en Florence naar Rome, een of meer kisten gestolen, misschien na
de laatste verplaatsing, toen het archief te Rome, bij afwezigheid
van den gezant, in ontvangst werd genomen door den Zweedschen
consul-generaal Bravo óf tijdens Bravo's bewaarderschap óf bij de
terugbezorging naar het legatiegebouw.
Esthnica.
Althans, wat het archiefwezen betreft, en men mag aannemen
op ander wetenschappelijk gebied óók, hebben de Esthen, en zeker
eveneens de verwante Finnen en de Baltische stammen, zich hun
kort geleden verworven staatkundige onafhankelijkheid waardig be
toond. Zij hebben het zich tot eer gerekend de op hun jongen staat
rustende wetenschappelijke verplichtingen ten volle na te komen.
De werken, die de bibliotheek van het Algemeen Rijksarchief ten
onzent bezit over Esthland, staan, wat degelijkheid betreft, zeker niet
ten achter bij de publicaties op dat gebied van andere volkeren.
Het zijn de volgende
Een zoowel in het Esthnisch, - aan ref. onbekend - als in het
Engelsch gestelde voorrede van de hand van den Algemeenen Rijks
archivaris O. Luv opent de uitvoerige inleiding. Den eigenlijken inven
taris (II) bezit onze bibliotheek niet, of nóg niet. Deze inleiding is
in het Duitsch gesteld, omdat de taal der stukken, als gevolg van
de eeuwenlange overheersching van het land door de Duitsche Orde,
ook nog tijdens" de Zweedsche heerschappij Duitsch was. Zij is ver
deeld in drie deelenI. een door O. Lilv geschreven algemeene
beschouwing, naar aanleiding van de negentiendeeeuwsche historische
litteratuur over en de in dien tijd uitgekomen publicaties van archivalia
uit de Zweedsche periode, waarin hij de beteekenis van het archief
in quaestie bespreekt. 2. een door den Rijksarchivaris A. Perandi
geschreven uitvoerige uiteenzetting van de staatsrechterlijke positie
van den gouverneur-generaal, van de administratieve indeeling van
het land, van de bestuursorganen, van de wijze van benoeming van
den G. G., en van zijn militaire, administratieve en juridische functies,
89
van de kanselarijinrichting en -werkzaamheden, waarop dan volgt
een volledige lijst van de functionarissen gedurende de Zweedsche
overheersching, d. i. van 1560-+ 1710. 3. een door den Rijks
archivaris N. Loone geschreven relaas van de geschiedenis van het
archief, dat tijdens den tweeden Noordschen oorlog in 1710 naar
Zweden werd getransporteerd en na den vrede van Nystad, in 1726
voor een aanzienlijk deel aan de nieuwe Russische meesters werd
overgemaakt. Het moest vijf jaar duren, voor men met Rusland tot
een schikking kwam, omdat de verpakking en verzending der stukken
gedurende den oorlog geschied was tijdens een pestepidemie, die
een groot deel van de bemanning van het transportschip gedood
had, en men bang was de kisten te openen. Het restant van het
archief berust nog steeds in het Zweedsche R. A.
Een door den stadsarchivaris P. Johansen in het - ref. onbekende -
Esthnisch geschreven voorbericht opent de, ook door hem, in het
Duitsch samengestelde inleiding. In deze inleiding vertelt hij van drie
uit de veertiende eeuw stammende stadsboeken, van het eerste geeft
hij een volledigen afdruk, uit het tweede en derde een bloemlezing.
Aan het geheel geeft hij den bovengenoemden titel, omdat een uit
later tijd dateerend stadsboek van gelijken inhoud dit opschrift draagt.
Een juiste betiteling, immers, men vindt hier notities over betaalde
boeten, aannemingen van poorters een artikel, dat belangrijk is voor
de herkomst, voorzoover die uit de namen op te maken is - belasting
schulden leden van de vroedschap betalen vaak super computationem
(boven den aanslag) - vroedschapsverkiezingen en verdedigingswerken.
Het laatste artikel beslaat een groote plaats in de boeken, omdat
men in dien tijd, vooral na de verwoesting in 1361 van het Zweed
sche Wisby door Waldemar IV, bang was voor de Deensche expansie.
Uitvoerig worden de drie mss. beschreven, en de handen der deels
bekende, deels onbekende stadsschrijvers bepaald. In het laatste
geval tracht de inleider uit de orthographie van den schrijver zijn
nationaliteit op te maken.
88
W. VAN EEDEN.
I. Katalog des Esthlandischen Generalgouverneursarchivs aus der
Schwedischen Zeit I (acta archivi centralis Esthoniae III), Tartu (Dorpat)
1935.
,^'e over Bravo, die gedurende zijn ambtsperiode velen Skandinaviërs, die
tijdelijk in Rome verbleven, van dienst is geweest, het belangrijke hoofdstuk in de
gedenkschriften van den Noorschen hoogleeraar DlETRICHSON: To |9der (twee loden
GOLDSCHMIDT en Br.) i Rom.
11. Libri de diversis articulis 1333—1374 (publikationen aus dem
Stadtarchiv Tallinn (Reval)), Tallinn (Reval) 1935.
W. VAN EEDEN.
