Een informatiearchitect met digitale
kennis van zaken:
de archivaris anno 2010
Inleiding
De toenemende digitalisering van werkprocessen en van archiefdocumenten
biedt archivarissen niet alleen nieuwe opportuniteiten, maar stelt het beroepsveld
ook voor tal van nieuwe uitdagingen. Die uitdagingen zijn niet van de minste.
Door de snelle technologische (r)evoluties is de archivering van duurzame,
authentieke en integere digitale archiefdocumenten allesbehalve een evidentie.
Bovendien is er nog de grote paradox van het digitaal archiveren: de archivaris
moet voor zijn archiveringsoplossingen in grote mate beroep doen op dezelfde
technologie die grotendeels aan de basis ligt van het duurzaamheidsprobleem.
Archivarissen die zich buigen over deze digitale uitdagingen en aan duurzame
archiveringsoplossingen voor digitale archieven timmeren, krijgen al snel het pre-
dicaat 'e-' toebedeeld of worden 'digitale archivarissen' genoemd. Deze voorvoeg
sels wijzen niet alleen op het soort archieven die ze onder hun beheer hebben,
maar wekken ook de indruk dat hun professie in een aantal opzichten grondig
met dat van 'gewone' archivarissen verschilt. Maar is dat wel zo? En indien ja,
wat maakt een archivaris tot digitale archivaris? Wat is de impact van de digitale
ontwikkelingen op onze professie? Hoe ziet de toekomst van archivarissen er uit?
Welke nieuwe rollen kunnen of moeten zij opnemen? Over welke competenties
dienen deze digitale archivarissen te beschikken?
Kortom, digitalisering doet heel wat vragen rijzen. Deze vragen worden best
beantwoord vanuit het kader van digitale archivering. De bijzondere aspecten van
digitale archivering en zijn verschillen met de archivering van analoge archieven
moeten een verklaring voor de nieuwe rol(len) bieden en aangeven welke richting
de professie van archivaris in het digitale tijdperk uitgaat.
Digitaal archiveren: what's new?
Digitale archivering is een kwetsbaar en risicovol proces waarbij digitale archief
documenten voor iedere raadpleging telkens opnieuw worden gereconstrueerd op
basis van de gepreserveerde bytestreams. Dit vraagt de archivering van intacte en
leesbare digitale objecten, van visualiseerbare digitale documenten en van begrijp
bare en betrouwbare digitale archiefdocumenten. Om zicht te krijgen op elke stap
is het belangrijk om de risico's van elke stap te kennen en te beheren. Elke stap in
dit reconstructieproces vraagt ook de registratie en archivering van specifieke
metadata1. Ter ondersteuning van de bewaring van de bitintegriteit en van de
61
FILIP BOUDREZ
1 F. Boudrez Digitaal archiveren en digitale duurzaamheid, Antwerpen, 2009, p. 1-3.