28
natuurlijk, want naar mijne overtuiging zijn daarop niet vele aanmerkin
gen te maken.
A u ik aldus eere gegeven heb wien allereerst eere toekomt, mag ik ook wel
aan onze vereeniging een klein pluimpje geven. Zeker, ik ben liet mij bewust,
indien de machthebbenden niet gewild hadden, zou alles, wat wij gedaan
liebben, vruchteloos geweest zijnvox clamantis in desertoMaar het
feit, dat wij ons vereenigd hebben, en gezamenlijk voor onze aanspraken zijn
opgekomen en die aanspraken luide hebben doen klinken, moet toch ©eni
gen invloed ten goede hebben gehad. Allerminst vergeten wij daarbij onze
beide wakkere collega's, die er niet tegen op gezien hebben den Minister
een persoonlijk bezoek te brengen, waarbij zeker, nu het een financiëel be
lang gold, niemand onzer hun de eer zal benijd hebben, om in Zijner Excel
lentie'» tegenwoordigheid te worden toegelaten
Yan niet minder beteekenis (eene zuiver immaterieele beteekenis ditmaal)
voor het Kederlandsch archiefwezen acht ik een tweeden maatregel, in het
afgeloopen jaar (10 Juni 1897) door de regeering genomen. Ik bedoel de
vaststelling der „Regelen voor de indeeling, ordening en inventarisatie
van 's Rijks archieven". Ook dit besluit, dat uit den aard der zaak minder
naar buiten werkt, schijnt mij niet alleen gewichtig, maar ook hoogst ver
blijdend. De regeering heeft zich in de eerste plaats doen voorlichten door
den Algemeenen rijksarchivaris, daarna de gezamenlijke rijksarchivarissen
gehoord en ten slotte, de gevoelens pro en contra overwogen, na rijp beraad
hare beslissing genomen. Ik verheug mij daarover van harte en ik geloof
zelfs, dat ik mij er over verheugen zou, al was de beslissing niet in mijnen
geest uitgevallen. Er is thans een einde aan de onzekerheidwij bezitten
de leiding, die wij behoefden. Er is nu kans, dat bij de bewerking onzer
archieven eene zekere uniformiteit in acht zal worden genomen zonder ge
vaar, dat alles, ook het heterogene, naar een vast patroon zal worden behan
deld en dus mishandeld. Ik herzegde maatregel schijnt mij verblijdend
wij hadden behoefte aan eene beslissing, en die beslissing kan niet anders
dan nuttig zijn, nu ze is genomen na verhoor van alle daarbij betrokkenen.
En voor ons, voor onze vereeniging is er meer reden om trotsch te zijn
op dit verkregen© resultaat dan bij de uitvaardiging van het Koninklijk
Besluit, dat ik zoo even vermeldde. Ik weet wel, dat slechts eene der vier
bepalingen, die thans zijn vastgesteld, van deze vereeniging is uitgegaan,
en dat slechts een deel van eene andere voor het eerst in ons orgaan is ont
wikkeld. Aan de openbare werkzaamheid onzer vereeniging als zoodanig
mogen wij dus werkelijk slechts voor een zéér gering deel het verkregene
resultaat toeschrijven. Maar geen toeval mag het heeten, dat de vier stel
lingen in hoofdzaak alle zijn uitgegaan van leden dezer vereeniging. M. i.
kan het niet betwijfeld worden, dat alleen door de kennismaking met elkan
der en met elkanders denkbeelden, door de onderlinge gedachten wisseling
en wrijving de betrekkelijke eenstemmigheid van zienswijze is verkregen.
29
Alleen zoo is thans mogelijk geworden wat voor eenige jaren nog ondenk
baar scheeneene beslissing, zoo belangrijk voor onze werkzaamheid, is
door de regeering genomen, vaste regels zijn ons voorgeschreven en er
is geene ontevredenheid. Wel is de volkomen© eenstemmigheid van inzicht,
die toch voor de hoofdzaken zeker mogelijk is, denkelijk voorshands nog
niet verkregenmaar ik meen te mogen zeggen, dat de meerderheid onzer
leden met de genomene beslissing van harte ingenomen zal zijn.
Rog een derde feit van beteekenis maakte het afgeloopene jaar voor de
Rederlandsche archieven toe een zeer verblijdend jaar: de gelden zijn uit
getrokken voor de stichting van een rijks-archief gebouw in Drenthe, en
daarmede is de reeks van de bergplaatsen der rijksarchieven compleet.
Gelderland, Koordbrabaiit, Utrecht, Groningen en Limburg zijn reeds
lang in het bezit hunner bescheiden© archiefpaleizen. De gebouwen in
Friesland, Roordholland en Overijsel zijn gereed of nagenoeg gereed, om
nog in dit jaar betrokken te worden. In Zeeland gaat de zaak langzamer
voort; maar zij vordert toch gestadig, en wij zijn gaarne bereid die lang
zaamheid te verontschuldigen, nu zij ons tegelijk de restauratie der be
roemde Middelburgsehe abdij schenkt. Drenthe eindelijk zal de regeling
voltooien. Want (en dit is waarlijk niet het geringsteook het centrale
archief in Den Haag zal eerlang geholpen zijnvoor het Algemeene rijks
archiefgebouw is in het afgeloopen jaar de eerste steen gelegd. En de bouw
der nieuwe bergplaats van het Huisarchief van H. M. de Koningin vordert
goed. Welk een vooruitgangWie had voor 25 jaren gedacht, dat wij zoo
spoedig zulk eene reuzenschrede vooruit zouden doen?
En zelfs de gemeenten, althans de groote, volgen op dien weg en trach
ten hare archieven behoorlijk te huisvesten. Utrecht heeft voor zijne
schatten van het rijk eene woning gehuurd, terwijl Groningen en Arnhem
zonder geldelijke, opoffering als logeergasten door het rijk niet minder wel
kom gelieeten schijnen te worden. Schiet de plaats niet te kort, dan laat
het zich aanzien, dat ook elders (b.v. te Zwolle en te Middelburg) metter
tijd dezelfde weg zal bewandeld worden, nu deze oplossing door eene perso-
neele unie reeds eenigszins voorbereid schijnt te worden. Wat wij daartoe
zeggen? Naar mijne meening dit„Quand on n'a pas ce qu'on aime, il faut
aimer ce qu' on aMaar Amsterdam heeft zelve eene harer oude poorten
voor haar archief ingericht en zag binnen zijne veste een tweede archief
paleis voor de notarieel© protocollen verrijzen. Zelfs het betrekkelijk kleine
Leiden heeft voor zijne archieven eene afzonderlijke woning kunnen stich
ten. En Rotterdam besloot dezer dagen om met opoffering eener som van
f 131.000 een tweede, grooter archief gebouw te stichten, nu het oude ge
bouw, dat indertijd een voorbeeld geacht werd voor alle, op den duur te
klein is gebleken. Ook daar zullen eerlang twee arcliiefgebouwen bestaan
immers voor het archief der rechtbank (met de notarieel© protocollen) is
mede eene brandvrije bergplaats in aanbouw.
