34
verdeeld is. Bij de keuze ervan is zoowel gelet op de beteekenis
uit historisch als uit juridisch oogpunt (volkenrecht, staats- en admini-
stratiefrecht, burgerlijk recht).
Ter algemeene beveiliging van den verderen inhoud van het
depot is vervolgens de bovenste verdieping ontruimd, waar de zand
bakken voor de blussching plaatsing hebben gevonden. De kelder
ramen van het depot zijn aan de buitenzijde met zandzakken versterkt
tegen bomscherven.
Het transport der deelen en portefeuilles geschiedde langs glij-
planken waarvan die, welke voor de bovenste verdieping in gebruik
was, een lengte van ongeveer 24 meter had.
Bij het verrichten van dit werk heeft het geheele archiefpersoneel
gedurende een viertal weken met onverflauwden ijver zich ingespannen
de schatten van Nederland's historie in veiligheid te brengen. Aller
handen zouden evenwel te kort geschoten zijn tot het formeeren der
kettingen van levende krachten, die de voorwerpen doorgaven, wanneer
niet vrijwillige hulp het personeel had bijgestaan. Dagelijks kon ge
rekend worden op de bijstand van de volontairs, die gewoon waren
op het Algemeen Rijksarchief te studeeren. Krachtige hulp hebben
ook geboden de groepen leden van twee jongeren-organisatieshet
Nationaal Jongeren Verbond en de Arbeiders Jeugd Centrale. Ook
zij hebben met opgewektheid hun vrijwillig op zich genomen taak
verricht.
Nog hebben als losse hulpkrachten dienst gedaan enkele miliciens,
die bij tijd en wijle ter beschikking konden worden gesteld uit de
troepen, gelegerd in het voor uitbreiding van het Algemeen Rijksarchief
aangekochte Schoolgebouw aan het Bleyenburg.
Sedert de beveiligingsmaatregelen getroffen werden, zijn thans
enkele weken verloopen. In October is veel regen gevallen. De controle
proef, welke daarna gehouden is, heeft uitgewezen dat de „catacomben-
achtige" kelder-ruimte zich zeer goed leent voor bewaring van papieren
er is op de bescheiden geen vocht aangetroffen. Ook de waarnemingen,
verricht met den hygrometer, hebben zeer gunstig resultaat aangetoond.
Rijksarchief in de provincie Noord-Brabant.
Behalve het in de Richtlijnen dwingend voorgeschrevene, is thans
een brand-, scherf- en tot op zekere hoogte instortingsvrije schuil
kelder onder het dienstgebouw gereed, waarin de stukken der 1ste
categorie, welke ongeveer 800 strekkende meter uitmaken, zoodanig
opgeborgen worden, dat zij op orde gesteld en voor dienst en
publiek beschikbaar blijven.
35
Rijksarchief in de provincie Gelderland.
In het archiefgebouw zijn verschillende maatregelen tegen brand
en scherfgevaar genomen. Het is echter niet mogelijk gebleken, de
veiligheid der stukken afdoende te waarborgen, zoodat besloten is
tot een gedeeltelijke verspreiding over andere bewaarplaatsen. Voor
een klein gedeelte der verzamelingen, dat bijzonder kostbaar moet
worden geacht, is een ruimte in een verwarmde en tegen luchtgevaar
verzekerde bankkluis gehuurd. Een ander gedeelte is geborgen in een
brand- en scherfvrije kelder van het Gemeentemuseum te Arnhem.
Die kelder, waarin ook de belangrijkste voorwerpen uit het museum
bij dreigend gevaar zullen worden geplaatst is in tegenstelling tot
dien van het Rijksarchief niet vochtig. Voor de berging daar ter
plaatse kwam, aangezien het een gemeentelijke bewaarplaats is, aller
eerst het gemeentearchief van Arnhem in aanmerking, althans een
keuze daaruit. Er zijn echter ook rijksarchivalia bijgevoegd.
Voorts is een vrijstaand gebouw op het terrein van het Openlucht
museum den Waterberg, ten Noorden van Arnhem, tot archiefbewaar
plaats ingericht. Naar dat gebouw zijn kernverzamelingen uit de
verschillende archieven overgebracht. Het luchtgevaar is daar stellig
minder groot dan ter plaatse van het archiefgebouw.
Rijksarchief in de provincie Noord-Holland.
Vooralsnog zijn, wegens het ontbreken van kelders onder of bij
het Rijksarchiefgebouw, nog geen archivalia in veiligheid gebracht. Wel
krijgt de archivaris in tijd van nood de beschikking over 50 M. plank
lengte in de notarieële bewaarplaats onder de Arrondissementsrechtbank
en is de gemeente Haarlem bereid, 200 M. planklengte te verhuren
in den kelder van de Vleeschhal en anders in de Hal zelf, indien de
kelder als schuilgelegenheid wordt ingericht. Voor die 250 M. heeft
de archivaris een lijst van de kostbaarste archivalia opgemaakt voor
den inspecteur der luchtbescherming. Inmiddels is de zolder grooten-
deels ontruimd en een plan ingediend bij dien inspecteur tot betere
beveiliging van het gebouw.
Voorts is het niet uitgesloten, dat een oppervlakte van 100 M2,
in de Janskerk, van de gemeente gehuurd kan worden, waar 1000
strekkende M. geborgen zouden kunnen worden, maar tot Januari 1940
is dezer ruimte door de Burgerwacht in beslag genomen.
De prenten van de „provinciale" Atlas kunnen in tijden van acuut
gevaar onderdak vinden in het brandvrije magazijn van de Provinciale
Griffie, terwijl het Gemeentearchief zich dan zal ontfermen over enkele
portefeuilles met kaarten.
