leesbaarheid is het bijvoorbeeld aangewezen dat voor elk digitaal object de nodige technische metadata worden geregistreerd en gearchiveerd2. Ook de relaties tussen de archiefdocumenten en hun representaties enerzijds en tussen de repre sentaties en hun digitale objecten anderzijds worden best expliciet gemaakt. Die relaties kunnen in de digitale realiteit heel complexe vormen aannemen. Bovendien kunnen ze niet langer uit de fysieke kenmerken van een bestanddeel en/of uit hun fysieke plaats in het archief worden afgeleid. Digitale objecten hebben trouwens geen echte fysieke plaats meer: hun locatie binnen een bedrijfs- applicatie of archiveringssysteem is louter en alleen gebaseerd op metadata. Op het vlak van metadata vallen enkele belangrijke verschillen tussen het beheer van analoge en digitale archieven te noteren. In de analoge wereld is het bijvoor beeld niet nodig dat elk archiefobject van metadata wordt voorzien. Voor digitale archiefdocumenten is dit wel het geval. Bovendien zijn meer verschillende soorten metadata nodig. Typisch voor duurzame digitale archivering is het lange- termijnperspectief dat wordt gehanteerd. Metadata van of over digitale archief documenten bijhouden is niet alleen een kwestie van informatiemodellering. Specifieke aandachtspunten als de digitale duurzaamheid van de metadata en een duurzame relatie tussen de archiefdocumenten en hun metadata zijn minstens even belangrijk. Het archiveringssysteem moet hier de nodige voorzieningen of oplossingen voor aanbieden. Een nieuw gegeven hierbij is ook de archivering van records management metada ta en de informatiearchitectuur die digitale archiefvorming en het beheer van digitale archieven vraagt. Archiefvormende bedrijfsapplicaties puilen als het ware uit van de metadata die ze over de digitale archiefdocumenten bevatten. Er dient bijgevolg archiefwaardering en archiefselectie op deze metadata te worden toege past. Enerzijds zal een deel van de metadata met archiefwaarde als onderdeel van de archiefbeschrijving worden herbruikt. Een deel van die metadata zal hiervoor verder worden aangevuld en geëxpliciteerd, wat in de praktijk een verdere bewer king van die metadata inhoudt. Anderzijds is het aangewezen om de records management metadata ongewijzigd te archiveren. Die metadata is immers van essentieel belang voor de archivering van authentieke archiefdocumenten. Bij de inrichting van zijn archiveringssysteem en meer bepaald bij het inrichten van zijn informatiearchitectuur moet de archivaris hier terdege rekening mee houden. De informatiearchitectuur van zijn archiveringssysteem (RMA, digitaal depot, enz.) moet ruimte voor beide functionaliteiten bieden en moet voldoende generiek zijn om heel afwijkende (meta-) datamodellen te ondersteunen. Iedere bedrijfsappli- catie heeft immers zijn eigen (meta-)datamodel. Deze evoluties hebben onder meer tot gevolg dat voor het beheer van digitale archiefdocumenten de klemtoon veel meer op de metadata dan op de digitale documenten zelf komt te liggen. De context, de herkomst en de historiek van de digitale archiefdocumenten kunnen almaar minder uit de documenten zelf worden afgeleid. Zonder metadata kunnen geen gecontextualiseerde archiefdocu menten worden gearchiveerd zodat metadata van essentieel belang zijn. Om authentieke en betrouwbare digitale archiefdocumenten te archiveren, is de klem- PROFESSIE 2 Voorbeelden van deze technische metadata zijn onder meer: de fixity information (bijv. de checksums, de CRC's), de reference information (bijv. de ID, het uniek adres), de representation information (bijv. de karakterisering of identificatie van het bestandsformaat en het technisch profiel of subformaat). 62

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2010 | | pagina 64