archiefstuk is aan te merken.43 Volgens minister-president Jan Peter Balkenende
is dat echter niet het geval.44 Interessant aan het betoog van Balkenende is dat,
hoewel hij er kennelijk van overtuigd is dat de stukken in kwestie geen overheids
documenten of archiefstukken zijn, hij wel laat onderzoeken of de artikelen 10
en 11 (over 'afgedwaalde' archiefbescheiden van overheidsorganen) van de
Archiefwet 1995 van toepassing zijn. Bovendien zegt hij tijdens de behandeling
van de begroting op 12 oktober 2005 van onder andere het Ministerie van
Algemene zaken en het Kabinet der Koningin, in antwoord op vragen van Tweede
Kamerlid Kalsbeek, dat hij [tijdens het debat over de behandeling van een gelijk
soortige begroting op 14 december 2004, HW] geen eindoordeel [had] gegeven,
maar tenminste aangeduid dat het evenmin een volledige publieke kwestie is".45
Niettemin - en kennelijk niet onder de indruk van de argumenten en het stand
punt van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, die redelijk overeenkomt met
gezichtspunten van Van Raalte en Veenendaal voornoemd - ziet Balkenende het
'rapport-Beel' als een privé zaak. Het motief hiervoor, volgens Balkenende, is de
private opdracht die van koningin Juliana en prins Bernhard aan de 'Commissie-
Beel' zou zijn uitgegaan. Op grond daarvan zou het rapport van de 'Commissie-
Beel' een particulier rapport zijn. Althans, dat is de officiële lezing die is
(in)gegeven door de stellingname van minister-president Drees destijds.46 Bij de
beantwoording van vragen van Kamerlid Kalsbeek door de minister-president op
12 oktober 2005 wordt de stellingname van Drees in deze gepreciseerd. Volgens
Balkenende vond Drees "dat het in de kern" om een privé aangelegenheid ging"47
en "dat het 'communiqué' van het Driemanschap de regering niet rechtstreeks
raakte. Het is voortgevloeid uit een verzoek van de Koningin en de Prins".48
Onduidelijk blijft dus wat de reden is van Drees' ontwijkende stellingname in
deze. Samenhang lijkt er te zijn met het feit dat de 'crisis' in tijd samenviel met
een periode van moeizame onderhandelingen tijdens informatie en kabinets
formatie tussen de verkiezingen van 13 juni en de beëdiging van het kabinet op
2 september 1956; de 'Commissie-Beel' kreeg namelijk op 29 juni 1956 haar
'opdracht' en 'presenteerde' het rapport (officieel) op 24 augustus 1956.
Het blijft dus een ja/nee-kwestie die in het voordeel van de minister-president is
beslecht. Want het genoemde rapport werd uitgesloten van de stukken die op
gezag van het besluit neergelegd in de motie Kalsbeek, voor overbrenging van het
Koninklijk Huisarchief naar naar het Nationaal Archief in aanmerking kwamen.
Een laatste politieke oprisping tot nu toe in het vraagstuk of het rapport nu
wel of geen archiefstuk is in de zin van de Archiefwet, is de in december 2006
HANS WAALWIJK HET 'GEHEIME' ARCHIEF VAN DE 'COMMISSIE-BEEL'
41 Op deze plaats staan de woorden "net als andere overheidsarchieven" (cursivering HW), waaruit blijkt dat
Kalsbeek kennelijk van mening is (en de rest van de Tweede Kamer?) dat de koningin in haar hoedanigheid
als staatshoofd een overheidsorgaan is in de zin van de Archiefwet 1995. Impliceert dit dat zij het in begin
sel eens zijn met de stelling van Leenknegt en Peters voornoemd?
42 Handelingen II 2004/05, 41, p. 2736.
43 Handelingen II 2004/05, 34, p. 2250-2287, aldaar p. 2277 e.v.
44 Kamerstukken II 2004/05, 29 800 III, p. 23.
45 Handelingen II 2005/06, 11, p. 654, (Brief van de minister-president, Minster van Algemene Zaken,
aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 19 april 2005).
46 Handelingen II 2004/05, 34, p. 2250-2287, aldaar p. 2286; Kamerstukken II 2004/05, 29 800 III, 16.
(Brief van de minister-president, Minster van Algemene Zaken, aan de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal van 24 januari 2005.
47 Handelingen II 2005/06, 11, p. 654.
48 Drees aangehaald in: W. Klinkenberg, Prins Bernhard. Een politieke biografie 1911-1979.
(Amsterdam 19792) p. 436.
89
