316
Bij die departementsarchieven hebben wij ook nog met het bezwaar
te doen, dat verschillende dier lichamen, later ministeries geworden, vroeger
samen een geheel gevormd hebben. Tot 1801 waren de koloniën gevoegd
bij het Home-office, van 1801 tot 1854 bij het War-office, waartoe de
oorlogen in West-Indië aanleiding gaven, daarna kreeg men een afzon
derlijk War-office sinds den Krimoorlog. Vóór 1794 werden oorlogszaken
behandeld door de afdeeling, op welks gebied de oorlog woedde; de
burgeroorlog bij Home-office, oorlog in Europa bij Foreign-office, de strijd
om de onafhankelijkheid van Amerika bij Colonial-office. Later zijn die
archieven eenvoudig gevoegd bij de ministeries, die voor die oude offices
in de plaats gekomen zijn. Veel is ook door elkaar gekomen door bewa
ring in hetzelfde gebouw.
De archieven van Lager- en Hoogerhuis zijn door elkaar geraakt,
omdat van 1649 tot 1658 het laatste was opgeheven. Het eigenaardige
geval doet zich voor, dat van den Privy-Council de Council-Books van het
Interregnum als illegaal worden beschouwd, zoodat men ze niet rekent te
behooren tot de serie Council-Books, doch dat ze gebleven zijn bij de
State-Papers en nu in het P. R. O. heeten Domestic State-Papers of the
Interregnum. De Markies van Bath heeft de stukken over de jaren 1658/9
onder Richard Cromwell en ook is er een deel in de Bodleian Library.
Ernstige bezwaren zijn er tegen de bewaring, ordening en beschrijving
dezer archieven, doch overal is de toestand niet even slecht; een heel
goed figuur maakt het India-office, dat veel voor zijn archieven gedaan
heeft. Het heeft bekwame archivarissen, goede inventarissen en een ge
schikte studiezaal. Dit departement bestaat pas sinds 1858 én is de op
volger van den Board of Control, in 1874 in de plaats gekomen van de
East-India-Company, die, eerst uitsluitend een handelscollege, langzamer
hand veranderd is in een staatslichaam. Er zijn stukken bewaard sinds
1599 en dit departement heeft nooit iets afgedragen aan het P. R. O.;
de kosten van dit geheele departement worden betaald uit de Indische
inkomsten, zoodat het geheel op zichzelf staat en zich aan archiefwetten
noch aan den Master of the Rolls stoort. Gelukkig is er pas sinds 1900
wat vernietigd. Het departement geeft een aantal historische publicaties
uit. De East-India-Company stelde zelfs Robert Orme en John Bruce als
haar historieschrijvers aan. Men heeft een serie afschriften van Hollandsche
en Portugeesche archiefstukken, betrekking hebbende op Indië.
Ook omtrent den toestand der archieven in Indië en in andere koloniën
zijn inlichtingen ingewonnen. Over de West-Indische en Australische
archieven luidt het oordeel over het algemeen niet gunstig, al is er sinds
1905 veel verbeterd. Wij lezen o.a. van insecten en boekenwormen, van
branden, oproeren, orkanen en vloedgolven, die schade aangebracht hebben.
Op Barbados zijn nog in de 2Cste eeuw eenige zakken met officiëele
317
bescheiden in de baai van Carlisle verzonken. In Afrika, waar de heer
Colin Graham Botha verbonden geweest is aan de archieven van de
Kaapkolonie, is de toestand ook niet om over te roemen. In Oranje-Vrij
staat heeft een brand in 1908 veel kwaad gedaan en na dien tijd is het
archief nog niet opnieuw geordend. Indië kan beter voor den dag komen,
dank zij de bemoeiingen van den heer G. W. Forrest, vroeger Director
of records van het Gouvernement in Indië, daarna van 1891 tot omstreeks
1904 Keeper of the Imperial records in Calcutta. In 1888 heeft hij een
archiefgebouw gesticht in Bombay, waarbij hij in toepassing heeft gebracht,
wat hij omtrent ordening en beschrijving had geleerd op een studiereis
in Duitschland; vooral in Karlsruhe was hij voor dat doel in 1887 langeren
tijd werkzaam geweest. Er zijn nu drie archiefgebouwen, n.l. in Bombay,
Madras en Calcutta, doch volgens hem zou er in iedere provincie een
centrale bewaarplaats moeten zijn. Er is groote samenwerking met betrek
king tot de archieven tusschen het Indische Gouvernement en het India-
Office in Londen. Aan beide kanten worden afschriften bewaard van de
uitgaande brieven en zoo zijn er ook veel copieën in het India-Office van
documenten in de Portugeesche en Nederlandsche archieven. In het P. R. O.
waren de oudste stukken van de Hollandsche archieven van nu Britsch
Guinea; veel van het ontbrekende uit de 17de eeuw vond men in een
waschhuis, doch dit i? nu eveneens naar het P. R. O. overgebracht.
En niettegenstaande den volstrekt niet volmaakten toestand van het
archief vermeldt de Commissie met trots, dat de Foreign State-Papers in
de Engelsche archieven meer compleet zijn en vroeger beginnen dan de
correspondeerende series in de Fransche archieven. Ook het archief van
het Home-office, hoewel vroeger verwaarloosd, is nu systematisch ge
rangschikt.
De Admiraliteit, dateerende van 1832, is ontstaan uit het bureau van
den Lord High Admiral. Er is heel wat verloren gegaan ook alweer door
vernietiging op eigen gezag en voor de branches is geen zorg gedragen.
Hetzelfde is te zeggen van het Departement van Oorlog, dat geregeld
om de 25 jaar een deel afstaat aan het P. R. O. en de rest vernietigt;
doch de laatste oorlog heeft de beteekenis van dit archief op den voor
grond gebracht en de Commissie heeft in haar laatste rapport dan ook een
afzonderlijk hoofdstuk gewijd aan den enormen aanwas van dit archief,
die in uitgebreidheid overtreft, wat sinds vroeger eeuwen bewaard was.
Zij is daarbij in overleg getreden met het Imperial War Museum, dat
gaarne ook de hand wilde leggen op belangrijke archiefstukken, waarna
men tot een compromis gekomen is. Een afzonderlijk archiefgebouw zal
gesticht worden bij het War Museum, zoodat beide instellingen, hoewel
gescheiden, elkander als het ware aanvullen. Hierheen zullen dan alle
archiefstukken worden overgebracht tot 22 Januari 1901, den dood van
