Conclusie
Vrijwel alle in dit artikel gebruikte jurisprudentie komt voort uit zaken die niets
met overheidsarchief, openbare archiefbewaarplaatsen of archiefwet (welke versie
dan ook) te maken hebben. De enige uitzondering wordt gevormd door de laatste
zaak van Giebels. Dit betrof echter in beginsel een verzoek om inzage in een
particulier archief.
Toch heeft alle jurisprudentie verstrekkende gevolgen gehad voor het handelen in
de archiefpraktijk van alledag.
Ontheffing van de beperkende bepalingen op grond van artikel 15 lid 1 onder
a t/m c AW 1995 is mogelijk wanneer degene die het betreft (betrokkene):
1. Toestemming geeft
2. Overleden is; in dat geval moet het overlijden schriftelijk kunnen worden
aangetoond door de onderzoeker.
Biologische ouders:
Kinderen hadden tot aan de eerste Moederheil/Valkenhorst-zaken geen recht op
informatie, niet om te achterhalen wie de biologische moeder was, noch wie de
biologische vader was. Langzaam maar zeker is daar een kentering in gekomen.
Het recht van het kind om te weten van wie het afstamt werd afgewogen tegen het
recht van de ouder(s) om dit geheim te houden. In beide gevallen betreft het de
persoonlijke levenssfeer.
Uiteindelijk geeft de huidige jurisprudentie aan dat het recht van een kind om te
weten wie de biologische ouders zijn, prevaleert boven het recht van de ouder(s)
om dit geheim te houden.
Een kind dat zich tot een openbare archiefbewaarplaats wendt met de vraag
opheldering te verschaffen omtrent de biologische afstamming heeft minimaal
recht op de informatie die daar toe kan leiden. Dit is in het geval de nog levende
ouder weigert om inzage te geven in het op hem/haar betrekking hebbende
dossier. In andere gevallen kan het kind inzage in het dossier zelf gegeven worden.
Publicatie
1. Resultaten van historisch onderzoek in archiefbescheiden waarop beper
kingen op de openbaarheid zijn gesteld, mogen (behoudens goedkeuring)
gepubliceerd worden wanneer anonimiteit van derden is gewaarborgd;
2. Wanneer aangetoond kan worden dat er over een persoon al eerder is gepub
liceerd in krant of tijdschrift of andere openbare bron, wordt aangenomen dat
de zaak publiekelijk bekend is. Anonimisering is dan niet meer noodzakelijk;
3. Van degene die historisch (archief)onderzoek doet, wordt verwacht dat deze
dit nauwgezet en correct doet. Er kan echter van de onderzoeker niet verwacht
worden dat deze van alle juridische finesses op de hoogte is en zo publiceert.
Particulier archief in een openbare archiefbewaarplaats
Particuliere archieven blijven particulier, ook al zijn ze gevormd door overheids
functionarissen en kunnen er afgedwaalde archiefbescheiden in deze particuliere
archieven voorkomen. De afgedwaalde archiefbescheiden blijven berusten in het
particuliere archief waarin deze zich bevinden. Inzage in een particulier archief
kan niet afgedwongen worden.
64
OPENBAARHEID IN JURIDISCHE PERSPECTIEF
