Het beleidsterrein Gezondheid en welzijn van dieren wordt gekenmerkt door
een grote hoeveelheid wet- en regelgeving, waar veel gelijksoortige handelingen
uit voortkomen. Veel handelingen resulteren in het afgeven van beschikkingen of
het nemen van maatregelen door de rijksoverheid, na een keuring van vee en
partijen dierlijke producten, of het afgeven van ontheffingen van bepaalde ver
boden.
Een te grote nadruk op de wet- en regelgeving als bronnen voor het beschrij
ven van handelingen, kan dan leiden tot het beschrijven van handelingen op een
te 'laag' niveau. Zou onderstaande handeling bijvoorbeeld zijn beschreven per
grondslag, dan staan er achttien handelingen beschreven voor één product.
De neerslag zou bij het beheer en de bewerking gesplitst moeten worden naar
achttien handelingen, hetgeen niet effectief lijkt. Ook sluit de beschrijving van
de handelingen niet aan bij het werkproces waarbij de uitslag van de keuring, in
de beschrijving van de handeling het product, een belangrijke fase in dat
proces markeert.
Voor de onderzoeker is het dan tijd om het juridische en bestuursrechterlijke
domein te verlaten en gebruik te maken van organisatorische kennis en ervaring
en de praktijk van de uitvoering van deze handelingen te bestuderen. Na onder
zoek van jaarverslagen van onder meer de RW kwam ik tot de conclusie dat deze
per grondslag beschreven handelingen samen te vatten waren in een kleiner
aantal handelingen, die gebaseerd waren op de werkprocessen bij de RW.
Hoewel uit de bovenstaande handeling het tegendeel lijkt te blijken, is de wet
telijke grondslag geen doorslaggevende factor voor het beschrijven van handelin
gen. In het onderzoek naar het internationaal monetair beleid heb ik veel
handelingen moeten beschrijven die geen grondslag hadden in wet- en regelge
ving. Met of zonder grondslag beschreven: doorslaggevend is of een handeling
wordt verricht of zou moeten worden verricht.9
Handelingen en selectie
De Methode Institutioneel Onderzoek is bedoeld als een instrument voor de
selectie van overheidsarchieven. Inmiddels opgedane ervaring met het hanteren
van de basisselectiedocumenten leert dat ook al in de fase van het institutioneel
onderzoek zaak is rekening te houden met dat selectieproces. Het gaat erom de
handeling zo te beschrijven dat de neerslag van een handeling onder één waarde
ring kan vallen.
Het samenvatten van alle fasen in de besluitvorming in een handeling zoals
"Het leveren van een bijdrage en het inbrengen van Nederlandse standpunten in
de vergaderingen van de EU", leidt er toe dat deze beschrijving een grote hoeveel
heid archief omvat.10 Zoals elke archivaris zal begrijpen is deze beschrijving te
algemeen om alle neerslag van die handeling in één waardering: bewaren of
vernietigen te kunnen vatten. Bovendien hoeft, in het licht van de selectiedoel
stelling van de RAD, niet alle neerslag in het proces van beleidsvorming, vaststel
ling en uitvoering van belang te zijn om te bewaren. Deze overwegingen leidden
tot een apart onderzoek naar de besluitvormingsprocessen binnen de EU en de
besluitvorming door Nederland met betrekking tot zijn bijdrage aan deze besluit
vorming. Bij de Nederlandse besluitvorming speelt een aantal werkgroepen,
interdepartementale commissies en onderraden van de ministerraad een rol,
waaraan ieder departement een bijdrage levert, afhankelijk van het beleids
terrein. Die hele besluitvorming is beschreven in een aantal handelingen met
betrekking tot de beleidsvoorbereiding en -vaststelling en handelingen met
betrekking tot de uitvoering van EU-richtlijnen en verordeningen. De handelin
gen zijn verspreid voor algemeen gebruik bij het opstellen van RIO's, waarin
sprake is van EU-bemoeienis met het beleidsterrein.11
CONTEXT EN FUNCTIONEEL INSTITUTIONEEL ONDERZOEK: PRAKTIJK
Actor Inspecteur-districthoofd van de Veterinaire Dienst
Handeling Het besluiten dat dieren of dierproducten (binnen een bepaalde termijn)
moeten worden teruggezonden naar het land van verzending of moet worden
vernietigd.
Periode 196 5-
Grondslag Bijvoorbeeld:
Regeling invoer fok- en gebruiksdieren 1965, art. 3b
Beschikking invoer slachtdieren 1965
Regeling invoer slachtdieren 1970, art. 3b en 3.4
Regeling in-, door- en vervoer van pluimvee en pluimveeproducten 1979 en 1987
Regeling in-en doorvoer vlees 1979, art. 7k (vanaf juni 1993)
Regeling doorvoer eenhoevige dieren 1983 (15 april 1983, Stcrt. 76, gewijzigd 27
maart 1991, Stcrt. 64)
Regeling in-en doorvoer vleesproducten 1985, art. 6k (vanaf juni 1993)
Regeling invoer levende en dode vossen (23 februari 1987, Stcrt. 41, gewijzigd 26
mei 1987 Stcrt. 103), art. 4.3 en 4.4
Regeling invoer fok- en gebruiksschapen en fok- en gebruiksgeiten (5 juni 1987,
Stcrt. 109, gewijzigd 31 juli 1991, Stcrt. 149), art. 3.4
Regeling doorvoer vee 1987 art. 4.4 en 4.6
Regeling in- en doorvoer embryo's van runderen 1991, art. 4.1 en art. 22
Regeling in-, door- en vervoer van pluimvee en pluimveeproducten 1979 en 1987,
art. 4.2
Regeling in- en doorvoer sperma van varkens 1992 (18 maart 1992, Stcrt. 59),
art. 4.1
Regeling in- en doorvoer sperma van varkens 1993, art. 12.2; 13.1
Regeling in- en doorvoer diepgevroren sperma van runderen 1992 (27 oktober
1992, Stcrt. 210), art. 4.5, 11, 12 en art. 21
Regeling in- en doorvoer levende dieren en producten 1993 (14 juni 1993, Stcrt.
114), art. 30.1
Regeling in-, door- en vervoer niet-geharmoniseerde producten 1993 (28 juni
1993, Stcrt. 125), art. 17.1
Regeling invoer diepgevroren sperma van runderen, art. 4.4
Product Besluit
Opmerking Het vernietigen betreft onder meer het laten doden van dieren in een door de
inspecteur aangewezen slachthuis.
204
NOOR SCHREUDER DE METHODE INSTITUTIONEEL ONDERZOEK IN DE PRAKTIJK
9 In 1998 zijn er zogenoemde algemene handelingen beschreven. Dit zijn handelingen die op vrijwel elk
beleidsterrein voorkomen en geen grondslag hebben in wet- en regelgeving. De beschrijving van deze han
delingen bleek noodzakelijk omdat dergelijke handelingen gemist werden bij de selectie en bij de bewerking
van archieven.
10 De neerslag bestaat uit nota's en notities ten behoeve van het opstellen van de instructies van de
Nederlandse vertegenwoordigers, verslagen van diverse vergaderingen, waarin wordt overlegd over de
Nederlandse standpunten met andere departementen, maatschappelijke organisaties en andere betrokke
nen of belanghebbenden, de instructies, de informele verslagen van de EU vergaderingen door de vertegen
woordigers en de officiële verslagen van de EU-vergaderingen.
Deze handeling voldoet in het algemeen wel voor de deelname aan internationale organisaties, die geen
beslissingsbevoegdheid hebben ten aanzien van lidstaten.
11 Handelingen met betrekking tot de Nederlandse inbreng in de Europese Unie, versie maart 2000
('s-Gravenhage 2000). Algemeen Rijksarchief, productgroep Onderzoek, Selectie, Toezicht en Advies.
205