestaat er geen datum vóór of na welke stukken
mogen worden vernietigd slechts de intrensieke waarde der stukken
doet gewicht in de schaal bij de beoordeeling of archivalia weg
kunnen dan wel bewaard moeten blijven. In verschillende Gesetz- en
Verordnungs-bladen zijn voorts lijsten opgenomen van stukken, welke
na zekeren tijd vernietigd kunnen worden.
In het Vereenigd Koningrijk moet iedere administratie, welker
archieven onder de directie van den „Master of the Rolls" zijn ge
plaatst en die een gedeelte wenscht te vernietigen, een lijst opmaken,
na verkregen overeenstemming met een comité van toezicht, waar
van verschillende leden behooren tot het personeel van het Public
Record Office. Deze lijst wordt aan het Parlement voorgelegd; ver
volgens moet er een zekere tijd verloopen zijn alvorens de vernietiging
voortgang kan vinden. Echter zijn op deze laatste bepalingen uitzon
deringen mogelijk. In ieder geval is het verboden stukken, welke in
29
een of ander archief-depót berusten en ouder zijn dan 1660, te ver
nietigen.
De te vernietigen categorieën van stukken, welke nog onder de
administratie berusten en die op de aan het Parlement overgelegde
lijsten zijn gebracht, zijn, voor wat de periode van 1877 tot en met
1913 betreft, in een boekwerk opgesomd, zoodat men hier dan ook
van vaste lijsten kan spreken. Voorts verdient het nog de aandacht,
dat van de vernietigde stukken meestal van elke categorie eenige
als staal worden bewaard, een werkwijze, welke ook door ons bij de
vernietiging van de stukken van de N.O.T. wordt toegepast.
Het onderzoek door het bovengenoemde comité van toezicht
geschiedt gewoonlijk op een tijd, dat de stukken nog niet zijn over
gebracht naar het Public Record Office; voorts kan nog worden
medegedeeld, dat het comité meermalen advies heeft gegeven aan
andere dan publieke archief-instanties, maar gezien de groote mate
van autonomie, ook in die archief-instanties, hebben deze adviezen
meestal weinig effect gesorteerd.
In Frankrijk is de zaak als volgt geregeld. Bij de Archives-Natio-
nales wordt een voorstel tot vernietiging door den betrokken archi
varis overgebracht aan den conservateur van de afdeeling moderne
archieven, die het plan voorlegt aan den Directeur der Archieven;
deze vraagt het advies van het Ministerie of van de administratie,
waaronder de stukken hebben geressorteerd en legt vervolgens het
plan voor aan de Commission Supérieure des Archives, die gunstig
of ongunstig beslist. Meestal moet er dan nog eenigen tijd verloopen,
alvorens tot vernietigen kan worden overgegaan.
In het algemeen mogen in de Nationale, Departementale en Com
munale archieven vernietigd worden
le stukken, waarvan het voornaamste van den inhoud te vinden
is in een of ander verzamelstuk, en bij voorkeur, wanneer zoo'n stuk
gedrukt is.
2e stukken, die slechts een tijdelijk nut hebben en wanneer de
tijd, waarin zij belang hebben, verloopen is.
Bij de Departementale archieven wordt een voorstel tot vernie
tiging gedaan door den betreffenden archivaris, die zich daarbij moet
voorzien van een drieledige toestemming, te weten van den chef van
de administratie, die het bedoelde archief heeft overgedragen, van
den Conseil-genéral van het Departement, en van den Minister van
Nationale opvoeding.
Door de zorg van de Commission Supérieure des Archives zijn
lijsten opgemaakt van de stukken, welke, voorzooverre betreft de
Departementale archieven, in aanmerking komen om vernietigd te
Zie de mededeelingen na dit artikel.
