Woord vooraf
De archivaris - uzelf - centraal
Toen het S@P-bestuur ons vroeg als redactie van het tiende S@P-jaarboek met als
opgegeven thema "de professie", zeiden we tegen elkaar: "dit wordt het Jaarboek
van Hans Scheurkogel". Hans zou de aangewezen persoon zijn geweest om juist
dit jaarboek te redigeren. Wij dragen dit jaarboek dan ook op a la mémoire de Hans
Scheurkogel, omdat het onderwerpen behandelt die hem na aan het hart lagen.
Veel van de auteurs hebben Hans van nabij gekend en vonden het fijn om een bij
drage te leveren aan zijn jaarboek. Dit geldt met name ook voor de zes buitenland
se auteurs.
Na een hele reeks jaarboeken over belangrijke aspecten van "het archiefvak",
kregen wij de gelegenheid de archivaris als beroepsbeoefenaar in de schijnwerpers
te zetten. Het idee voor dit jaarboek is ontstaan bij een collegereeks vergelijkende
archiefwetenschap in het masterprogramma van de Universiteit van Amsterdam
in 2008-2009. De colleges waren gewijd aan beroepsverenigingen en beroepspro
fielen in comparatief verband en in relatie tot de (nationale) culturele context. In
hoofdstuk 2 staan vier bijdragen die tijdens deze colleges zijn ontstaan. Voor deze
en voor alle andere artikelen (op de overdrukken na van een artikel van Hans
Scheurkogel en het in memoriam van Peter Horsman waarmee het boek opent)
geldt dat het origineel werk is, dat nog niet eerder werd gepubliceerd. Dit lijkt ons
een unicum in de jaarboekenreeks en daar zijn we trots op. Het is niet dat we
"resultaten uit het verleden" niet hoog achten. We verwijzen bijvoorbeeld naar
een aantal bundels1 die, zoals uit de artikelen in dit jaarboek blijkt, nog steeds
worden aangehaald. Dit jaarboek heeft verschillende bijdragen opgenomen die
een doorlopende ontwikkeling tonen en die laten zien dat we "geen garantie voor
de toekomst" kunnen geven, maar wel proberen verder te kijken dan 2010. We
hebben gelukkig ook bijdragen van jonge professionals in ons beroep opgenomen,
die de uitdagingen van de toekomst beschrijven. Maar ook van oude rotten in het
vak die hun visie met ons delen over het beroep archivaris, de beroepsgroep en de
beroepsuitoefening en de ontwikkelingslijnen die zij waarnemen en verwachten.
Een jaarboek heeft bijna per definitie iets van een momentopname in de trant
van "het aanzien van 2010". Zo is het ook met dit jaarboek. De thema's professie,
professional, professionaliteit en professionalisering worden belicht naar de
stand 2009-2010. Maar het jaarboek laat ook zien dat de thema's in een dyna
miek zijn opgenomen. Ze zijn door de tijd heen gegroeid en veranderd en zullen
blijven groeien en veranderen. Als gastredactie denken we dat dit jaarboek laat
zien hoe nu wordt gedacht over verleden en heden en toekomst. Het zal spannend
1 P. Brood red. Voor burger en bestuur. Twintig jaar Nederlands archiefwezen, 1968-1988 (Hilversum, 1988);
P. Brood red. Respect voor de oude orde. Honderd jaar Vereniging van Archivarissen in Nederland. (Hilversum,
1991); P.J. Horsman, F.C.J. Ketelaar, T.H.P.M Thomassen Tekst en context van de Handleiding voor het ordenen
en beschrijven van Archieven Hilversum, 1998).
8