materiaal verder te stimuleren is in 2004 de stichting Amateurfilm opgericht.
Een van de eerste activiteiten was de organisatie van de Dag van de amateurfilm,
waar diverse vormen van hergebruik van amateurfilm door programmamakers
en onderzoekers werden gepresenteerd aan het publiek.15
De dag werd georganiseerd in samenwerking met het South East Film Video
Archive in Brighton, Engeland, waar een week later een vergelijkbaar programma
getoond werd. Het is de bedoeling dat het initiatief langzaam uitgroeit tot een
jaarlijks evenement met Europese uitstraling.
Van museum voor de amateurfilmkunst naar audiovisueel archief
Vanwege het nationale belang van de collectie van het Smalfilmmuseum lag
nadere samenwerking met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid voor de
hand. De samenwerking is met name gericht op het bevorderen van de toeganke
lijkheid van het archief. Inmiddels is de catalogus van de amateurfilmcollectie
gekoppeld aan die van Beeld en Geluid en is ongeveer 150 uur film beschikbaar
op een voor televisie geschikt formaat. In de komende jaren zal de collectie van
het Smalfilmmuseum in zijn geheel worden overgedragen aan Beeld en Geluid.
In de nieuwe Media Experience van het instituut zal straks een deel van de film
en videocollectie te zien zijn in het paviljoen 'Het verdwenen leven', waar dankzij
de amateurfilm te zien is welke alledaagse gewoontes, gebruiken, kleding,
gebaren en spraak inmiddels tot het verleden behoren.16 Daarmee krijgt de smal
filmcollectie ook een professionele, openbaar toegankelijke tentoonstellings
ruimte.
Met de overdracht van de collectie aan Beeld en Geluid is de professionalisering
van het Smalfilmmuseum compleet te noemen. De collectie wordt dan opgeno
men in een nationale instelling die zich ten doel stelt het audiovisueel erfgoed in
Nederland te beheren, behouden en ter beschikking te stellen voor zoveel moge
lijk gebruikers. Daarmee is het professioneel behoud en beheer van de collectie
en dus het voortbestaan ervan veiliggesteld. Bovendien zal de overdracht van de
collectie de toegankelijkheid vergroten, zodat de collectie nog beter beschikbaar
is voor televisiemakers, onderzoekers en in de Media Experience ook voor het
algemene publiek.
De voortdurende aandacht voor de toegankelijkheid van de collectie heeft ertoe
geleid dat het Smalfilmmuseum zich in twintig jaar tijd heeft kunnen ontwikke
len tot een professioneel audiovisueel archief waar het materiaal optimaal gecon
serveerd en ontsloten is. Als gevolg daarvan hebben diverse professionele
gebruikers en onderzoekers hun weg gevonden naar dit bijzondere historische
materiaal, zoals dat uit de Tweede Wereldoorlog gebruikt in Andere Tijden.
Onbedoeld neveneffect is wel dat door het gebruik de nadruk is verschoven van
de Nederlandse amateurfilmcultuur naar amateurfilms als bijzondere histori
sche bron. Het is eigenlijk geen museum meer, zoals ooit bedoeld was, maar een
'gewoon' audiovisueel archief geworden; zeker na de overdracht van de collectie
aan het Instituut voor Beeld en Geluid. Dat betekent dat de geschiedenis van de
amateurfilmcultuur in Nederland nog wel bewaard blijft, maar minder zichtbaar
is geworden. Daar staat echter tegenover dat de producten van die amateurfilm
cultuur, de films zelf, het brede, (inter)nationale podium krijgen dat ze verdie
nen.
we i f jiuniir ïlti JH
2IM feet
ui' colour film
2'E
and CINE CAMERA
colour litll"S
UÜh jctiou
grounds
use lillen for
beller colour
simple suspense
li I nis-1 li I* problems
lesled: Union .111?
Si I nut Tekmatir
INLEIDING
Afbeelding 5.
Still uit Van 't een komt
't ander, Herman Kleibrink
ca. 1957, gebruikt voor leader
'Dag van de Amateurfilm',
2004
[bron: Smalfilmmuseum].
15 Dag van de amateurfilm: Kijken met andere ogen, Filmtheater Hilversum, 18 april 2004.
Het volledige programma van deze dag plus aanvullende informatie is te vinden op de website:
www.dagvandeamateurfilm.nl.
16 Zie de website van Beeld en Geluid onder 'Werk in uitvoering'.
50
JULIA NOORDEGRAAF EEN SMALFILMCOLLECTIE VAN NATIONAAL BELANG
Afbeelding 6.
Cover tijdschrift
8 mm Moviemaker,
september 1965
[bron:
Smalfilmmuseum]
51
