14
welck is bedragende alle hondert ende zes jaeren effen eenen dach) be
vonden hebben, dat binnen vijffthien hondert ende twee en tachtich van
aen de geboorte onses Heeren Jhesu Christy overstreecken jaer verloopen
es den tijdt van omtrent vijffthien daegen, soedat den dach der geboorte
Christy (naer eerste instellinge ende calculatie) omtrent vijffthien daegen
vioeger ende naerder bij den stilstant der sonnen ende de cortste winter
dagen te comen, dan hij doet hetwelck lancx zoe meer met der doot
soude in 't woeste verloopen ende een groote confusie in de jaren mede
brengen, soe ist dat ditzelfde in verscheijden tijden ende van veele ge
leerde mannen gemerct ende aengegeven wesende, daerinne eyndelyck soo
veele gedaen is, dat den meestendeel der vorsten ende potentaten in der
Christenheijt (om de voorsz. inconvenienten van vorderen verloop ende
onordeninge te schouwen) hen omme veele gewichtige redenen hebben
vergeleken, dat men omme den heyligen Kersdach bynaest op zijn behoor-
lijcken tijdt ende dach te houden nyet geheele vijffthien daegen maer
alleenlijck ende ten minsten thien daegen soude corten. In den gemeynen
ende tot nochtoe gelopen calculatie des jaers, opdat de saecke ten besten
het immers mogelyck waren ende tot minder quetsinge van der gemeente
nochte verrichtet ende geredresseert werden, sulcx oock dienvolgende
bij edicte openbaeren in alle steden van Hollant gecundicht ende afgelesen
es, dat men van den jaere 1583 vuijt den maendt van January soude nemen
ende aflaten thien daegen ende sulcx, naerdat men den eersten January
gescrieven hadde, scrijven soude den twaelffden January, 't welck dien-
volgende oock gedaen ende onderhouden es ende daernae mede den
almanach gemaect es met aflatingen van thien daegen als den 2den, Sen,
4en, 5en, 6en, 7en, 8en, gen, 10en, lien January, die in Hollandt noch in
Zeelandt nyet gescreven noch gereeckent en zijn, maer wel in Brabandt,
Vlaenderen ende andere plaetsen, alwaer de aftreckinge van de voorsz.
thien daegen gedaen ende gehouden vuijt de maendt van Decembri anno
1582, mitsdien de ordonnantiën op desen redressemente all voor Kersmisse
gedaen was, bekendt gewerden ende vuijt anderen provinciën sooveel eer
gesonden als in Hollandt. Waeromme ick dese vernyewinge alhier in
mijn prothocolle voor memorie aengeteykent hebbe tot kennisse dat den
heyligen Kersdach in desen jaer 1583 ende andere naevolgende jaeren
thien dagen vroeger als 't by myn tijdt gedaen heeft comen zal, daernae
alle andere feestdagen mede geprolongeert werden.
D. S. VAN ZUIDEN.
15
Boekbespreking.
Het Archief der familie De Graeff. Inventaris en regesten door
Mr. W. R. Veder. Amsterdam 1914.
In de inleiding tot dezen inventaris noemt Mr. Veder het een goed
en verstandig besluit van de heeren De Graeff om hun familiearchief in
het depót van het archief dier stad te bezorgen, waar hun voorvaders een
belangrijken rol hebben gespeeld.
Wij achten het niet minder verstandig, dat hierbij de bepaling is
gemaakt, dat een inventaris zou worden opgesteld, die thans, na voltooing,
door den druk voor het publiek toegankelijk is geworden. Hierdoor is
het aantal inventarissen van familiearchieven, dat de laatste jaren verschenen
is, weer met één vermeerderd, een voorbeeld dat andere families moge
opwekken hun papieren eveneens aan een archief-depót in bewaring te
geven.
Alvorens de historische waarde van het hier gebodene te bespreken,
ga een overzicht van den inhoud vooraf, waarbij zich verschillende op
merkingen kunnen aansluiten over den bouw van het archief en de in
richting van den inventaris, indien althans bij een familiearchief sprake
kan zijn van een zekeren bouw.
De inventaris zelve is verdeeld in drie hoofdstukken en wel I. Per
sonalia, II. Realia, III. Appendices. Hierna volgt een uitvoerige regesten-
lijst, 1373—1700, terwijl het geheel besloten wordt met een register van
namen van personen, plaatsen en zaken. De Personalia omvattenA. Stukken
betreffende benoemingen, enz. enz. B. Familieboeken, diverse genealogische
bescheiden, gelegenheidsgedichten. C. Processen. De RealiaA. Titels
van eigendommen enz. B. Heerlijkheden. C. Boedelpapieren. De Appen
dices: A. Oorkonden en andere bescheiden, waarvan verband tot het
archief niet blijkt. B. Geschriften over diverse geschiedkundige onder
werpen. C. Missives, handteekeningen en portretten van eenige beroemde
en andere bijzondere personen.
Wij zien alzoo, dat alles wat niet tot het archief zelf is te brengen,
een veilige plaats onder de Appendices heeft verkregen, terwijl de kern
verdeeld is naar het recept van de laatste jaren over de rubrieken personalia
en realia. Wij zullen zien, dat deze laatste indeeling, zooals meestentijds
bij familiearchieven, eigenaardige bezwaren meebrengt in de consequente
doorvoering.
Een familiearchief is blijkens de Handleiding en de talrijke in
leidingen van bewerkers van deze inventarissen een waar conglomeraat,
een mengelmoes van bescheiden, waaruit na aftrek van appendices de rest
alleen bijeen gehouden wordt door de omstandigheid, dat ze op dezelfde
familie betrekking hebben.
a) Hier staat niet „daet", hetgeen duidelijker ware.
