184
gezegd, dat geen kerkeraad verplicht kan worden stukken, die hem in
eigendom behooren, aan een ander bestuurscollege af te geven. Nog vraagt
een lid, of de gemeenten autonoom zijn, of als deelen van het geheel
worden beschouwd.
In de Classicale Vergadering van Haarlem waren allen vóór. Men
wenscht echter algemeen de overgangsbepaling te laten vervallen.
Hoorn verkeert in het onzekere, of met de „beheerende besturen of
personen van art. 11 en met „het kerkelijk bestuur, tot welks verzameling
het stuk behoort" (art. 6) bedoeld zijn de Provinciale Kerkbesturen, bij
wie de stukken dan berusten, of de oorspronkelijke eigenaars en dus Ker
keraad en Classicaal Bestuur. De vergadering adviseert met algemeene
stemmen tot aanneming, mits al. 1 van art. 11 en al. 3 van art. 6 worden
geschrapt, omdat zij geen vertrouwen heeft in de veiligheid der bewaring
in Rijksarchieven. Ze meent, dat alle kerkelijke archivalia moeten blijven
onder kerkelijke bewaring en kerkelijk beheer.
Goes is algemeen vóór, maar geeft in overweging art. 5 aldus te
lezende archieven worden voorzoover mogelijk gescheiden in archief vóór
1816 en nieuw archief vanaf 1816". Men begrijpt de verdeeling der
archieven in drie deelen niet goed.
IJzendijke is algemeen vóór. Echter wenscht men, dat in art. 4 al. 1
de woorden „zooveel mogelijk" nader worden omschreven en zou in art.
11 willen lezen in plaats van het woord „Rijksarchieven" de woorden
„Archief der Synode".
Amersfoort is algemeen vóór, maar wenscht, dat er gelet worde op de
ingebrachte bezwaren en dat daaraan tegemoet worde gekomen. Gevraagd
werd, of een predikant aan iedereen inzage van het archief moet verleenen.
In Heerenveen zijn allen vóór, met inachtneming van de waarschuwing
van dr. Bronsveld in de „Stemmen."
In Deventer verzoekt de Classicale Vergadering met 60 tegen 10
stemmen een nieuw artikel tusschen de artt. 7 en 8 in te voegen, luidende
„Hij, aan wien inzage van een archiefstuk wordt verleend, verbindt zich
schriftelijk daarvan niets openbaar te maken zonder verlof van het College
of den persoon onder wiens beheer het archief berust, of van de Algemeene
Synodale Commissie." Op die wijze voorkomt men publiceerïng van stuk
ken of eigendomsbewijzen, waar te goeder trouw eene onnauwkeurigheid
in voorkomt, welke de Kerk ongewenscht acht. Het Reglement als geheel
wordt gunstig beoordeeld.
Winschoten heeft geen bedenkingen, maar vraagt alleen, of er ook
gedacht is aan betaling voor de eerste ordening van verwaarloosde archieven.
In 's-Hertogenbosch waren 13 stemmen vóór, 16 tegen de aanneming.
De vergadering betwijfelt, of de toestand der kerkeraadsarchieven er veel
door verbeteren zal en vindt, wat de kosten betreft, die het zal meebrengen
185
zoowel voor de bewaarplaatsen als voor de archivarissen het Reglement
te grootscheeps.
Heusden adviseert tot aanneming, maar heeft bezwaar tegen artt. 6 en
10. Wat art. 6 betreft, wordt voorgesteld al. 2 te lezen in plaats van
„wordt aan ieder toegestaarl", „kan aan ieder worden toegestaan". Er
wordt op gewezen, dat het archief toch altijd eigendom van de plaatselijke
gemeente blijft en dat dit recht geëerbiedigd moet worden. Men acht het
verkeerd, dat aan ieder toegang moet verschaft worden. Daarom wordt
met 20 tegen 1 stem besloten te adviseeren tot bovengenoemde andere
lezing. Wat art. 10 betreft, oordeelen sommigen, dat het te veel in het teeken
van centralisatie staat. Daarom zijn zij er tegen. Anderen zijn er juist om
die reden voor. Zij herinneren er aan, dat door verwaarloozing der plaatse
lijke archieven veel is verloren gegaan. Ten slotte vereenigt de vergade
ring zich met algemeene stemmen met het voorstel, om aan art. 10 toe te
voegen„Onder afdoende waarborgen van goede bewaring moeten de afge
leverde stukken, desgeëischt, te allen tijde weer teruggegeven worden".
Uit dit overzicht blijkt, dat de groote meerderheid der Provinciale
Kerkbesturen en de Waalsche Commissie vóór invoering van het Regle
ment zijn en dat van de Classicale Vergaderingen een 27-tal en dus
ook de meerderheid eveneens .unaniem en onvoorwaardelijk vóór
invoering adviseert.
Wat de bezwaren der overige Provinciale Kerkbesturen en Classicale
Vergaderingen betreft, deze heeft uwe commissie ernstig en nauwgezet
overwogen, terwijl zij de voorgestelde wijzigingen in en toevoegingen aan
het voorloopig aangenomen Reglement elk afzonderlijk heeft besproken en
onder de oogen gezien.
Naar haar eenparig oordeel evenwel komt het ter consideratie en
advies aangeboden Reglement bij nauwgezette bestudeering veel meer aan
die bezwaren tegemoet dan men blijkbaar veronderstelt. De voorgestelde
wijzigingen en toevoegingen bleken uwe commissie dan ook ten slotte
na ampele bespreking overbodig, zoodat zij eenparig kan concludeeren
Uwe Hooge Vergadering voor te stellen, dat het voorloopig aange
nomen Reglement op de bewaring, de instandhouding en het gebruik van
de kerkelijke archieven behoort te worden vastgesteld en aan de eind
stemming der Provinciale Kerkbesturen en der Waalsche Commissie te
worden onderworpen.
Namens de Commissie,
de Rapporteur(get.) P. LANDSMAN.
De heer dr. Van Nes acht art. 12 overbodig, wanneer de titel van
het Reglement wordt gewijzigd in „Reglement op de archieven".
De heer dr. Aalders brengt hulde aan het Reglement, waaraan veel
