Gegevens die buiten al deze restricties vallen en in aanmerking komen voor
inzage kunnen in drie categorieën worden ingedeeld:
eigen persoonsgegevens;
persoonsgegevens van een derde; dit kan alleen als het gaat om een
overleden echtgenoot, geregistreerd partner, kind of ouder van de aanvrager
(nieuw sinds 2002)26;
historische, niet-persoonsgegevens ten behoeve van wetenschappelijk of
journalistiek onderzoek.
De behandeltermijn van een verzoek is met ingang van de WIVD 2002 verlengd
van zes weken tot drie maanden, met een mogelijkheid tot verdaging van maxi
maal vier weken.
Honorering van een verzoek hoeft overigens niet te betekenen dat men het feite
lijke document of dossier in handen krijgt. Men kan een kopie krijgen met alle
andere herleidbare gegevens eruit verwijderd, men kan een uittreksel of samen
vatting krijgen van het document, of inlichtingen in mondelinge vorm. Meestal
worden kopieën van de documenten, als zij niet langer actueel zijn voor de
taakuitvoering van de AIVD, ontdaan van alle gegevens die zicht kunnen geven
op de bronnen en werkwijze van de AIVD plus persoonsgegevens van derden.
Als een burger na deze procedure geen toegang krijgt tot de gewenste informatie is
er nog de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen en dit toe te lichten voor een
commissie. Hierna is de enige mogelijkheid om in beroep te gaan bij de afdeling
Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Als beroep wordt aangetekend, is het
zo dat de rechter altijd wél inzage krijgt in het hele dossier, inclusief het materiaal
waarvan de inzage wordt geweigerd.27
Als burgers menen niet goed behandeld te zijn door de AIVD, dan kunnen zij een
klacht indienen bij de dienst zelf, de Minister van BZK, bij de Commissie voor
de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer, of uiteindelijk bij
de Nationale Ombudsman. De inhoud van deze klachten wordt opgenomen in
de (openbare gedeelten van de) jaarverslagen van de AIVD.
In tegenstelling tot de WOB-verzoeken die bij de andere ministeries worden
ingediend, wordt de inhoud van de WOB-verzoeken die betrekking hebben op
informatie die berust bij de AIVD niet bekendgemaakt; niet op de website van het
Ministerie BZK, en niet op de website van de AIVD zelf. Er is nergens terug te
vinden welke informatie mensen wilden hebben of inzien, welke onderwerpen of
periodes de aanvragen betreffen, of hoeveel informatieverzoeken er jaarlijks
worden gehonoreerd. Dit zal deels met het feit te maken hebben dat het in de
praktijk vaak om persoonsgegevens zal gaan. De inhoud van de informatie
verzoeken kan alleen gekend worden als een verzoeker de verkregen informatie
zelf besluit voor een ieder openbaar te maken door het bijvoorbeeld op internet te
publiceren28, of, in die gevallen waarin een verzoek is afgewezen en de stap naar
OPENBAARHEID IN DE PRAKTIJK
26 De erven van Louis Sévèke, die al sinds 1993 verzocht om inzage in zijn eigen dossier, werd in Hoger Beroep
nogmaals toegang geweigerd; zij waren als broer en zus niet informatiegerechtigd en daarbij achtte de
rechtbank een verzoek om inzage niet overerfbaar., ARRvS, 200705746/1 (12 maart 2008), LJN: BC6445.
27 Algemene wet bestuursrecht (AWB), artikel 8:29 lid 1. Zie ook: Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD),
Jaarverslag 2000, p. 52.
28 Zo heeft bijvoorbeeld de Algemene Studenten Vereniging Amsterdam (ASVA) scans van de in 2004
verkregen dossiers, bestaande uit meer dan 800 pagina's in acht mappen, uit de politiek actieve jaren zestig
en zeventig op internet gepubliceerd. De bestanden zijn verstopt op de huidige site van de ASVA:
http://alumni.asva.nl/BVD/map01.pfd, http://alumni.asva.nl/BVD/map02.pdf, enz.
128