Amerikaanse Nationaal Archief (in 2004 was dat een man, en wel John W. Carlin) is de naam van de functie. Hoewel? 'The archivist of the United States' is in de film uiteindelijk ook nog 'curator'En dat doet toch wel denken aan de 'conser vator van museum x', een functionaris die -althans in Nederland en volgens de directeur van het Nationaal Historisch Museum Valentijn Byvanck, "de scepter zwaaide en bepaalde wat er in de zalen moest worden getoond".15 Byvanck spreekt in het interview in de verleden tijd, en dat geeft wel te denken over de rol die volgens hem voor de curator in de toekomst is weggelegd. We kennen van de echte archivarissen hun opleidingsniveau, kennis, competen ties en weten - althans, we mogen veronderstellen - dat zij zijn opgeleid en pro fessionals zijn. Het aantal niet als archivaris opgeleide 'archivarissen' is in de fictie echter groot te noemen en zij vormen in de meeste van de hier opgenomen werken dan ook de boventoon, zij zijn omnipresent. Werk voor leken De eigenlijke aanleiding voor deze bijdrage, de opleiding, scholing en competen ties van de archivaris, sneeuwt wat onder door de beschrijving van werkzaamhe den en attitude en uiterlijke verschijning. Op zich verbaast dit niet, want er wordt maar zelden aandacht geschonken aan de opleidingsvereisten. Archivaris zijn; je hoeft er niet eens voor te zijn opgeleid. Althans, dat geldt voor poppenspeler zonder uitzicht Craig Schwartz die in de film Being John Malcovich van Charlie Kaufman en Spike Jonze reageert op een advertentie met de volgende tekst: "short file clark with unusually nimble and dextrous fingers, needed for speed filing"Hij wordt direct aangenomen als hij in het sollicitatiegesprek zegt een uitstekend archivaris te zijn, om vervolgens te worden onderworpen aan een test: het op volgorde leggen van enkele kaartjes. Niet veel anders vergaat het de eerder genoemde Stella Verstarre uit De ordening, die als filosofe een archief inventariseert. Haar Italiaanse evenknie is Katia Steiner, een literatuurwetenschapper van achter in de dertig, in Elia Barceló's roman El vuelo del hipogrifo (Stemmen uit het verleden)Katia krijgt opdracht het archief van een wetenschapper te helpen inventariseren. Daarnaast zijn er meer leken-archivarissen aan het werk, ik noem er enkele. Om te beginnen de goed willende amateurs die archiefwerkzaamheden verrichten, zoals de 'assistenten' van K. en vrouw Mizzi van de burgemeester in Das Schlofi van Franz Kafka. Maar meestal zijn het historici, zoals de anonieme historicus in Das Glasperlenspiel van Hermann Hesse en historicus Antoine Roquentin die al in het begin van de roman La Nausée van Jean-Paul Sartre, opmerkt dat "[w]at al die bronnen missen [is] ruggegraat en onderlinge samenhang". Dan de aan de universiteit ontslagen historicus met een alcoholprobleem Faruk Darvinoglu, die voor het eerste voorkomt in de roman van Orhan Pamuk Sessiz Ev [Het huis van de stilte en blijkens een schets in Beyaz kale [De witte vesting"elke zomer in het 'archief' gaat scharrelen om een echt verhaal te schrijven". Jörgen Tesman tenslotte, in Henrik Ibsen's Hedda Gabler, die zijn huwelijksreis heeft HANS WAALWIJK GELEERDHEID, GELETTERDHEID, WIJSHEID, ERUDITIE, LIST, BEDROG, DOODSLAG EN MOORD IN EEN GEROMANTISEERD BEROEP 14 Wolfgang Leesch, ,Archivar und Literatur. Betrachtungen zur deutschen Literaturgeschichte', in: Wolfgang Leesch, Gesammelte archivwissenschaftliche Arbeiten (Brussel: Algemeen Rijksarchief, 1994) pp. 213-226. 15 Rosan Hollak, 'Weg met de tekstbordjes. Vier visies op het ideale museum', NRC-Handelsblad Cultureel supplement van 11 september 2009, p. 4-5, aldaar 5. 89

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2010 | | pagina 91