Voorbij geheimhouding
in het Gemenebest
Een onderzoek naar de openbaarheidsregimes in
Groot-Brittannië, India en Zuid-Afrika1
Inleiding
Openbaarheid van informatie en bescherming van de privacy zijn twee begrippen
die elkaar ernstig in de weg lijken te staan. Hoe kan een organisatie transparant
werken wanneer zij tevens moet kunnen garanderen dat niemand in zijn persoon
lijke levenssfeer wordt aangetast? De informatie waarmee wordt gewerkt bevat
namelijk regelmatig informatie die bij openbaarmaking een persoon kan schaden.
Nog belangrijker is hoe overheidsorganisaties hiermee omgaan. Zij behartigen
immers de belangen van de burger. Diezelfde burger heeft het recht om de door
haar gekozen overheid te controleren.
Het openbaarheidsvraagstuk staat bij veel overheden op de agenda en is niet een
voudig te beantwoorden. De vraag naar meer openbaarheid wordt in verschillende
landen verschillend beantwoord Nederland kent als wetgeving op het gebied van
openbaarheid de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) en de Archiefwet 1995.
Hoe gaat men in andere landen om met openbaarheid? De manier waarop de
wetgeving is geregeld kan verschillen. Ieder land heeft een andere aanpak qua wet
geving, toezicht en uitvoering.
In dit onderzoek wordt gekeken naar landen die iets met elkaar gemeen hebben,
namelijk het feit dat zij deel uitmaken van het Britse Gemenebest. De keuze is
gevallen op Groot-Brittannië, India en Zuid-Afrika. Er is bewust gekozen voor
landen met een gedeeld verleden, om te kijken hoe zij vanuit ditzelfde (bestuur
lijke) verleden omgaan met openbaarheid.
Vraagstelling
De drie genoemde landen hebben wetgeving opgesteld op het gebied van
openbaarheid van overheidsinformatie. Toch verschilt deze van elkaar. Ook de
uitvoering van en het toezicht hierop is niet overal hetzelfde. Voor elk land is
gepoogd de volgende vragen te beantwoorden:
137
MAAIKE BERGMANS, EVERT FLORIJN, MARIS KA HEIJMANS-VAN BRUGGEN,
JULIA R O M I J N - W I X L E Y ARON DE VRIES
1 Dit artikel is een bewerking van de paper: Maaike Bergmans, Evert Florijn, Mariska Heijmans-van Bruggen,
Julia Romijn-Wixley, Aron de Vries, Voorbij geheimhouding in het Gemenebest. Een onderzoek naar de
openbaarheidsregimes in Australië, Canada, Groot-Brittannië, India en Zuid-Afrika (ongepubliceerde paper
UvA-college Vergelijkende Archiefwetenschap 2006).
