Context De historisch-maatschappelijke verklaring voor het ontstaan van de archivero integral ligt enerzijds in de convergerende internationale tendensen, zoals de onstuitbare opkomst van de (digitale) informatiesamenleving in de global village. Anderzijds hebben specifiek Spaanse omgevingselementen ervoor gezorgd dat vooral de route naar deze archivero integral in Spanje anders verlopen is dan in veel West-Europese landen. Zoals overal in de wereld zijn ook in Spanje politieke macht en functies en beteke nis van archieven sterk aan elkaar gerelateerd. Decennialang gingen alle aandacht en middelen naar de archieven en de archivarissen van de centrale overheid. Onder Franco was de Spaanse staat sterk centralistisch georiënteerd en was er uitsluitend aandacht voor de ene, nationale geschiedenis, waarin het nationale archiefwezen haar rol moest spelen. Met de dood van Franco en de daarmee intre dende democratische transitie veranderde het politieke landschap volledig. De grondwet van 1978 maakte van Spanje een Estado autonómico, waarin gemeen ten, provincies en autonome gebieden meer macht en bevoegdheden toegewezen kregen. Uitvoerende en wetgevende zeggenschap over archieven in de autonome regio's werd een prerogatief van de autonome autoriteiten. Eén van de gevolgen was een hernieuwde fixatie op het, ditmaal regionale, cultuurhistorische erfgoed. Het voeden van een regionaal historisch besef was nu eenmaal noodzakelijk om het project van de Estado autonómico niet slechts op papier voort te laten bestaan. Hiermee samenhangend trad het lokale archiefwezen steeds prominenter op de voorgrond. In de Spaanse literatuur wordt dit verschijnsel geduid als het "desper- tar archivtstico" (archivistisch ontwaken).2 Dit archivistisch ontwaken is om nog andere redenen terug te voeren op de grondwet van 1978. Deze maakte van Spanje een democratische rechtstaat, waarin principes als transparantie, verantwoording en openbaarheid richting de burger vorm kregen. Tegelijkertijd leidde het op autonome leest schoeien van de Spaanse staat tot een sterke groei in aantal en belang van (archiefproducerende) regionale en lokale administraties. Anders dan de verre, centrale overheid stonden deze regionale overheden relatief dicht bij de burger. Een efficiënt wer kende (vooral regionale) overheid, die bovendien verantwoording moet kunnen afleggen aan de burger, kan niet zonder een goede, geordende en toegankelijke informatievoorziening. Het vooral door lokale archivarissen gevoede "archivis tisch ontwaken" leidde ertoe dat de latent (want conceptueel) aanwezige aan dacht voor de administratieve organisatie een explosieve noodzaak werd. Dit resulteerde in een actievere bemoeienis met de informatiehuishouding binnen de archiefvormende administratie. Dit proces is nog bespoedigd door de positieve grondhouding van de 'ontwaakte' archiefwereld tegenover internationa le ontwikkelingen op archivistiek gebied, waardoor de universaliserende, conver gerende tendensen op dit terrein in relatief vruchtbare Spaanse bodem vielen. PROFESSIONAL 2 Voor de relatie politieke macht-archieven en het door de grondwet van 1978 geïnitieerde "archivistisch ontwaken", zie Julio Cerda Diaz, Los archivos municipales en la Espana contemporanea (Gijón 1997) en Cruz Mundet, J.R., 'Archiveros asociados: desafios y oportunidades' (Ponencia ICA-Congres, Madrid 18-20 oktober 2007). 3 Het records continuum par excellence! Voor de genese van de archivero integral en de conceptuele eenheid van archieven en van de archivaris als professie, zie: A. Heredia Herrera, 'Archivos y archiveros entre la Guerra Civil y la Espana de las Autonomias' in: Generelo, J.J. en Moreno López, A. (red.), Historia de los Archivos y de la Archivïstica en Espana (Valladolid 1998) 175-190; Pedro López Gómez, 'La archivistica espanola en la actualidad: su evolución entre 1975 y 1995' in: J.J. Generelo en A. Moreno López, (red.), 128

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2010 | | pagina 130