Profiteer, Profileer, Prioriteer!
Methoden en Technieken
Professionalisering
Bijlage Over de auteurs en redacteuren 223
Samenvatting en toekomstvisie
Geert Luijkx en Roelof Braad Van zeepbel naar kanonskogel... Normering van de
gemeentelijke archiefinspectie 171
Jeroenvan Oss Gemeentelijke archiefinspectie: pleidooi voor een nieuwe
aanpak 178
Frans Smit Blokkendozen en matroesjka's. Over standaarden voor
informatiebeheer 186
Paul Huismans en Ingmar Koch Effe checken! 200
Amoud Glaudemans De leergang Operational Auditing en de praktijk van
archiefinspectie 207
Werkgroep Kwaliteitsmodel Professionaliseren Archiefinspectie: Beter goed gejat
Archiefinspectie dan slecht bedacht! 212
"Als de bevindingen uit beide onderzoeken naast elkaar worden gelegd,
blijkt dat bijna alle bevindingen en conclusies uit 2005
ook nu nog actueel zijn".1
Deze zinsnede komt voor in het rapport Beperkt Houdbaar (dec. 2012) en grijpt
terug op het rapport Een dementerende overheid (jan. 2005). De constatering roept
vragen op die mensen zich misschien liever niet willen stellen. Een van die vragen is:
wat bereiken we eigenlijk met ons werk? Deze beide onderzoeken bijvoorbeeld, zijn
gedegen en consciëntieus uitgevoerd. Betrouwbare diagnoses zijn opgesteld. De ver
slaglegging is helder en duidelijk. De conclusies en aanbevelingen dragen echter in
de dagelijkse praktijk blijkbaar onvoldoende bij tot een effectieve verbetering van de
informatiehuishouding van (in dit geval) de rijksoverheid in ruim zeven jaar. Dat is
onterecht en dat is teleurstellend, maar het is wel wat gebeurt.
Een ander citaat uit Beperkt Houdbaar: "Voor een deel kan dit worden toegeschre
ven aan de definiëring van het begrip 'archiefbescheiden' in de Archiefwet 1995.
Maar ook het gebrek aan specifieke kennis bij de zorgdrager over duurzame toeganke
lijkheid, het niet automatisch meenemen van de duurzame toegankelijkheidseisen
bij ICT-ontwikkelingen en het ontbreken van voor alle zorgdragers toepasbare richt
lijnen zorgen ervoor dat zorgdragers onvoldoende greep hebben op de duurzame
toegankelijkheid van hun digitale informatie."2
Ik vermoed dat zorgdragers zich niet door deze passage aangespoord voelen om
snel aan de slag te gaan met de verbetering van de informatiehuishouding.
Terminologie in een wet, al of niet aanwezige kennis of belangstelling, en de afwezig
heid van eisen en richtlijnen zijn in de praktijk secundaire vraagstukken. Als een
zorgdrager zich niet bewust is van de risico' s die hij loopt en als hij die risico's niet als
urgent ervaart, dan zal hij niet in beweging komen. En de kans dat hij dat gaat doen
zonder dat hij daarin geholpen wordt, is vervolgens ook klein.
Uiteraard wordt dit voorbeeld niet aangehaald om met het vingertje te wijzen naar
een specifieke archiefinspectie. Integendeel. Het illustreert juist uitstekend een
algemeen en tamelijk zorgwekkend beeld. Het archieftoezicht heeft blijkbaar moeite
om zijn meerwaarde, en daarmee feitelijk zijn bestaansrecht, aan te tonen.
Deze constatering impliceert echter ook kansen om het maatschappelijke belang
waar het archieftoezicht voor staat, te versterken. Er valt nog veel te winnen met
betrekking tot het vergroten van de effectiviteit. Immers: een rapport is pas een goed
rapport als het mensen in beweging brengt.
HOOFDSTUK 4
HOOFDSTUK
FRANS SMIT
1 Beperkt houdbaar, duurzame toegankelijkheid in een digitale omgeving bij de rijksoverheid, Den Haag,
Erfgoedinspectie, 2012, p. 9.
2 Idem, p. 12.
9