104
Zij, die dit verslag nauwkeurig hebben bestudeerd, en ook een
dieperen blik hebben mogen werpen in het archief van Huis Bergh,
zullen, evenals de tegenwoordige bewerker, niet kunnen nalaten hun
bewondering uit te spreken over het werk van Tadama. Om van een
archief van dien omvang (circa 130 M. plankiengte) een bruikbaren in
ventaris te maken in den tijd van nog geen jaar, vereischt een werk
kracht en doorzettingsvermogen, gepaard met veel inzicht, waarvan
men met eerbied moet gewagen.
A. P. VAN SCHILFGAARDE.
De nieuwe bewaarplaats van het Nederlandsch
Centraal Filmarchief.
Gaarne voldoe ik aan het verzoek van den Redacteur van dit
blad om hierin een en ander mede te deelen over deze verzameling,
die op dit oogenblik nog eenig in Europa mag genoemd worden,
maar dit vermoedelijk niet lang blijven zal.
Opgericht in 1919 heeft de vereeniging Nederlandsch Centraal
Filmarchief tot op heden 555 films weten bijeen te verzamelen.
Films, die op een enkele na (een gegeven paard mag niet altijd te
critisch in den bek worden gezien) van beteekenis kunnen worden
geacht voor de geschiedenis van Nederland, het Nederlandsche Volk
en zijn Koloniën.
Deze films zijn bovendien voor het allergrootste gedeelte film
negatieven, die, zooals men weet, beschouwd kunnen worden als de
cliché, waarvan afdrukken gemaakt kunnen worden. Daar de zorg
aan het ontwikkelen van de negatieven altijd grooter is, dan die
besteed aan de diapositieven, is te verwachten, dat deze ook langer
bestand zullen blijken tegen den tand des tijds. Waarbij komt, dat
een filmnegatief nooit afgedraaid en vertoond kan worden en dus
ook niet te lijden heeft van de inwerking van het schelle kunstlicht
of van de machine.
Praktisch heeft men nog geenerlei ondervinding over den duur
van den film. Op het gehouden internationale Congres voor Cinema
tografie in September j.l. te Parijs heeft de heer D. van Staveren op
ons verzoek bij de vooraanstaande mannen uit het filmbedrijf, dien
aangaande gepoogd zijn licht op te steken. Maar unaniem erkende
105
men, dat men er niets van wist. De meening van Dr. Jorissen, den
lector in de anorganische scheikunde te Leiden is wel, dat men niet
te pessimistisch dienaangaande behoeft te zijn. Het is tenslotte altijd
mogelijk, wanneer men zou bemerken, dat ontbinding zou intreden,
een diapositief afdruk te nemen en ook is men er reeds in geslaagd
daarvan weer voortreffelijke negatieven te vervaardigen. Dit is dus
alleen maar een kwestie van geld. En dat hebben we riu juist het
meeste noodig om onze plannen geheel ten uitvoer te kunnen leggen.
Dank zij de welwillendheid van den Algemeenen Rijksarchivaris
genoten onze films gastvrijheid in het depótgebouw van het Algemeen
Rijksarchief. De opberging daar bracht echter zijn eigenaardige bezwaren
mede, zoodat werd omgezien naar een andere en betere bergruimte.
En deze werd gevonden in een niet gebruikte en daardoor
doodloopende gang, die het voorgebouw met het depót verbindt.
Aan de openzijde werden brandvrije ijzeren deuren aangebracht, de
ruiten geblindeerd met plaatijzer, een kleine verbinding met de bui
tenlucht gemaakt door het dak en ijzeren rekken met leien opgesteld.
En in deze prachtige ruimte, die zeker voor een tiental jaren vol
doende is, konden de films en hun doozen worden overgebracht.
Een geheel nieuwe nummering, naar de film en niet langer naar de
doos, waarin zij waren geborgen, werd gemaakt, en een aanvang is
gemaakt met een zoo volledig mogelijk beschrijven op groote kaarten.
Hierop wordt vermeld, behalve de hoofdtitel van den film, wanneer
hij vermoedelijk is vervaardigd en wat hij voorstelt. Ook worden door
mij, indien het mij bekend is, aangegeven welke bekende personen
op den film voorkomen. Verder wordt aangeteekend, of het een ne
gatief- dan wel diapositieffilm is, het aantal rollen en de lengten, wie
de schenker of bewaargever is, en onder welke voorwaarden en
wanneer de film is binnengekomen en de naam van den fabrikant.
Een en ander natuurlijk voorzoover mij dit bekend is uit memorie of
titellijst. Want van afdraaien van het bijbehoorend positief met ge
bruikmaking van een apparaat, dat de film kan doen stilstaan, kan
helaas nog geen sprake zijn. Wel worden op elke hoofdkaart een
groot aantal verwijsfiches gemaakt, zoodat wanneer de hoofdtitel
niet juist wordt opgegeven, de film toch direct te vinden is. Bijv.
er wordt gevraagd naar een film, waarop Boskoop voorkomt, dan
zal het woord Boskoop verwijzen naar de film „Langs de Gouwe
en aldus te vinden zijn. Dat met het maken van deze fiches vooral
niet zuinig wordt omgegaan, is van het allergrootste belang. Want
meermalen gebeurt het, dat de eigenaars van filmen deze voor kor
ten tijd terug vragen om afdrukken te kunnen maken en ook wel,
wanneer het positieven geldt, deze te vertoonen,
De gegevens voor dit artikel werden hoofdzakelijk ontleend aan de dossiers
gemerkt No. .5 (Archivsachen), in het nieuw-archief van het Huis Bergh, terwijl ik te-
vens een dankbaar gebruik maakte van brieven enz. uit de wetenschappelijke nalaten
schap van Mr. TADAMA, welke de eigenaar, Jhr. Mr. A. VAN DER DOES te Arnhem,
zoo welwillend was te mijner beschikking te stellen
