opgepikt om het rapport over de Northrop-zaak31 niet openbaar te maken, maar
in een kluis op te bergen en verder "een oorverdovend zwijgen in acht" te
nemen?32 Opmerkelijk temeer omdat deze commissie van drie33, die onderzoekin
gen deed naar wat later bekend werd als de Lockheed-affaire, is ingericht op
verzoek van de Ministerraad. De leden van deze commissie van drie hebben,
anders dan die van de 'Commissie-Beel', hun openbare functies niet neergelegd,
waardoor hun schriftelijke rapportages per definitie archiefbescheiden zijn in de
zin van de archiefwet.
Het Koninklijk Huisarchief
Zoals eerder opgemerkt probeert Giebels al jaren toegang te krijgen tot het
Koninklijk Huisarchief. Zijn verzoek is tot op heden niet gehonoreerd. Niet door
(de directeur van) het Koninklijk Huisarchief en niet door (het bestuur van)
de 'Stichting Archief van het Huis Oranje-Nassau'. Ook niet na hiertegen aan
getekende bezwaren, eerst via de toenmalige bestelverantwoordelijke voor het
archiefwezen, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap(pen), en later
via de rechter.
Bij de behandeling van de verschillende beroepen van Giebels die dienden voor
de Rechtbank Breda34, zegt de laatste in feite aangetoond te hebben dat het
Koninklijk Huisarchief geen bestuursorgaan is in de zin van de Algmene wet
bestuursrecht; het privaatrechtelijke karakter van het Koninklijk Huisarchief
wordt benadrukt. De uitspraak wordt bevestigd door de Afdeling, die "[m]et de
rechtbank [Breda, HW] constateertdat het Koninklijk Huisarchief noch de
Stichting [Archief van het Huis Oranje-Nassau, HW] krachtens publiekrecht is
ingesteld en dat de directeur [van het Koninklijk Huisarchief, HW] om die reden
niet als bestuursorgaan kan worden aangemerkt" [cursivering HW].35
Een bij privaatrecht opgerichte organisatie kan echter, gelet op de tweede
omschrijving van bestuursorgaan (zie boven), heel goed een bestuurs- of over
heidsorgaan kan zijn, als zij maar is bekleed met enig openbaar gezag. Of het
Koninklijk Huisarchief dus 'om die reden' geen bestuurs- of overheidsorgaan is, is
op grond van het door de rechtbanken gebruikte criterium derhalve zeker niet
beslecht. Echter, omdat het Koninklijk Huisarchief niet is bekleed met enig open
baar gezag, kan toch met zekerheid worden gesteld dat deze dienst geen bestuurs-
of overheidsorgaan is.
Nu de Afdeling in juni 2007 uitspraak heeft gedaan over Hare Majesteit in haar
hoedanigheid van staatshoofd als bestuursorgaan, ook al is er veel op de uitspraak
af te dingen, is toegang tot het Koninklijk Huisarchief, zelfs na uitspraak dat die
organisatie geen bestuursorgaan is, met een beroep op de Wet openbaarheid van
HANS WAALWIJK HET 'GEHEIME' ARCHIEF VAN DE 'COMMISSIE-BEEL'
33 Deze commissie bestond uit mr. A.M. Donner, in 1976 rechter bij het Europees Hof voor Justitie,
dr. M.W. Holtrop, oud-president van De Nederlandsche Bank en drs. H. Peschar, in 1976 president
van de Algemene Rekenkamer.
34 Rb Breda 03/ 357 WET, LJN: AU2269, uitspraak van 21 maart 2003, publicatie op 8 september 2005;
rechtbank verklaart zich onbevoegd van het beroep kennis te nemen;
Rb Breda 03/ 357 WET, LJN: AU2270, uitspraak van 22 juli 2003, publicatie op 8 september 2005;
ongegrondheid verzet tegen onbevoegdheidverklaring;
Rb Breda 05/ 726 WET, LJN: AU2273, uitspraak van 24 mei 2005, publicatie op 8 september 2005;
rechtbank verklaart zich onbevoegd van het beroep kennis te nemen;
RB Breda 051726 WET, LJN: AV 701, uitspraak van 28 maart 2006, publicatie op 30 maart 2006;
rechtbank verklaart zich onbevoegd.
35 ARRvS 20062809/1, LJN: ZA1288.
87
