waaronder ongeoorloofd afluisteren, contacten met Italiaanse mafia voor het ombrengen van Fidel Castro en plannen voor de vergiftiging van Patrice Lumumba. De persoonsgegevens van de toenmalige medewerkers van de CIA zijn in de vrijgegeven documenten overigens lang niet altijd weggelakt!24 De AIVD lijkt vooralsnog in de eerste plaats bevreesd voor het eigen imago: Als motief voor een nieuwe koers van meer pro-actieve communicatie wordt niet het begrip verantwoording of democratische functie genoemd, niet een historisch belang, maar het door de geheimhouding ontstaan van "onjuiste beelden over de rol, taken en bevoegdheden van de AIVD".25 Informatieverzoeken Normaal gesproken kan een burger die inzage wil krijgen in overheidsinformatie hiertoe een verzoek doen, al dan niet met de Wet openbaarheid van bestuur in de hand. Een WOB-verzoek doen bij de AIVD ligt nog iets ingewikkelder. Ten eerste kan de AIVD zich beroepen op één van de uitzonderingsgronden van de WOB: "veiligheid van de Staat". Dit is een absolute weigeringsgrond en dat betek ent dat een verzoek tot informatie met een beroep hierop in alle gevallen kan worden afgewezen en er geen belangen hoeven te worden afgewogen. Het behoeft geen betoog dat de meeste informatie berustende bij een inlichtingen- en veiligheidsdienst uiteindelijk de 'veiligheid van de Staat' of 'nationale veiligheid' zal raken. Ten tweede kan de AIVD verwijzen naar een bijzondere openbaarmakingsregeling die vervat is in de WIVD 2002. De WIVD 2002 is in haar beperkende bepalingen specifieker dan de WOB. Artikel 53 stelt dat een aanvraag tot informatie altijd zal worden afgewezen, tenzij: de desbetreffende gegevens meer dan vijf jaar geleden zijn verwerkt, met betrekking tot de aanvrager sinds die tijd geen nieuwe gegevens zijn verwerkt, en de desbetreffende gegevens niet relevant zijn voor enig lopend onderzoek. Artikel 55 geeft nog meer beschermende bepalingen, waaronder 'nationale veiligheid' en 'de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer' en komt groten deels overeen met de in artikel 10 genoemde uitzonderingsgronden van de WOB. Ten derde zijn er nog de criteria die de AIVD zelf van oudsher stelt: de bescher ming en geheimhouding van de bronnen, de werkwijze en het actuele kennis niveau van de AIVD. Dit laatste kan leiden tot de vreemde situatie dat de verantwoordelijke Minister van BZK kan besluiten in het geheel geen uitspraak te doen over het wel of niet aanwezig zijn van gegevens; ook een bevestiging of ont kenning zou immers al iets weggeven over het kennisniveau. PAULINE VAN DEN HEUVEL OPENBAARHEID VAN INFORMATIE BIJ DE NEDERLANDSE GEHEIME DIENSTEN 23 General Hayden's remarks at SHAFR conference, 21 juni 2007. www.cia.gov/news-information/speeches-testimony/2007/general-hayden-remarks-at-shafr-conference. html. Zie ook 'CIA conspired with mafia to kill Castro', The Guardian 27 juni 2007. 24 De tekst is te downloaden vanuit de FOIA Electronic Reading Room. Zie voor analyses en achtergrond informatie ook: www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB222/index.htm (the National Security Archive, George Washington University). 25 AIVDJaarverslag 2007, p. 90. 127

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2006 | | pagina 129