w. z.
4
beloofde artikelen over de Duitsche en de Zuid-Afrikaansche archieven
zullen worden opgenomen.
De redactie is in ruilverkeer getreden met het nieuw opgerichte
tijdschrift Administratieve arbeid, dat de voortzetting vormt
van het opgeheven tijdschrift De Registrator. In de volgende
aflevering zal een afzonderlijk artikel gewijd worden aan deze zaak, die
vooral voor de nieuwe archieven van belang is.
NIET-OFF1CIEEL GEDEELTE.
De Handleiding en hare practische toepassing.
Transfix en getransfigeerde oorkonde. Deze twee
worden in de Handleiding 79 ad 5° tegenover elkaar gesteld
m. i. ten onrechte. Het werkwoord transfigere beteekent: 1. door
steken, 2. door iets heen steken, waarschijnlijk beide met de ge
dachte, dat het voorwerp, waarmede gestoken wordt, meer of minder
lang blijft zitten in het gestokene. De jongere oorkonde wordt nu
gestoken door de oudere heen en „transfix(ae litterae)" genoemd,
hetgeen beantwoordt aan de beteekenis transfigere 2. De oudste
oorkonde wordt doorboord, volgens de Handleiding 1. c. getransfigeerd
in de beteekenis van transfigere 1Dal de beide beteekenissen van
dit woord zoo worden dooreengemengd, kan niet zijn naar het rechte
archivarissenhart, immers „getransfigeerd" is de vertaling, in niet te
zuiver Nederlandsch, van Lat. transfixus; wat derhalve getransfigeerd is,
is de transfix. Nu het anders is, mag men den Latijnkundigen raadpleger
van de Handleiding wel waarschuwen. Hoe zal men de oudste oor
konde dan moeten aanduiden? Het woord „geperforeerd" zou den
lezer een onjuiste voorstelling geven van de bewerking, die het stuk
had ondergaan. Men zou het met Nederlandsch kunnen beproeven en
het woord „doorstoken" kunnen aanwenden, wel te onderscheiden
van „doorgestoken" en transfigeeren dan beperken tot het begrip
transfix.
Men zou dus 5° moeten lezen„De transfixen, vermeld bij de
doorstoken oorkonde enz." en iets lager „No. 866 het land, waarvan
de doorstoken brief van 1393 (Augustus 24) up sente Bartholomeus-
dach spreekt", of anders: „waarvan sprake in den brief van 1393 enz.,
aan welke deze getransfigeerd is".
5
Het verdwijnen van archiefstukken.
Om politieke oogmerken. Zelden zeker is met evenveel
lawaaierigheid, als waartoe alleen het laatste gedeelte der achttiende
eeuw in staat was, een archiefstuk vernietigd gelijk de bekende Acte
van Garantie van het jaar 1788. De gedrukte resoluties van
de Generaliteit van den 2en Maart 1795 vermelden daaromtrent het
volgende (Stat. Gen. 769, bi. 239)
„De burgers Neufville en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden
tot de zaaken van de placaaten en reglementen, hebbende ingevolge
en tot voldoening van derzelver resolutie commissoriaal van den 25
der voorleeden maand met en neevens eenige Gecommitteerden uit
den Raad van Staete geëxamineert het voorgedraagene door de
Gecommitteerden van Holland, houdende, dat sij door hunne princi-
paalen waren gelast zich te informeeren naar de fameuse acte, die
in den jaare 1788 met groote plegtigheid is gedeponeert geworden,
waarbij de provinciën elkander onderling het Stadhouderschap hebben
gegarandeert, opdat deselve ten spoedigste zoude mogen verbrand
of vernietigd werden
Hebben ter Vergadering gerapporteert, dat de Gecommitteerdens
uit den Raad van Staate in de gehoudene conferentie hadden voor-
gedraagen, dat de Raad daeromtrent geene andere informatiën kon
geeven, dan dat dezelve acte, door Haar Hoog Mogende aan den
Raad zijnde gezonden om bij de authentique stukken, de Unie betref
fende, bewaard te worden, de Raad dezelve conform dat verzoek
had gedeponeert; en dat sij Gecommitteerden geauthoriseert waren
om dezelve acte in het Besogne over te geeven, teneinde Haar Hoog
Mogenden daaromtrent zouden kunnen handelen, zooals zullen oor-
deelen te behooren, en dat zij Gedeputeerden vervolgens gemeend
hadden de voorsz(eide) acte alhier ter tafel te moeten exhibeeren;
Waarop gedelibereert zijnde is goedgevonden en verstaan, dat
dezelve nog staande de vergadering zal worden verbrand en word
den agent Van Hees gelast, hetzelve werkstellig te maken; dan
dezelve verzocht hebbende daarvan te weezen geëxcuseert en Haar
Hoog Mog. naar gedaane omvraag hebbende gepersisteert bij hunnen
last, heeft gemelde agent zijn ontslag verzogt;
Waarop, nadat hij zig had geabsenteert, zijnde gedelibereert, is
hem, in aanmerking genomen zijnde, dat dergelijke dubieuse bereid
willigheid van den agent, om den last, door Haar Hoog Mog, hem
opgedraagen, te voldoen, hoogstderzelven dienst en de dienst van
den Lande belemmert en stremt, zijn verzoek geaccordeert, wordende
hij dienvolgens uit den eed en dienst van den Lande ontslagen,
