van historisch spraakmakend onderzoek, zonder eerst goed zicht te hebben op het gebruikte instrumentarium. Registratie is een eerste stap op weg naar een volwassen vorm van conserveren."14 Hartevelt werkte voor de aan de RuG opgerichte Stichting Historische Materialen Psychologie (HMP). In de HMP-statuten staat vermeld dat de stichting ten doel heeft: 1het bevorderen van behoud van historisch materiaal met betrekking tot de Nederlandse psychologie; (2) het wekken van belangstelling voor de geschiedenis van de Nederlandse psychologie, zowel onder psychologen als bij een breed publiek; (3) het bevorderen van historisch onderzoek op het gebied van de Nederlandse psychologie. Het HMP hield zich in eerste instantie vooral bezig met de materiële kant van de geschiedenis van de psychologie; apparaten en meetinstrumenten waren de eerste prioriteit. Eind 1994 vond er een naamswisseling plaats: de naam Historische Materialen Psychologie veranderde in Archief Documentatiecentrum Nederlandse Psychologie (ADNP). In deze naam komt het brede erfgoedveld van de psychologie samen: apparaten, paper pencil tests, archieven, foto's, gedrukte bronnen, boeken en artikelen.15 Hartevelts catalogus en de werkzaamheden van het HMP/ADNP - en weer later het reeds genoemde ADNG - tonen aan dat het erfgoed van de Nederlandse psychologie zeer divers is en versnipperd bewaard wordt. Vooral dit laatste is problematisch. De geschiedenis van het Paedologisch Instituut (PI), in 1931 opgericht door de hoogleraar pedagogiek en psychologie Jan Waterink (1896-1966), werkzaam aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam, is hier een voorbeeld van. Op het PI werden vanuit een wetenschappelijke invalshoek 'abnormale' kinderen onderzocht, geobserveerd en behandeld. Substantiële bronnen voor de geschiedenis van het PI en Waterinks leven en werk zijn onder andere aanwezig in het aan de VU gevestigde Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden),16 het ADNG, de GA, maarookin kasten van VU-onderzoekers en gepensioneerden van het PI. Bij het schrijven van de geschiedenis van het PI leverde deze bronnenversnippering problemen op. Door gesprekken met oud-medewerkers (oral history) waren de onderzoekers op de hoogte van het bestaan van bepaalde bronnen, maar de bewaarplaats ervan was onbekend. Pas na veel speurwerk kwam ik er bijvoorbeeld achter dat een belangrijke bron uit de jaren vijftig - een overzicht van de op het PI gebruikte apparaten en tests - reeds aanwezig was in de collectie van het ADNP. Deze bron met een enigszins poëtische en daarom ongebruikelijke titel, het Gulden boek, was een voor intern gebruik gestencilde publicatie van het Laboratorium voor Toegepaste Psychologie (LTP), het eveneens door Waterink opgerichte psychotechnisch laboratorium voor school- en beroepskeuze.17 DE PRAKTIJK De psycholoog dr. J. Luning Prak neemt bij zijn zoontje een kindertest af, circa 1933. Collectie ADNG, Groningen/Utrecht 14 M.A. Hartevelt, Catalogus van historische psychologische apparaten in Nederland, Groningen, 1989, p. 9. 15 Zie over de oprichting van de Stichting Historische Materialen Psychologie: Jacques Dane, 'Het erfgoed van de Nederlandse psychologie'. In: Archievenblad 108 (2004) 1, p. 26-27. 100 JACQUES DANE PSYCHOLOGIE EN ARCHIEFINSPECTIE Dr. Jan Waterink, hoogleraar pedagogiek en psychologie aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam, was de oprichter van het aan de VU gelieerde Paedologisch Instituut (PI). Als hij op reis ging, zwaaiden pupillen van het PI hem en zijn echtgenote vaak uit, 1959. Collectie ADNG Groningen/Utrecht 13 Zie bijvoorbeeld de publicatie van twee psychologen van het Baby Research Center van de Radboud 16 Zie: http://www.hdc.vu.nl/nl/Images/251%20Waterink%20J_tcm99-137189.pdf 17 Jacques Dane, 'Pedologie: "De wetenschap van het kind'"; Jacques Dane, 'Testen, meten en wegen'. In: Marjoke Rietveld-van Wingerden (red.), Een buitengewone plek voor bijzondere kinderen, Zoetermeer, 2006, p. 15-26, 27-44. 101

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2013 | | pagina 52