26
II p. 349) verhaalt„(Bonifatius) multa milia hominum cum commilitone
suo, corepiscopo Eoban, baptizavit, quem ad subveniendum suae senilis
aetatis debilitati Fresonis, injuncto sibi episcopio in urbe, quae vocatur Trehct,
subrogavit". (Vgl. Hauck, Kirchengesch. I p. 541 noot 6.) Eoba, Boni
fatius' koorbisschop, moet de nieuwe bisschop geweest zijn; aldus verhaalt
ook zonder aarzelen Willem van Malmesbury (Monum. Germ. hist. Script.
X p. 454): „Willibrordus, primus Traiectensium episcopus, sanctitate et
senio emeritus, diem clauserat, curaeque et praedicationi eius in Frisia
Bonifacius successerat, apud Traiectum Eobano episcopo ordinato". Met
Bonifatius werd Eoba echter reeds 5 Juni 754 vermoord (Hauck 1. c. p.
544; vgl. Tangl, Das Todesjahr des Bonifatius, in: Zeitschr. d. Vereins f.
hess. Gesch. N. F. XXVII p. 223).
Het beheer kwam toen weder aan den abt van het St. Maartensklooster,
van wien boven sprake was. Denkelijk was dit toen reeds Gregorius:
hij zelf wordt in Liudgers Vita Gregorii (Script. XV p. 74) vermeld als
door paus Stephanus en door Pippin bevestigd als leider der Friesche missie,
hetgeen het natuurlijkst geplaatst wordt na den moord van Bonifatius in
754 (Tangl, in: Zeitschr. d. Vereins f. hess. Gesch., N.F. XXVII S. 247
N. 1); eerst in de oorkonde van 1 Maart 769 (Oudste cartularium. p. 11)
wordt echter „venerabilis vir Gregorius episcopus" vermeld. Deze oorkonde
is nog verdachtwant zij is de eenige, die aan Gregorius den bisschops
titel geeft. Liudger zegt in den aanhef der Vita Gregorii (Monum. Germ.
Script. XV 1. p. 66): „Est mihi sermo de domno Gregorio abbate et
praeceptore meo ab infantia", en aan het slot (p. 78): „Talibus vitae
meritis beatus abbas meus et praeceptor Gregorius, dum prope jam ad
Septuaginta annorum aetatem justus haberetur in omnibus, venit dies, in
qua militem suum Dominus subvehere vellet ad sublimiora." Hucbald
noemt in de Vita Lebuini (Monum. Germ. Script. II p. 361) Gregorius
zeer nauwkeurig „gradu ecclesiastico presbyterum, sed tunc pro tempore
episcopalis officii in eodem castro vel etiam parochia (Traiecto) vicarium."
En Altfrid in de Vita Liudgeri (Monum. Germ. Script. II p. 407) verhaalt
met nadruk, hoe de „abbas Gregorius" („in Traiecto monasterio") „non
fuit ad gradum episcopalem ordinatus, set presbiterii perseveravit in
gradu". Ook Lullus in zijnen (ongedateerden) brief aan Gregorius (die tot
755—757 gebracht wordt) (Jaffé, Monumenta Moguntina. p. 270) noemt
hem „duplici presbiteratus abbatisque honore cum precedente propriorum
meritorum suffragio decoratus". (Vlg. Gosses, in: Bijdr. v. vaderl. gesch.
4e R. IX p. 250 noot, is deze brief echter reeds van 751.) Het feit wordt
nog bevestigd door het bericht (1. c. p. 407), dat „abbas Gregorius"
„suasit" „ut (Alubert quidam de terra Anglorum) sibi coepiscopus fieret"
en „direxit eum ad episcopum, qui eundem Alubertum ordinavit episco-
pum", „et mansit cum eo (abbate Gregorio) Alubertus collaborans in opere
27
Domini." Ook Liudger noemt „Aluberhtus" „chorepiscopus et adjutor" van
Gregorius (Monum. Germ. Script. XV 1 p. 75).
Gregorius overleed volgens de Utrechtsche overlevering op VIII Kal.
Septembris (25 Augustus) 775. Heda (Historia p. 46) vermeldt eene
bisschopslijst in een handschrift van het kapittel van Oudmunster, die zegt:
„Gregorius, qui obiit VIII Kal. Septembris anno 775, sedit annos 20 solus".
Deze overlevering is echter niet bewijsbaar oudin de bewaarde necro-
logia van het kapittel van Oudmunster is op VIII Kal. Septembris eerst
later bijgeschreven: „Gregorii episcopi Trajectensis duplex festum, quod
instituit Hermannus de Lutzellenborch canonicus noster". Vgl. Aegidius
Aureaevallensis (Gesta episcoporum Leodiensium, inMonum. Germ. Script.
XXV p. 51): „In ecclesia Suistriensi Leodiensis diocesis sepulti sunt duo
sancti confessores, presules successive Traiecti Inferioris;sancti
Gregorii (festivitas) X Kal. Octobris recolitur. Sancta autem Vastradis,
mater predicti sancti episcopi Gregorii, corpore quiescit ibidem, cuius
festum agitur XII Kal. Augusti. Predicti sancti et sancte processu tem
poris translati sunt de terra sub episcopis diversis Leodiensibus et in
sarcophagis et feretris deauratis eorum corpora decenter relocata". (Vlg.
een kapitulair besluit van Oudmunster van 1421, bij: Matthaeus, Fundat.
p. 64, zou Gregorius echter begraven zijn onder de trappen van het koor
van den Oudmunster.) Het jaar 775 komt overeen met het feit, dat de
oorkonde van Karei den Groote dd. 8 Juni 777 (Oudste cartul. p. 12)
reeds Albricus als rector der Utrechtsche St. Maartenskerk noemthet is
evenwel mogelijk, dat de (drie jaren voor zijn dood verlamde) Gregorius
vóór zijn dood het bestuur heeft nedergelegd (Hauck 1. c. II p. 312 noot 5);
dan zou als sterfjaar het jaar 780 mogelijk worden, dat volgens Rettberg
(Kirchengesch. II p. 533) uit Liudgers verhaal volgt (vgl. Hauck I. c. II
p. 312 noot 5, 320 noot 4).
ALBERIC I (780 (775)—784).
Altfridus (Vita S. Liudgeri, in: Monum. Germ. Script. II p. 408) ver
haalt „Abbas Gregorius migravit ad Dominum, et suscepit curam pas-
toralem Albricus, nepos eius". Daarna worden verschillende handelingen
van Albricus vermeld, waarna het volgende hoofdstuk aldus begint: „Albricus
cum in Colonia civitate gradum accepisset episcopalem, fecit et Liutgerum
secum presbyterii percipere gradum." Het is dus zeker, dat Alberic eerst
eenigen tijd, nadat hij de „cura pastoralis" op zich genomen had, tot bis
schop gewijd is; gewoonlijk neemt men het jaar 780 aan, doch zonder
stelligen grond. (Vgl. over de redenenHauck, Kirchengesch. II p. 320
N. 4zie ookGosses in Bijdr. v. vaderl. gesch. 4e R. IX p. 254,
die wijst op het capitulare van Herstal dd. Maart 779: „De episcopis,
