dat niet alle politieke partijen een uitgebreid archief bewaard hadden en dat sommi
gen ook niet overtuigd waren van het belang om hun archief, door onder andere het
fragmentarisch karakter en de ouderdom van de stukken, bij een professionele
archiefdienst onder te brengen. Maar toch: een aantal was wel geïnteresseerd en met
hen maakte de gemeentearchivaris een afspraak voor een nader gesprek.
Afgesproken was namelijk dat de formele afhandeling van de acquisitie niet door de
externe relatiebeheerder zou gebeuren, maar door de gemeentearchivaris c.q. het
hoofd collectiebeheer.
Spoedig bleek dat dankzij de bemiddeling van onze contactpersoon het ijs al gebro
ken was en dat er sneller zaken gedaan konden worden, hoewel de daadwerkelijke
overbrenging nog wel even op zich liet wachten. Enkele partijen waren dus echt
geïnteresseerd en een drietal, waaronder de plaatselijke afdelingen van GroenLinks
en D'66, twijfelt nog steeds. De ware reden, waarommen huiverig is om het archief
over te dragen, is echter moeilijk te achterhalen. Maar toch: het positieve resultaat
was dat binnen een jaar onze collectie met drie archieven van plaatselijke afdelingen
van landelijke politieke partijen kon worden aangevuld, namelijk het verenigings
archief van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), het verenigings- en fractie
archief van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (WDen het verenigings- en
fractiearchief van het Christen-Democratisch Appèl (CDA).
'Tussen Sport Kitsch'
Daarnaast hebben we gekeken naar de grijze en witte vlekken bij het onderdeel
sportarchieven. De directe aanleiding hiervoor was dat we in 2014 een publicatie
willen uitbrengen over de sportgeschiedenis van Dordrecht. Hoewel Erfgoedcentrum
DiEP al redelijk wat van dit soort archieven (ongeveer vijfentwintig) heeft, waarbij
vooral die van voetbalverenigingen goed vertegenwoordigd zijn, was de conclusie dat
een aantal takken van sport helemaal ontbreekt en dat de hoeveelheid foto's, ver
halen en objecten tegenvalt. Om een representatieve collectie, waarin alle belangrij
ke sporten en politieke zuilen (protestants, katholiek, socialistisch en liberaal)
vertegenwoordigd zijn, op te bouwen, streven we er naar om het aantal sportarchie
ven met zo'n 20 a 25 verenigingen uit te breiden. Besloten werd daarom om contact
op te nemen met de Sportraad in Dordrecht om tot een gezamenlijk initiatief te
komen met als doel essentiële sportarchieven onder te brengen bij Erfgoedcentrum
DiEP en verhalen van sporters vast te gaan leggen. De Sportraad is een gemeentelijke
commissie die op sportief vlak zowel bevoegdheden van het college van B W uit
oefent als het college adviseert. De Sportraad heeft als doel de sport in Dordrecht te
bevorderen, de belangen van de georganiseerde sport te behartigen en samen met
andere betrokkenen te zorgen voor voldoende geschikte sportaccommodaties.
Het enthousiasme bij de voorzitter van de Sportraad was en is groot, aangezien hij
vindt dat de sportgeschiedenis van Dordrecht bij een breder publiek bekend moet
zijn. Dat kan alleen door het deskundig bewaren van sportarchieven en het registre
ren van sportobjecten en verhalen. Hij bood direct aan om ter introductie van het
project de desbetreffende sportverenigingen langs te gaan en hen alvast voor te berei
den op onze komst. Toch waren de eerste resultaten niet alleen positief: waar de ene
vereniging bereid was om haar archief over te dragen, wilden andere het niet afstaan.
De meest geuite reden is dat men dan niet meer vrijelijk over het archief kan beschik
ken, met andere woorden: men kan er niet meer op ieder moment van de dag bij,
waardoor het gevoel ontstaat dat men de controle over de stukken (voorgoed) kwijt
is. De verdere invulling en uitwerking van de acquisitie van sportarchieven zal in
2013 plaatsvinden.
Om het project bij een breder publiek bekend te maken, werd erin augustus 2012
een actie georganiseerd. Onder de titel 'Tussen Sport Kitsch' werd er een inzamel-
markt in een sporthal georganiseerd, waarop men met archieven, objecten en verha
len terecht kon. De actie leidde tot veel publiciteit, het vastleggen van vele onbekende
en interessante verhalen en het aanbieden van objecten, die gebruikt kunnen
worden voor het boek. En die te zijner tijd natuurlijk ook in de collectie zullen
worden opgenomen. Het resultaat was dat, naast de nieuwe contacten die er werden
gelegd, ook inzicht verkregen werd in wat er onder de verenigingen en sporters nog
aanwezig is. Deze actievorm leidde dus tot een nieuw netwerk dat we eenvoudig
verder kunnen uitbreiden.
Relatiebeheer en migrantenarchieven: voorbeelden uit de praktijk
Rond 2000 gingen steeds meer archiefdiensten zich actief bezig houden met het ver
werven van erfgoed van migranten, aangezien hun collecties verre van representatief
waren voor de multiculturele samenleving, die zich in Nederland had ontwikkeld.
Algemeen werd het idee omarmd dat iedereen, dus ook degenen die hun wortels niet
in Nederland hebben liggen, zijn of haar afkomst en/of geschiedenis nu en in de
toekomst in het archief zou moeten kunnen vinden. Kennisbronnen van migranten
waren tot op dat moment niet of slechts mondjesmaat in de collecties vertegenwoor
digd en dat zou moeten veranderen.
Erfgoedcentrum DiEP was toevalligerwijs in deze beweging een voorloper, doordat
in 1999 de eerste contacten met de Stichting 'Tuana', een groep Turkse jongeren uit
Dordrecht, werden gelegd. Om het verwerven van migrantenarchieven een forse
stimulans te geven, werd door ons besloten om een relatiebeheerder aan te stellen
die zich specifiek op dit terrein bezig ging houden. Vanwege de grote culturele ver
schillen is voor het leggen van contacten en het winnen van vertrouwen kennis van
het sociaal-cultureel gedachtegoed van migranten belangrijker dan archivistisch
inzicht. Er werd daarom geen archivaris maar een cultureel antropologe als relatiebe
heerder benoemd. Zij moest het ij s breken en het eventueel wantrouwen wegnemen,
zodat er een vruchtbare samenwerking tussen de migrantenorganisaties en ons zou
kunnen gaan ontstaan. De resultaten van deze beslissing waren zeer bemoedigend,
zoals uit het vervolg zal blij ken.
'Generaties later; Turkse Dordtenaren'
"Onze kleinkinderen zullen ooit gaan vragen: opa, oma, waar komen we vandaan?
Dan kunnen ze naar het stadsarchief om dat te achterhalen."4 Kernachtiger kan het
doel van hetproject 'Generaties later; Turkse Dordtenaren' niet worden verwoord.
Gedachte achter dit project was dat een mens zonder geschiedenis is als een boom
zonder wortels. De boom heeft wortels nodig om zich staande te houden en zich te
voeden, de mens moet over zijn geschiedenis kunnen beschikken om zijn identiteit
te kunnen bepalen en bewaren.
ARCHIEFVORMER EN PARTICULIER ARCHIEF
172
TEUN DE BRUIJN RELATIEBEHEER: EEN MUST VOOR HET VERWERVEN VAN PARTICULIERE ARCHIEVEN?
4 Gurbetci. Kayapinarmigrantendorp in Turkije, (Gent, 2002), passim.
173
