leven slijt door stenen op een berg te rollen, en die stenen rollen 's-nachts weer
naar beneden. Zinloosheid van het professioneel werk staat ook model in Alle
namen van José Saramago, want het archief groeit alleen maar, er gaat nooit wat
af, en er komt nooit een bezoeker, op die ene historicus na dan, die na drie
dagen ijlend werd teruggevonden en zich in leven had weten te houden met oude
manuscripten. De zinloosheid van het eeuwige archivistische onderzoek naar het
verleden, vooral als de archivaris dan ook nog enige overlevende van een natuur
catastrofe is, zoals de archivaris in The Age of Stupid van Franny Anderson.
En bijna de gehele rest van de populatie houdt zich op welke manier dan ook,
bezig met het
transcriberen,
ordenen en heror
denen van archie
ven, begeleiden
van archiefbezoe
kers en het selecte
ren, verwijderen
van het materiaal
dat daarvoor in
aanmerking komt.
Er zijn maar
weinig opgeleide
archivarissen. De
eerder genoemde
detective-archiva
ris Ben Reese in de
boeken van Sally Wright, leidt zijn assistente Ellen Winter op met een mededeling
die neer komt op: 'lees maar een boekje'. Heel wat anders dus dan de serieuze
studie archiefwetenschap die Francisca Eloïse volgt in Ariënne de Bruijn's Ismael
en de lessen die twee studenten krijgen voorgeschoteld aan de Ecole de Chartes in
Le Crime de Sylvestre Bonnard van Anatole France. Vanzelfsprekend hoog opgeleid
zijn de twee professoren in de archivistiek die ik ben tegengekomen, en wel in de
twee hierboven genoemde boeken. Natuurlijk, er zijn meer professoren onder de
professoren, maar bij geen van hen is zo duidelijk dat hun academische achter
grond een archivistische is.
Archivaressen in een mannenwereld
Archivarissen zijn er in alle soorten en maten, maar, meestal zijn het wel
mannen, met uitzondering van een enkele vrouwelijke studiezaalmedewerker,
waarop direct het stereotype beeld van de bibliothecaresse van toepassing lijkt.18
Neen, toch er zijn op de 60 archivarissen 5 vrouwen in de fictie aanwezig die
wel degelijk 'echte' archiefwerkzaamheden verrichten. Dat is 8,3 van de
populatie. Ter vergelijking, in de index van personen van de Almanak van
Pete Postlethwaite als archivaris in The Age of Stupid
91
HANS WAALWIJK GELEERDHEID, GELETTERDHEID, WIJSHEID, ERUDITIE, LIST, BEDROG, DOODSLAG EN MOORD
IN EEN GEROMANTISEERD BEROEP
17 Karei Glastra van Loon [1962-2005] De Passievrucht (1999) (Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij L.J. Veen,
1999) p. 23.
18 Zie hiervoor met name het onderdeel 'stereotypes of librarians' op de website Image and the librarian: An
Exploration of a Changing Profession http://home.earthlink.net/~cyberresearcher/stereotypes.htm en het
wikipedia-artikel Librarians in popular culture http://en.wikipedia.org/wiki/Librarians_in_popular_culture
(raadpleegdatum 4 augustus 2009).
