Losse zegels. Voordat het digitaliseren van start gaat, moet
worden besloten hoe om te gaan met losgeraakte zegels.
Moeten ze worden teruggeplakt? En is het altijd duidelijk
van welke plek ze komen?
Risico's verpakking
Om de effectiviteit van de verpakking goed in te kunnen
schatten, is de huidige berging op drie gebieden onderzocht26:
1. Het uitgangsrisico van de collectie;
2. De effectiviteit van de verpakking om dit risico te reduceren;
3. De onbedoelde mogelijke negatieve (neven)effecten van het
verpakken.
De verbrande objecten (onaangetaste objecten zijn ongeveer
32,6 x 21,1 cm.) zijn gestapeld tussen de twee kartonnen
steunlagen van de portefeuille (borden: 33,6 x 21,8 cm.).
Om de stapel heen, onder de borden, zit een beschermende
papieren omslag. De stapel en de borden worden bij elkaar
gehouden door twee banden (keperband), die door de lange
zijden van het karton zijn geregen. Op afbeelding 6 zijn twee
keer twee portefeuillebergingen te zien. De portefeuilles worden
in het depot staand bewaard. De twee rechts hebben een
oudere papieren omslag dan de twee aan de linkerkant. Door de
keperbanden strak vast te maken, worden de bladen stevig bij
elkaar gehouden zodat ze binnen hun verpakking niet kunnen
bewegen. Doordat de borden dik genoeg zijn, worden ze
nauwelijks vervormd door het omspannen van de keperbanden.
Hierdoor wordt op de hele stapel een gelijke druk uitgeoefend.
(Extreem) vuile bladen. Met vuile bladen moet rekening
gehouden worden om dezelfde redenen als hierboven
genoemd (snippers op blad). Voordat deze bladen kunnen
worden gedigitaliseerd, zullen ze dus ook schoongemaakt
moeten worden (afbeelding 4).
Een omgekrulde rand. Een omgekrulde rand vormt een risico
voor fragiele randen van andere bladen, vooral wanneer een
object van een stapel wordt afgenomen of op een stapel
wordt gelegd.
Kreuken. Wanneer door een kreuk de tekst niet meer goed
leesbaar is, moet de kreuk worden verwijderd.
Verkleving. Wanneer de objecten worden doorgebladerd
zonder daarbij verdacht te zijn op verkleving, kan schade in
de vorm van scheuren ontstaan (afbeelding 5 laat dat goed
zien). Bovendien kan een blad niet goed gedigitaliseerd
worden wanneer het verkleefd is.
Objecten moeten verplaatst worden om ze te kunnen digitaliseren.
Tijdens het verplaatsen moeten de objecten adequaat verpakt
zijn.25 Door de kwetsbaarheid van dit verbrande archief is het
immers van het grootste belang dat de objecten goed beschermd
zijn tijdens het transport van en naar de digitaliseerplek.
Ad. 1 Het uitgangsrisico van de collectie. Van alle schade-
soorten die in kaart zijn gebracht, is hier alleen de verbrande
rand van de objecten interessant. Wanneer een blad veel
verplaatst wordt zonder daarbij rekening te houden met de
fragiele staat van de randen, dan zou uiteindelijk alleen het
minst aangetaste, meestal middelste gedeelte van het blad
overblijven. Schriftelijke informatie op de aangetaste randen
van de bladen zou verloren gaan, en daarmee ook veel van de
waarde van het blad voor een instelling als het Stadsarchief.27
Van de overige beschreven schadevormen is het niet aanneme
lijk dat deze door verplaatsing verergeren; ze zijn dus stabiel.
Ad. 2 De effectiviteit van de verpakking om dit risico te
reduceren. De portefeuilleberging is de wijze waarop oorspron
kelijk alle verbrande objecten werden bewaard. Hoewel de
meest kwetsbare objecten zijn omgepakt in standaard liggende
dozen, zijn er nog steeds geblokkeerde verbrande objecten die
in een portefeuille zijn verpakt. 'De portefeuille, een in het
verleden veel toegepaste berging, kenmerkt zich door het feit
dat het erin geborgen papier eruit kan zakken. Hierdoor slijt de
onderkant van de stapel door het heen en weer schuiven over
de plank.'28
Afbeelding 4. Vervuild blad (coll. Stadsarchief
Amsterdam, inv.nr. 5075/2570).
Afbeelding 5. Verkleving (coll. Stadsarchief Amsterdam, inv.nr. 5075/2560 A).
nummer 8 201 5 21
