gebonden informatie in het algemeen. Sinds de archiefwetenschap zich nu net als
de erfgoedstudies met het culturele geheugen is gaan bezighouden, heeft het
potentiële interventiegebied van archivarissen zich verder uitgebreid tot al
datgene wat mensen met archieven doen om te herinneren en herinnerd te
worden, om te vergeten en vergeten te worden, om authentieke en betrouwbare
documenten te produceren en om zich door betekenisgeving en betekenisvernieti
ging het verleden een eigen identiteit en een eigen toekomst toe te eigenen.17
Archivarissen als experts
De expertrol van professionals is sinds 1991 ter discussie komen te staan. Bij de
huidige organisatie van de kennisproductie kan inhoudelijke expertise moeilijk
meer worden gemonopoliseerd. Door de universele beschikbaarheid van kennis
moet het exclusieve van die expertise meer op het methodische dan op het inhou
delijke vlak worden gezocht.
In alle bedrijfsfuncties van archiefbeherende instellingen - het verzamelen,
beheren, toegankelijk maken en beschikbaar stellen van archieven - hebben archi
varissen hun positie als exclusieve experts verloren. Niet-archivarissen leiden
archiefdiensten, ontwerpen websites, digitaliseren archieven en maken ze on line
raadpleegbaar, laten bronnen scannen, ontwerpen zoektechnieken, bepalen de
mate van betrouwbaarheid van het aangeboden materiaal en meten de effectivi
teit van de aangeboden diensten. Archivarissen moeten nu samenwerken en con
curreren met andere professionals en niet-professionals, op hun eigen websites,
maar ook in netwerken van professionals en gebruikers. Niet-archivarissen
voeren educatie- en presentatietaken uit die archivarissen ook tot hun expertise
terrein zouden kunnen rekenen.
Ook in het records management staat de rol van de archivaris als expert onder
druk. Oorzaken zijn vooral recentelijk de toenemende vrijheid van individuele
medewerkers bij het organiseren van hun eigen werk, hun aandeel in netwerk
activiteiten en het gebruik dat ze daarbij van sociale media maken. Hierdoor ont
staat naast de geïntegreerde archiveringssystemen van archivarissen die elk
archiefdocument aan de hoogste eisen van authenticiteit, bewijskracht en
betrouwbaarheid willen laten voldoen, een grote variëteit aan meer of minder
eenvoudige systemen voor de documentatie van vooral kennisintensieve proces
sen. Nieuwe methoden van document retrieval, folksonomies, social bookmarking en
tagging lijken het ook in het records management populairder te worden dan
gepostcoördineerde ontsluiting. Steve Bailey heeft met zijn pleidooi om elke pre-
coördinatie bij de ordening van documenten af te schaffen niet alleen de uit
gangspunten van het records management, maar ook de bruikbaarheid van de
unieke expertise van de archivaris ter discussie gesteld.18
In een digitale omgeving die een ongekende kennisaccumulatie mogelijk maakt
en waarin kwantiteit beter zichtbaar is dan kwaliteit wint ook onder archivaris-
313
THEO THOMASSEN ONTTAKELING OF MODERNISERING?
17 Erfgoed moet niet worden verward met geschiedenis en erfgoedstudies niet met de historische wetenschap.
Archieven zijn voor de erfgoeddisciplines kenobjecten, plaatsen waar de sociale herinnering wordt
geconstrueerd, terwijl ze voor de historische wetenschap bronnen zijn voor historisch onderzoek.
De toegenomen aandacht in de archiefwetenschap voor het culturele geheugen is niet de wederopstanding
van de archivaris-historicus.
18 Steve Bailey, Managing the Crowd: Rethinking records management for the Web 2.0 world, Newcastle 2008.