Op het gebied van de deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling is er
voor de Vereniging op haar eigen website nog een wereld te winnen. Ze kan een
platform bieden voor al die onstuimig groeiende professionele netwerken van
archivarissen, informatieprofessionals en erfgoedspecialisten die vooral op het
gebied van de nieuwe media een hoofdrol zijn gaan spelen in de professionele
kennisuitwisseling.
De Archief 2.0 community is een uitdagend voorbeeld van de zelforganisatie van
archivarissen en van de manier waarop effectieve kennisuitwisseling binnen het
eigen vakgebied en tussen verwante vakgebiedenkan plaatsvinden. Archief 2.0 is
een broedplaats geworden voor enthousiasme en vernieuwingsdrift. Dergelijke
communities of practice moeten als platforms kunnen fungeren voor theoretische
en methodische verdieping en vernieuwing. Je kunt er goed zien wat archivarissen
op het specifieke interessegebied van anderen kunnen leren en aan anderen te
bieden hebben. De deelnemers leggen soms nog enig dédain tegenover het traditi
onele vak en zijn beoefenaren aan de dag, maar er ontwikkelt zich ook een
bescheiden vorm van beroepstrots.
Het lijkt niet waarschijnlijk dat de vereniging op termijn haar doelstellingen effec
tief kan blijven nastreven in de bestaande tamelijk gesloten verenigingsstructuur.
De vereniging zal zich steeds meer moeten organiseren als een kennisnetwerk,
als een netwerk van professionele netwerken, gebaseerd op een vakinhoudelijk
discours en een gedeelde vakdiscipline. Hierdoor zal het accent verschuiven van
de professie (als machtsstructuur) naar professionaliteit (de kwaliteit van de
beroepsuitoefening); professionaliteit en niet de professie wordt dan de grootste
stimulans voor verandering.
Professioneel zelfbewustzijn is een voorwaarde voor het voortbestaan van de pro
fessie. Misschien moet de Vereniging de ontwikkeling van een nieuw zelfbewust
zijn actief bevorderen door verbindingen te leggen tussen verschillende netwerken
en tussen het oude en het nieuwe. Naar buiten toe is de belangrijkste taak die de
Vereniging te vervullen heeft het bevorderen van het vertrouwen van de samen
leving in het maatschappelijk belang van de beroepsuitoefening van archivarissen
en hun unieke probleemoplossende vermogen. Van dat vermogen heeft geen bui
tenstaander nog weet. Dat veel beroepsbeoefenaren zich daar zelf ook niet goed
van bewust zijn is hiervan ongetwijfeld een belangrijke oorzaak.
De beroepsgroep van archivarissen heeft vanaf het laatste kwart van de negen
tiende eeuw geprobeerd een wetenschappelijke discipline en een geïnstitutionali
seerd beroepsveld onder haar exclusieve controle te brengen. Dat streven is ijdel
gebleken en intussen ook achterhaald. Archivarissen kunnen als beroepsgroep
ook in de toekomst nog wel een erkende maatschappelijke rol vervullen, maar
alleen als de samenleving de onmisbaarheid en de kwaliteit erkent van de dien
sten ze aanbieden. Ze moeten beroepsproblemen kunnen oplossen die anderen
niet kunnen oplossen en zich dus voortdurend blijven bekwamen in hun eigen
discipline. Ze moeten professionele autonomie opeisen en hun opdrachtgevers
tevreden stellen, maar zich altijd in dienst stellen van burgers en klanten, ook
als die niet hun opdrachtgevers zijn. Ze moeten zelfbewustzijn, maar ook samen-
PROFESSIONALISERING
326