Hoe is wetgeving betreffende openbaarheid van overheidsinformatie
tot stand gekomen?
Hoe is de openbaarheid geregeld?
Hoe kan een burger een verzoek om openbaarheid indienen?
Wanneer kan een verzoek om openbaarheid worden afgewezen?
Hoe werkt de uitvoering van de wetgeving in de praktijk?
Zijn er conclusies te trekken uit een vergelijking van de
onderzoeksresultaten?
Methodologie
Deze bijdrage is het resultaat van een cross-culture qualitative research2 naar ver
schillen en overeenkomsten in de manier waarop openbaarheid van overheids
informatie is geregeld in drie casuslanden. Het onderzoek is kwalitatief van aard.
Het doel is niet zozeer om verschillen te meten, maar om de achterliggende
redenen voor de gemeten verschillen te begrijpen: "Qualitative research uses
unreconstructed logic to get at what is really real - the quality, meaning, context, or
image of reality in what people actually do, not what they say they do".3
Het object van onderzoek is de openbaarheid van overheidsinformatie. Het onder
zoek is specifiek gericht op drie mogelijke invalshoeken, namelijk de politiek-
historische, de juridische en de maatschappelijke context. In grote lijnen zijn de
kenmerken van de samenleving gebruikt die uit het onderzoek van Hofstede naar
voren komen.4
Het onderzoek is opgezet volgens de grounded theory van Glaser en Strauss5 en
de gegevensverzameling heeft plaatsgevonden door middel van multiple case
study6 op basis van literatuuronderzoek. De drie verschillende landen zijn de
casussen in deze study. De opzet is volgens de societal approach: "the researcher
sets out to identify the specificity of social forms and institutional structures in
different societies and to look for explanations of differences by referring to the wider
social context".7 Dit onderzoek is verre van volledig. Naast de onderzochte
variabelen zijn nog een grote hoeveelheid andere contexten buiten beschouwing
gebleven. Aanvullend onderzoek is nodig om het beeld verder te verfijnen met
bijvoorbeeld een analyse van de economische context in de onderzochte landen.
OPENBAARHEID IN DE PRAKTIJK
2 Cross-culture onderzoek heeft als stadia het identificeren, analyseren en verklaren van verschillen en
overeenkomsten in samenlevingen, met als doel een beter begrip van andere culturen.
3 T. O'Connor, Qualitative Social Science Research methodology,
http://faculty.ncwc.edu/toconnor/308/3081ect09.htm. (geraadpleegd op 20 januari 2007).
4 G. Hofstede en G.J. Hofstede, Allemaal andersdenkenden: Omgaan met cultuurverschillen (Amsterdam/
Antwerpen 2005).
5 B.G. Glaser and A.L. Strauss, The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research
(Chicago 1967).
6 R.J. Cox, Resources for Archival Records Management Studies: Readings Web Sites (Pittsburgh 2000),
http://www.sis.pitt.edu/~rcox/RESOURCESPreface.htm. (geraadpleegd op 23 januari 2007).
7 Ibidem.
8 L. Dingle and B. Miller, 'A summary of recent constitutional reform in the United Kingdom',
Journal of Legal Information, 33, nr. 1 (2005) p. 71-102.
9 De Lord Chancellor is enigszins vergelijkbaar met de Nederlandse Minister van Justitie.
10 A. Warren and J. Dearnley, 'Data Protection Legislation in the United Kingdom; From development
to statute 1969-1984', Information, Communication and Society 8, nr. 2 (June 2005) p. 238-263.
138
