230
Nasporingen en studiën op het gebied der Nederlandsche
krijgsgeschiedenis. Negende jaarverslag, 's Gravenhage, Gebroeders van
Cleef, 1904.
De krijgsgeschiedkundige nasporingen werden voortgezet, o. a. in het
Huis-Archief der familie Pels Rijcken. Dit onderzoek heeft enkele be
langrijke zaken aan het licht gebracht over inkwartieringen gedurende
het laatste gedeelte van den 80-jarigen oorlog en den Spaanschen Erf
opvolgingsoorlog, ook over schattingen tijdens den oorlog van 1672
1678 door de baronie van Breda aan de Franschen betaald. Te
's Hertogenbosch, Kampen, Zwolle en Weert is de geschiedenis der
vesting nagegaan, te Arnhem en Deventer werd daarmede een begin
gemaakt. Daar echter de meest in aanmerking komende bescheiden, de
stadsrekeningen„gewoonlijk in oud en moeilijk te lezen schrift zijn
gesteld, eischt dit onderzoek veel tijd en inspanning en vordert betrek
kelijk langzaam". De officier, belast met de nasporingen te Hoorn,
heeft tevens de in het Gemeentearchief te Enkhuizen voorhanden krijgs
geschiedkundige bescheiden in excerpt en afschrift behandeld; de officieren,
die te Amsterdam, Groningen en Assen werkzaam zijn, zullen respec
tievelijk ook Broek in Waterland en enkele gemeenten in Groningen
en Drente bezoeken. „Aangaande de bij het 8ste Jaarverslag blz. 11
bedoelde bestemming der in den Inventaris van Thielen omschreven
archieven van het Departement van Oorlog is nog geen beslissing ont
vangen." Het Repertorium voor de Nederlandsche krijgsgeschiedenis is
ter perse. Het handschrift, voor zoover de bibliographische indeeling
betrof, werd herzien door den heer Louis D. Petit, conservator der
Universiteits-bibliotheek te Leiden. Bij de bewerking van de „Archieven
der Waterschappen" verleende de civiel-ingenieur Jhr. L. F. Teixeira
de Mattos zijn hulp.
Het Archief breidt zich snel en aanzienlijk uit; de tot dusverre
beschikbare ruimte is zeer beperkt.
In de overige garnizoenen is het werk geregeld voortgezet; de
onderzoekingen te Amsterdam verdienen bijzondere aandacht en worden
uitvoeriger vermeld. „Alle officieren hebben zich met ijver en inspanning
van hunne taak gekweten. De beheerders en bewaarders der Rijks-
Gemeente-archievenvan bijzondere verzamelingen en der Universiteits-
Boekerijen hebben dien arbeid krachtig bevorderd en gesteund."
Vermelding der aanwinsten, waaronder opvalt een groot legaat
van wijlen A. O. baron Snouckaert van Schauburg. Gebruik der
krijgsgeschiedkundige bescheiden. In bewerking zijnde bescheiden van
G. J. W. Koolemans Beynen over den veldtocht van 1799 in Noord-
Holland, van G. Snel over Rabenhaupt, van J. Eysten over de geschiedenis
231
der Pontonniers. Kapitein F. H. van der Kop zond in het handschrift
betreffende het beleg van Doornik in 1709.
Mr. A. C. Bondam. Verslag omtrent de ordening en inventariseering
van oude Gemeente- en Waterschaps-archieven in Noordbrabant over
1903, uitgebracht aan de Gedeputeerde Staten dier provincie, 's Her
togenbosch, 1904.
Wederom werden een aantal gemeenten bezocht met het oog op de
archieven der gemeenteenvoor zoover er aanleiding of gelegenheid
toe was, die der daar bestaande polder- en kerkbesturen. Gunstige
gevolgen van deze en vorige bezoeken waren merkbaar. Een uitvoerig
verslag wordt gegeven van den toestand der Gemeente-archieven te
Vlijmen, Den-Dungen, OisterwijkNieuwkuik en Onsenoort, Bokhoven,
Zes-Gehuchten en Deurne. Als leiddraad voor de inventarisatie van
het nieuw-archief (na 1810) geeft de heer Bondam het volgende schema:
A. Eigenlijk gemeente-archief, verdeeld in 7 rubrieken; 1. Eigen
domsbewijzen enz.2. Registers van besluitennotulenprocessen-verbaal
enz. met ingekomen en minuten van uitgegane brieven, 3. Gemeente
rekeningen en bijlagen, en verdere comptabiliteitsbescheiden4. Ver
slagen; 5. Bevolkingsregisters, stukken betrekkelijk volkstellingen enz.;
6. Registers en stukken voor de militie en van de schutterij; 7. Registers
en stukken betreffende de uitvoering van Rijkswetten. B. Archief van den
Burgerlijken Stand. C. Archief van den Algemeenen Arme. D. Kadastrale
bescheiden.
Van deze inventarisatie totaal af te scheiden is de catalogiseering
van a. gedrukte werken, verzamelingen van wetten enz. en geschriften
van bijzondere personen; b. landkaarten en atlassen.
De heer M. van Visvliet, oud-archivaris van Middelburg en non-actief
ambtenaar bij het Rijks-archief, heeft de regeling van het oud-gemeente
archief van Tilburg op zich genomenterwijl de heer Bondam zelf de
lastige taak heeft aanvaard om het oude stads-archief van Grave zooveel
mogelijk in orde te brengen. Vele rekeningen zijn vrij aardig hersteld,
alsmede de ingekomen stukken en de registers der resolutiën. Lijsten
van het tot heden gereconstrueerde worden meegedeeld. Doch een
groote massa blijft nog in verwarden toestand liggen. Voor de ordening
hiervan is „eigenlijk speciale hulp van een deskundige noodigdie
er geregeld aan zou kunnen blijven."
De inventaris van Raamsdonk's oude gemeente- en polderarchieven
is in revisie genomen. Als deze gedrukt iszal die van Beek en Donk volgen.
Museum. Red. Blok, Salverda de Grave, Kluyver en Speyer.
Jaargang XII, nrs. 4 en 6. Leiden, A. W. Sijthoff.
