van archieven. In drie gevallen omdat de kosten gemoeid met benodigde bewerking
niet in verhouding stonden tot de beperkte waarde van het archief in kwestie dan wel
de beperkende voorwaarden waaronder het archief ter beschikking zou worden
gesteld.
Integrale afweging
Een vierde lijn betreft de afstemming van enerzijds de verwerving van particuliere
archieven met anderzijds het vernietigingsbeleid en -praktijk van de overheidsinstel
lingen die bij Rijckheyt zijn aangesloten. Dit kan enerzijds betekenen dat selectie van
overheidsarchieven aangepast kan worden met het oog op reeds verworven of nog te
verwerven particuliere archieven. Anderzijds kan het nodig worden geacht om
hiaten in overheidsarchieven op te vullen met particuliere archieven, op basis van de
hiaatmatrix.
Toepassing: bedrijfsarchieven
Archieven van zelfstandige beroepsbeoefenaars en bedrijfsarchieven verdienen bij
zondere aandacht omdat het bedrijfsleven een krachtige factor is in de maatschappij.
Het bedrijfsleven is enerzijds werkgever voor een groot deel van de beroepsbevolking,
maar het is tevens een belangrijke economische factor en afhankelijk van de catego
rie van het type bedrijf kan het inzicht geven in maatschappelijke factoren zoals toe
risme, ontspanning, gebruik van kleding, culinaire patronen, aanschaf van
consumptie en luxe- goederen, vrijetijdsbesteding, woningbouw, transport, logistiek
en kledinggebruik. Enkele van deze maatschappelijke patronen zijn al deels, doch
overwegend normatief, vertegenwoordigd in overheidsarchieven. Rijckheyt heeft ver
schillende categorieën van bedrijven in kaart gebracht. Elk van deze categorieën
wordt gewaardeerd met een getal dat het belang en de urgentie van verwerving aan
geeft. Van de aan elke categorie gekoppelde feitelijke archiefvormer(s) kan de acqui
sitiefactor berekend worden. Hoe hoger deze factor, des te dringender de noodzaak is
om actie te ondernemen.
Ten aanzien van bedrijfsarchieven en archieven van zelfstandige beroepsbeoefenaars
zijn de volgende additionele criteria geformuleerd:
BAC01. De archieven moeten betrekking hebben op een bedrijf of zelfstandig onder
nemer welke voor een substantieel deel daadwerkelijk bedrijfsactiviteiten
hebben ontplooid in oostelijk zuid Limburg.
BAC02. Archieven van vestigingen van een grotere holding of waarvan het
hoofdkantoor zich buiten de Rij ckheyt regio bevindt komen niet voor ver
werving in aanmerking.
BAC03Er dient gestreefd worden naar diversiteit in de nijverheids- en bedrijfs
activiteiten van verschillende bedrijven/personen over verschillende
tijdvakken. Gelijksoortige bedrijfsactiviteit in een gelijk tijdvak kan leiden
tot dequisitie.
Toepassing: familiearchieven
Bij archieven van personen en families is er geen sprake van procesgebonden infor
matie in de zin van de beroepsactiviteiten van de persoon of familie in kwestie, maar
van persoonlijke en aan het privé-leven gerelateerde documenten.
Wanneer er wél sprake is van beroepsactiviteiten binnen een persoons- of familie
archief, is dat deel te beschouwen als bedrijfsarchief. In de meeste gevallen zal een
persoons- of familiearchief uit beide componenten bestaan. De scheiding tussen
beide componenten kan onderdeel zijn van het selectieproces. Het is goed mogelijk
dat slechts een van beide componenten voor verwerving in aanmerking komt.
Kasteel- en Huisarchieven vallen in principe onder dezelfde noemer als familie
archieven met dien verstande dat het nu niet archief betreft van één persoon of
familie, maar gebonden is aan de woning en derhalve meerdere archieven betreft.
Daarnaast kan (en zal) een Huis - of Kasteelarchief vaak procesgebonden informatie
bevatten inzake huishouding en aanverwante activiteiten.
Bij deze categorie worden de volgende nadere afwegingen gemaakt:
PAC01. De archieven moeten betrekking hebben op uit deze regio afkomstige
mensen die enig cultureel, economisch en/of politiek belang in de regio
of nationaal dan wel internationaal belang hebben (gehad). Waar de des
betreffende activiteit heeft plaatsgevonden is in dit criteria ondergeschikt
aan het feit dat de mensen afkomstig zijn uit deze regio.
PAC02. De archieven moeten betrekking hebben op personen of families die welis
waar niet afkomstig zijn van deze regio maar die voor deze regio culturele,
economische en of politieke activiteiten van enige omvang of importantie
hebben ontplooid.
PAC03. Of de archieven zijn te beschouwen als Kasteel- of Huisarchieven uit deze
regio waarvan de gebouwen van enige culturele (met name op architec
tonisch of monumentaal vlak) of maatschappelijke betekenis zijn of zijn
geweest.
Een afweging op grond van het berekenen van een acquisitiefactor is in deze catego
rie niet nodig, want daarvoor is de omvang van het te verkrijgen archief binnen deze
categorie te gering. Daarbij zal een groot deel van de archieven die theoretisch voor
verwerving in aanmerking komen, niet te verwerven zijn doordat de archiefvormer
niet bereid is het archief te schenken c.q. in bruikleen te geven, het archief niet meer
compleet is of zelfs vernietigd is.
Met het oog hierop probeert Rijckheyt om archieven die volgens de criteria PAC01
tot en met PAC03 voor verwerving in aanmerking komen, zo spoedig mogelijk te
verwerven.
Toepassing: archieven van verenigingen en stichtingen
Archieven van verenigingen en stichtingen zijn er in vele soorten en maten. Op basis
van de maatschappelijke categoriale indeling van het CBS heeft Rijckheyt een
overzicht gemaakt van de verschillende soorten categorieën van verenigingen en
stichtingen. Hieraan wordt op soortgelij ke wijze als voor de categoriale indeling van
bedrijven een weegfactor gekoppeld. Daarna kan voor elke feitelijke archiefvormer
een acquisitiefactor berekend worden.
MAATSCHAPPELIJK EN PARTICULIER ARCHIEF
52
GEERT LUYKX EN MARGREET WINDHORST MET VOORBEDACHTEN RADE
53
