profiel terwijl de competenties voor het begeleiden en scholen van gebruikers niet
erg worden gewaardeerd.
Net als dat voor Duitsland geldt, constateert Rob Urban dat in Nederland de aan
dacht veel nadrukkelijker dan in Oostenrijk ligt op de lange termijn: de archivaris
is van het begin tot einde betrokken bij het archiveringsproces. In Oostenrijk
wordt de nadruk gelegd op de historische kennis van een archivaris, wat in
Nederland van minder belang wordt geacht. Dit spoort met de bevindingen van
Sofie Bustraan: in Vlaanderen is de archivaris altijd ook een historicus. In het
beroepsprofiel en in de vacaturebeschrijvingen wordt geschiedenis als de belang
rijkste kennisbron en vaardigheden van de archivaris beschreven. In Vlaanderen
is de archivaris een specialisatie binnen het informatieveld. Andere disciplines
zijn bijvoorbeeld de bibliotheek en het documentatiewezen. Archivaris is dus geen
discipline op zich. Het gehele informatieveld is verantwoordelijk voor het behoud
van het Vlaamse cultureel erfgoed. In Vlaanderen behoort het archief bij de
archiefvormer niet tot de taak van de archivaris, maar tot die van de documentbe
heerder. De documentbeheerder houdt geen rekening met de lange termijn bewa
ring van de archieven. Het records continuum denken is in Nederland veel meer de
regel. Al in de archiefvormende fase moet ook rekening worden gehouden met de
bewaring en toegankelijkheid op lange termijn.
De verschillen tussen de vereiste competenties en taakdomeinen voor archivaris
sen in Spanje en die in Nederland zijn - zeker op hoofdlijnen - nagenoeg te ver
waarlozen, zo concludeert Karei Renders. Zo er al verschillen zijn dan liggen deze
in de relatief lagere Spaanse scores voor de taakdomeinen "onderzoek" en "beoor
delen archiveringssysteem".
In zijn studie van de Zwitserse archivaris constateert Hildo van Engen als opval
lend verschil dat voor het verrichten van wetenschappelijk archivistisch en histo
risch onderzoek in het Nederlandse profiel een afzonderlijke plaats is
gereserveerd, maar dat in de gegevens over Zwitserland dit onderdeel opvallend
afwezig is. Sterker nog, in de omschrijving van het beroep door de Zwitserse ver
eniging wordt deze taak geassocieerd met bezigheden uit de negentiende eeuw.
Een tweede verschil tussen de opvattingen in Nederland en Zwitserland is dat in
Zwitserland veel nadruk wordt gelegd op competenties die niet zuiver archivis
tisch zijn, zoals managementcapaciteiten en financiële kennis. In het
Nederlandse beroepsprofiel zijn dergelijke competenties wel terug te vinden in het
taakoverstijgende domein, maar op een veel minder uitgesproken manier dan in
Zwitserland het geval is.
Meer en minder
Behalve een vergelijking met Nederland hebben we geprobeerd de negen onder
zochte landen onderling te vergelijken. Wij namen het Nederlandse deelprofiel
van een archivaris bij een archiefbeherende instelling13 als checklist en bekeken
of en in welke mate de daarin omschreven competenties terug te vinden zijn in
andere landen.
ERIC KETELAAR COMPETENTIES COMPARATIEF
13 ww.kvan.nl/beheer/_openwysiwyg/popups/upload/Beroepsprofiel%20archivaris.pdf
119
