182
vormen een doelvermogen. Object van het recht van den kerkheer
zijn niet het kerkgebouw en de kerkegoederen, maar is de kerk als
instelling, als stichting. Zoo komt zij dan ook in de bronnen tegelijk
voor als subject en object van recht. De verhouding van den kerkheer
tot de kerk bestaat geenszins zooals men 't gewoonlijk voorstelt
en zooals ook de heer Post leert in de bevoegdheid om over
kerkgebouw en kerkegoederen vrijelijk te beschikken; maar bestaat in
het recht en den plicht om te zorgen, dat de kerkelijke instelling
aan haar doel beantwoordt. Dit staat op het eerste plan
Op het tweede plan staat het financieele profijt, dat de kerkheer
van zijne kerk kan hebben, als hare inkomsten meer opleveren dan
voor den eeredienst noodig is. Het bijzondere van het eigenkerken
recht is, dat hij dat meerdere te zijnen nutte mag aanwenden en
het niet behoeft op te leggen ten behoeve van de kerk. Hierdoor
krijgt inderdaad de kerkelijke instelling voor hem vermogenswaarde,
wordt zij eene bron van inkomsten, eene „affaire", die hij heeft te
„drijven", te „exploiteeren", maar om een term uit het oude
voogdij-recht te gebruiken „met behouden goed": d.w.z. dat hij
de bezittingen der kerk niet mag verminderen of aan hare bestemming
onttrekken. Doordat de kerkelijke instelling vermogenswaarde heeft,
kan hij haar ook verkoopen of verruilen.
Later is het recht van den kerkheer ingekrompen, zoodat daar
van niet veel meer overbleef dan een recht om den pastoor te be
noemen of ter institutie voor te dragen. De heer Post spreekt dan
van een „bloot-eigendom" van den kerkheer. Hier komt wel zeer
sterk uit, tot welke rare constructies men verleid wordt, als men het
recht van den kerkheer beslist wil wringen onder het eigendomsrecht.
Wie heeft er ooit gehoord van een blooten eigendom, die bestaat
in een benoemingsrecht? Dergelijke constructies behooren thuis in
den tijd van de „Begriffsjurisprudenz", maar passen niet meer in onzen
tijd, waarin ook de rechtswetenschap eene beschrijving wil zijn van
het werkelijke léven. En den historicus moeten zij eerst recht een
gruwel zijn!
Amsterdam. L. J. VAN APELDOORN.
Berichten.
183
Algemeen.
Prof. W. Nol et. Prof. W. NOLET, Professor aan het Seminarie te Warmond,
is benoemd tot Pastoor van de parochie van St. Petrus en Paulus (De Papegaai) aan
de Kalverstraat te Amsterdam.
Examen archiefambtenaar. Voor het diploma van wetenschappelijk
archiefambtenaar der tweede klasse is geslaagd Me|. M. A. P. ROELOFSZ, te
's-Gravenhage.
Rijksarchieven.
Algemeen Rijksarchief. Te 's-Gravenhage overleed op 22 Augustus,
67 jaar oud, de binder aan het Algemeen Rijksarchief, G. VAN Dl|K. Sedert 1915 was
VAN Dijk aan deze instelling werkzaam en gedurende 15 jaren heeft hij dus mede-
geholpen den materieëlen toestand der verzamelingen te verbeteren. Hij was een
bekwaam vakman, die ijverig en zorgvuldig zijn werk verrichtte. Zijn bezigheid is vooral
ten goede gekomen aan de deerlijk gehavende archieven uit West-lndië, die bijzondere
voorziening vereischten. Dank zij VAN DlJK'S arbeid is het thans mogelijk de voor
naamste reeksen dezer bescheiden te raadplegen, zonder dat voor erger beschadiging
gevreesd behoeft te worden. De begrafenis had op Dinsdag 26 Augustus op Nieuw
Eik en Duinen plaats. Een aantal ambtenaren van het Algemeen Rijksarchief waren
daarbij tegenwoordig in verband met den vacantietijd natuurlijk niet vele en
nadat de kist, onder meer gedekt door een krans van de gezamenlijke ambtenaren,
in de groeve was afgedaald, heeft de waarnemende Algemeen Rijksarchivaris, Mr.
EBELL, een eenvoudig woord van afscheid gesproken.
Rijksarchief in Gelderland. Met ingang van 1 Juni 1930 is benoemd
tot klerk F. M. HENDRIKS, tot dusverre bediende.
Gemeente- en Waterschapsarchieven.
Provincie Noord-Brabant. Gedeputeerde Staten hebben Mr. A. R. M.
MOMMERS benoemd tot tijdelijk ambtenaar ten dienste van den Inspecteur.
Kerkelijke- en andere Archieven.
Archieven van de Oud-Katholieke Kerk. In de Synode van dezen
zomer heeft Dr. A. VAN DE VEN op uitnoodiging van de Synodalen Raad gesproken
over archiefverzorging en archiefbeheer in de verschillende gemeenten.
Koninkliik Huisarchief. Op 65-jarigen leeftijd is te's-Gravenhage over
leden de Heer F. DE Rl|DER, bode-amanuensis bij het Kon. Huisarchief. Op Woensdag
30 Juli had op Nieuw Eik en Duinen de teraardebestelling plaats. De Directeur van
het Kon. Huisarchief, Dr. N. japikse, heeft daarbij een woord van afscheid gesproken,
en er onder meer aan herinnerd, dat H. M. de Koningin aan den overledene verliest
een voorbeeldig officiant, wiens nagedachtenis nog lang zal blijven voortleven.
Aan den heer K. A. W. BöERR, die 1 dezer 40 jaar in koninklijken dienst was,
waarvan de laatste 17 jaar als concierge van het Koninklijk Huisarchief, heeft de
Koningin het eere-kruis van verdienste der Kon. Huisorde in zilver toegekend, dat
hem gisteren door den directeur van het Koninklijk Huisarchief is uitgereikt.
N. R. C.
Afgesloten 13 September 1930.
