292
mobilières') tot een waarde van 50 franc zonder appel, tot
een waarde van 100 franc met appel.
b. over rechtsvorderingen tot schadevergoeding wegens schaden
door menschen of dieren aan het land, veldgewassen enz.
aangebracht; over geschillen aangaande heemgrenzen; over
vorderingen tot herstel van huizen en pachthoeven, ten laste
van den huurder vallende, alsook tot schadeloosstelling, door
huurders en pachters wegens derving van toegezegd gebruik
geëischtover geschillen betreffende loonen, arbeidsovereen
komsten enz.; over vorderingen voor mondelinge beleedi-
gingen enz.in al deze zaken tot een onbeperkt bedrag,
maar boven 50 franc met appel.
2. de berechting van politie-overtredingen.
In de kleinere plaatsen berustte deze berechting geheel bij hem
als „officier de police judiciaire et juge de simple police"in de
grootere steden, die meerdere kantons hadden, bestonden daar
entegen afzonderlijke pólitie-gerechten, welke evenwel om de drie
maanden door één der vrederechters van de verschillende stedelijke
kantons waargenomen werden.
3. de waarneming van enkele zaken van extra-judicieelen aard en de
voluntaire jurisdictie alsbenoemingen van voogden, verzegelingen
van boedels, verleeningen van akten van notoriteit, emancipatie enz.
De archieven van de vrede-gerechten, welke ons tot dusver onder
oogen zijn gekomen, zijn zooals bij den aard der werkzaamheden en den
korten duur van hun bestaan te verwachten was, weinig omvangrijk. Zij
bevatten in hoofdzaak:
1. audientiebladen en rollen van de zittingen.
2. minuten, soms ook registers van civiele akten en vonnissen.
3. minuten, soms ook registers van crimineele vonnissen.
4. correspondentie, meest circulaires en politie-berichten.
5. algemeene répertoire's van acten; répertoires van acten, onder
worpen aan het recht van registratie. De wet van 26 Frimaire
IV, bepalende de plaats waar de minuut-acten van de vrederechters
geplaatst behoorden te worden („oü seront déposées les minutes
des actes des juges de paix") en de wet van 22 Frimaire VII op
de registratie („sur l'enregistrement") schreven deze beide réper
toires voor. De eerste bij art. 3 luidende „les greffiers des juges
de paix tiendront des répertoires, qui seront cotés et paraphés
par les juges de paix, sur lesquels ils inscriront jour par jour les
dates des actes, leur nature, celles des procès-verbaux et des
jugemens par eux faits et rendus, avec les noms des citoyens qui
293
y sont parties"de tweede bij art. XLIX en L, luidende„(art.
XLIX) les notaires, huissiers, greffiers tiendront des
répertoires a colonnes, sur lesquelles ils inscriront jour par jour,
sans blanc ni interligne et par ordre de numéros, savoir
(3°) les greffiers tous les actes et jugemens qui (aux termes de
la présente) doivent être enregistrés sur les minutes"„(art. L)
chaque article de répertoire contiendra 1°. son numéro, 2U. la
date de Facte, 3°. la nature, 4°. les noms et les prénoms
des parties et leur domicile 6°. la relation de l'enregistre
ment". De commissarissen bij de „tribunaux correctionnels"
(later de procureurs van de rechtbanken) en de ontvangers van
registratie hadden resp. de laatste door driemaandelijksche
afteekeningen voor de richtige nakoming van deze bepalingen
te waken.
Bij de opheffing van de vredegerechten in 1838 waren evenwel niet
al deze genoemde stukken en registers aanwezig. Niet alleen zijn niet
overal door de griffiers registers van acten gehouden, zijn wellicht ook
oudere gedeelten van de archieven reeds opgeruimd geweest, ook ten
gevolge van wettelijke voorschriften was een gedeelte der stukken en wel
de minuten van de burgerlijke acten, dikwijls reeds weggevoerd. Bij de
genoemde wet van 26 Frimaire IV n.l. werd in art. 4 voorgeschreven:
„les minutes des actes des juges de paix en matière civile seront déposées
tous les ans, dans un local de la maison de l'administration municipale et
les expéditions en seront délivrées par les greffiers de ces juges"; een
besluit van het Directoire van 28 Brumaire VI bepaalde nader: „(art. 1)
les juges de paix veilleront sous leur propre responsabilité a ce que les
minutes de leurs actes en matière civile soient deposées dans la première
décade du mois de vendémiaire de chaque année dans le local de la
maison de l'administration municipale, qui sera désigné par la dite admi
nistration (art. 2). Ils prendront un regu de l'administration municipale
visé par le commissaire du Directoire exécutif pres cette administration
In de praktijk is aan deze voorschriften in Holland niet altijd streng
de hand gehouden. In de archieven van sommige gemeenten (o.a. 's-Gra-
venhage) vonden wij deze minuten bewaard, en de re?u's van den burge
meester, geviseerd door den procureur van de rechtbank berustende in het
vredegerechtsarchief, wijzen uit, dat deze overdracht vrij geregeld geschiedde,
zij het blijkens de correspondentie dikwijls niet dan na een aanschrijving
van den procureur. Elders o.a. te Vianen, Schiedam, Vlaardingen,
Gouda bleken ons de minuten van de civiele acten op de griffie van
het kantongerecht bewaard, zoodat hier van een overbrenging van de
minuten der civiele acten nooit iets gekomen schijnt te zijn. De locale
